Vũ khí huyền thoại của Nga vắng mặt trên chiến trường Ukraine: Xuất hiện những sát thủ thế hệ mới cực đỉnh, Nga có quá nhiều lựa chọn vượt trội

(Dân trí) - Súng bắn tỉa “đặc chủng” đầu tiên trên thế giới SVD Dragunov, dù được cải tiến nhiều lần và mang trong mình nhiều huyền thoại, có thể bị khai tử sau khi xung đột Nga - Ukraine kết thúc.

Khi tầm bắn xa được ưu tiên hàng đầu

Lực lượng đặc nhiệm (Nga, Ukraine và cả NATO) hoạt động trên chiến trường Ukraine, đã viết lại "hơn một cuốn điều lệ chiến đấu". Thực tế mới xuất hiện ở mọi cấp độ. Về mặt chiến thuật, một sự chuyển đổi đáng kể trong hoạt động bắn tỉa đã được quan sát thấy.

Trong một số trường hợp, lính bắn tỉa đã được thay thế thành công bởi các khẩu đội tên lửa chống tăng có điều khiển (ATGM). Các xạ thủ trong các tổ chống tăng cơ động hầu như “không còn việc” để làm, khi xe tăng, thiết giáp dần biến mất khỏi cuộc chiến và họ đã xóa sổ các hỏa điểm hay thậm chí bộ binh đối phương thay cho lính bắn tỉa.

Trên thực tế, phải mất rất nhiều thời gian và kinh phí để đào tạo một cặp lính bắn tỉa có khả năng hạ gục mục tiêu ở khoảng cách 1.000m. Nhưng tại sao lại phải mạo hiểm "bác sĩ phẫu thuật" (ám chỉ lính bắn tỉa) trên chiến trường, nếu bạn có thể bắn trúng hầm trú ẩn của đối phương bằng AGTM?

Tên lửa chống tăng có thể diệt mục tiêu từ khoảng cách xa hơn nhiều so với súng bắn tỉa, như vậy cũng loại trừ khả năng bị đối phương bắn trả. Vì vậy, trong một số trường hợp, các xe địa hình mang ATGM đã đảm nhận việc yểm trợ hỏa lực trực tiếp cho các đơn vị xung kích.

Nhiều chiến thuật sử dụng ATGM đã được quân đội Nga (RFAF) phát triển từ thực tiễn chiến trường, bao gồm việc sử dụng 3 loại ATGM gồm Kornet ở tầm xa, Konkurs ở tầm trung và Fagots trong cận chiến.

Nhưng hãy quay lại với vũ khí bắn tỉa mà trọng tâm là khẩu SVD Dragunov huyền thoại trang bị cho các phân đội bộ binh Nga. Hiện nay có nhiều ý kiến của binh sĩ ở chiến trường đề nghị dần từ bỏ súng trường bán tự động cận chiến SVD và các mẫu súng bắn tỉa tương tự.

Có một số lý do cho điều này:

Thứ nhất, trinh sát trên không đã mở rộng đáng kể "vùng xám", nơi đơn giản không thể bố trí vị trí cho lính bắn tỉa ở khoảng cách dưới 1.000 mét. Do đó, tất cả các loại vũ khí hạng nhẹ có độ chính xác cao hiện nay đều hoạt động ở khoảng cách trên 1km.

Và ở đây, SVD hoàn toàn không có tác dụng gì bởi tầm bắn hiệu quả của nó không vượt quá 300-400 mét. Điều đáng chú ý, ngay cả với súng bắn tỉa tầm xa, khi khai hỏa cũng phải được nghi binh bằng súng máy, bởi nếu không, đối phương sẽ nhanh chóng xác định vị trí của tổ bắn tỉa 2 người, hoặc chính xác hơn, không phải một cặp, mà bây giờ là một bộ 3 và thậm chí tới 5 người.

Để bắn tỉa hiệu quả, giờ đây không chỉ cần một người quan sát mà còn cần một xạ thủ súng máy, một người điều khiển UAV trinh sát và thậm chí gồm cả một nhóm sơ tán. Các tay súng bắn tỉa trong những hoạt động đặc biệt buộc phải làm việc hầu hết thời gian vào ban đêm.

Theo khảo sát của những người lính tiền tuyến, có tới 80% hoạt động chiến đấu diễn ra vào ban đêm. Thông qua các thiết bị quan sát ảnh nhiệt, mục tiêu có độ tương phản lớn hơn và khả năng tổ bắn tỉa bị phát hiện thấp hơn nhiều. Điều kiện ban đêm làm giảm tầm bắn hiệu quả (ngay cả với khí tài quan sát ảnh nhiệt chất lượng cao), điều này cũng không có lợi cho xạ thủ bắn tỉa sử dụng súng SVD.

Thứ hai, việc giảm số lượng súng SVD bắt nguồn từ nguyên nhân RFAF chuyển đổi các đơn vị chiến thuật. Trước đây, đơn vị tấn công nhỏ nhất là cấp tiểu đội nhưng giờ đây là các nhóm chỉ gồm 2-3 người.

Theo điều lệnh chiến đấu cũ của RFAF, trong tiểu đội bộ binh cơ giới, thường có một lính bắn tỉa mang theo SVD, xạ thủ này không chỉ hỗ trợ đơn vị bằng hỏa lực chính xác cao, mà còn là một tay súng tấn công, khi vẫn trang bị tiểu liên AK-74.

Nhưng với tình hình chiến trường, không ai “tỉnh táo” lại đi tấn công bằng SVD. Mục đích chính của lính bắn tỉa trong môi trường tác chiến hiện đại là cắt đứt đường tiếp cận của đối phương và tiêu diệt các vị trí súng máy, tổ ATGM và súng phóng lựu tự động.

Lý do súng bắn tỉa SVD vắng mặt trên chiến trường Ukraine

Một xác nhận gián tiếp cho điều trên, có thể được xem xét là sự vắng mặt gần như hoàn toàn của súng SVD trong các bức ảnh và video từ phía Nga và Ukraine. Nếu năm đầu tiên, những khẩu súng này vẫn còn “chập chờn xuất hiện”, thì sau đó các đơn vị bắn tỉa dùng ATGM hạng nặng và súng bắn tỉa tầm xa đã nổi lên.

Sự gia tăng tự nhiên về khoảng cách chiến đấu trong điều kiện mặt trận đóng băng, đã đòi hỏi phải có những vũ khí chính xác hơn với tầm bắn hiệu quả lớn hơn. Không phải ngẫu nhiên mà súng bắn tỉa Chukavin với tầm bắn 1.200m, nhỉnh hơn so với SVD, đã xuất hiện và thay thế vũ khí thế hệ cũ.

Tuy nhiên, SVD cũng có những ưu điểm riêng, trước hết là do độ chính xác cao hơn, do vậy, vẫn còn chỗ đứng cho chúng trên một số chiến trường.

Trong các trận chiến đô thị ở Ukraine, nơi có rất nhiều mục tiêu ở các tòa nhà cao tầng, khoảng cách giữa đôi bên chắc chắn bị thu hẹp, đồng nghĩa với việc hỏa lực bắn tỉa dày đặc ở cự ly 200-300m sẽ phát huy hiệu quả. Lúc này chỉ có súng bắn tỉa SVD mới có thể đáp ứng được yêu cầu.

Nhưng liệu RFAF có cần loại súng này khi vũ khí hạng nặng được ưu tiên sử dụng? Đây chính là cách RFAF đang tiến hành tấn công vào các tòa nhà, khi những mối đe dọa đều bị phá hủy bằng bom FAB, tên lửa, đạn nhiệt áp và đặc biệt là UAV FPV, sau đó mới tới lượt bộ binh tấn công.

Ví dụ trong cuộc tấn công vào thành phố Bakhmut tháng 4/2023, RFAF đưa pháo tự hành 152mm 2S19 Msta-S vào gần thành phố, ngắm bắn trực tiếp, dập tắt ngay lập tức các hỏa điểm của AFU tại các tòa nhà cao tầng.

Một ứng dụng cụ thể khác của súng bắn tỉa, có thể được xem là vũ khí hiệu quả để chống UAV hạng nặng. Chẳng hạn, các UAV hạng nặng dân sự, được chuyển đổi để thả mìn như Baba Yaga của Ukraine, thường xuất hiện vào ban đêm, dễ dàng trở thành mục tiêu "ngon ăn" cho súng máy có kính ngắm ảnh nhiệt.

Không chỉ xạ thủ súng máy mà cả lính bắn tỉa cũng rất hiệu quả khi chống lại loại UAV hạng nặng rất nguy hiểm nhưng di chuyển chậm này. Súng bắn tỉa SVD với cơ chế tự nạp đạn, có thể bắn trúng UAV Baba Yaga ở tầm xa chỉ với phát bắn thứ ba hoặc thứ tư. Ưu điểm này không thể bị bỏ qua.

Một số nhà quan sát nhận định, kinh nghiệm giao tranh ở Ukraine chỉ mang tính cục bộ, không thể áp dụng cho tất cả các chiến trường khác trên thế giới.

Nhưng có một yếu tố đã làm đảo lộn chiến trường trên khắp thế giới, đó là việc sử dụng hàng loạt UAV. Đây là lý do tại sao tiền tuyến bị bỏ hoang và "vùng xám" không được kiểm soát bởi cả hai bên, lại được mở rộng đến vậy.

Trong bức tranh này, vai trò của súng bắn tỉa cận chiến như SVD đã bị thu hẹp đáng kể. Và cho đến nay vẫn chưa có điều kiện tiên quyết nào khiến UAV phải nhường lại vai trò của chúng cho vũ khí khác. Ngược lại, có rất nhiều dấu hiệu của sự phổ biến của UAV. Ví dụ ở Mỹ Latinh, một UAV FPV gần đây đã bắn hạ một trực thăng cảnh sát.

Nhưng trong tương lai, một sự hồi sinh của huyền thoại SVD, nếu có thể nói như vậy, là sự phát triển của các chiến thuật hiện đại mới của bộ binh Nga. Đó là các nhóm nhỏ xâm nhập vào hậu phương gần của AFU, thông qua các vị trí phòng thủ mỏng yếu.

Dưới màn đêm, các tổ chiến đấu di chuyển theo cặp ở độ sâu 2-3km, nơi họ dần dần tập hợp thành các đơn vị xung kích lớn hơn. Và ở đây, xạ thủ bắn tỉa sẽ rất hữu ích trong các trận cận chiến ở cự ly vài trăm mét hoặc thậm chí gần hơn. Và đây chính xác là tầm bắn hiệu quả của SVD.