VN-Index chạm 1.600 điểm: Định giá nhóm chứng khoán ở mức nào?

Cùng với đà hưng phấn của thị trường chứng khoán, các thành viên thị trường băn khoăn liệu nhóm cổ phiếu chứng khoán - vốn đồng pha với diễn biến thị trường chung có còn rẻ?

Định giá phân hoá

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trải qua giai đoạn giao dịch hưng phấn với chỉ số VN-Index xác lập kỷ lục mới, trong khi thanh khoản bùng nổ. Mới đây nhất, ngay trong phiên giao dịch đầu tuần 11/8, VN-Index lần đầu tiên trong lịch sử chạm mốc tâm lý 1.600 điểm. Dù không giữ được mốc này tới cuối phiên và đóng cửa ở 1.596,86 điểm, nhưng tính từ đầu năm tới nay, VN-Index vẫn tăng 25,77%. Trong 25 năm hình thành và phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam đây là mốc cao nhất mọi thời đại.

Bên cạnh đó, dòng tiền đổ vào thị trường chứng khoán với các phiên khớp lệnh tỷ USD ngày càng nhiều. Thậm chí, những ngày gần đây, thanh khoản toàn thị trường thường xuyên giao dịch ở mức 2 tỷ USD/phiên, trong đó có phiên giao dịch kỷ lục ngày 5/8 với giá trị khớp lệnh liên tục lên tới 86.000 tỷ đồng.

Vốn hóa thị trường tăng vượt bậc một phần đến từ sự tăng trưởng mạnh mẽ của một số dòng cổ phiếu mang tính dẫn dắt trên thị trường như: VIC, SHB, CTG, SSI, VIX,….

Xét về định giá thị trường, VN-Index đã tăng hơn 25% từ đầu năm nhưng P/E chỉ ở mức 14,4 lần - ngang mức trung bình giai đoạn 3 - 5 năm gần đây và còn cách khá xa các đỉnh nóng năm 2018 khi P/E khoảng 22 lần hay năm 2021 với P/E khoảng 18 lần.

Cùng với nhịp tăng tích cực trong giai đoạn gần đây, định giá cổ phiếu của các công ty chứng khoán cũng có sự thay đổi đáng kể. Theo thống kê, P/B trung bình của nhóm chứng khoán ước tính vào khoảng 2 lần, trong khi chỉ số P/E trung bình vào khoảng 23 lần. Con số này đã cao hơn khá nhiều so với mức trung bình 5 năm gần đây. Tuy nhiên, không phải cổ phiếu chứng khoán nào cũng đang ở mức định giá cao.

Định giá P/E (Price to Earnings Ratio - Hệ số giá trên lợi nhuận) là một chỉ số tài chính được dùng phổ biến để định giá cổ phiếu, phản ánh mối tương quan giữa giá thị trường của cổ phiếu và lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS) của doanh nghiệp.

P/E cao đồng nghĩa với việc nhà đầu tư sẵn sàng trả giá cao hơn cho mỗi đồng lợi nhuận của doanh nghiệp, thường xuất hiện ở doanh nghiệp có tiềm năng tăng trưởng mạnh hoặc ngành đang "hot". Tuy nhiên, P/E quá cao cũng có thể hàm ý cổ phiếu đang bị định giá quá mức.

Trong khi đó, doanh nghiệp có chỉ số P/E thấp ở một thời điểm có thể do doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn so với thời gian trước. Vì thế, lợi nhuận trên 1 cổ phần (EPS) tăng lên, khiến cho P/E thấp. Trong trường hợp này có thể nói cổ phiếu đang bị định giá thấp và là cơ hội để mua vào.

Nhìn lại PE của nhóm các cổ phiếu chứng khoán thời điểm hiện tại, so với mức trung bình ngành là 23 lần, vẫn còn những cổ phiếu đang được định giá "rẻ".

Với mức lợi nhuận ấn tượng trong quý II/2025, VIX nằm trong nhóm có P/E thấp nhất ngành (khoảng 21 lần). Trong quý vừa qua, VIX ghi nhận lợi nhuận sau thuế 1.301,6 tỷ đồng, tăng trưởng hơn 10 lần so với cùng kỳ năm trước. Luỹ kế nửa đầu năm, lợi nhuận sau thuế của Công ty đạt 1.673,8 tỷ đồng, tăng 5,8 lần so với cùng kỳ.

Thị trường chứng khoán thuận lợi đã giúp các mảng doanh thu của VIX tăng mạnh, đặc biệt là tự doanh. Lãi từ các tài sản tài chính ghi nhận thông qua lãi/lỗ (FVTPL) mang về 2.056 tỷ đồng cho VIX, gấp hơn 7 lần khoản lãi từ cùng kỳ năm ngoái. Danh mục tự doanh của các công ty chứng khoán cho thấy, VIX, VCI, SHS đang lãi nhiều nhất nhờ tự doanh…

Trong khi đó, định giá P/B (Price to Book Ratio - Hệ số giá trên giá trị sổ sách) là một chỉ số tài chính phản ánh mối quan hệ giữa giá thị trường của cổ phiếu và giá trị sổ sách (Book Value) của doanh nghiệp. Đây là công cụ phổ biến để đánh giá xem cổ phiếu đang được định giá cao hay thấp so với giá trị tài sản ròng của doanh nghiệp.

Theo cập nhật từ báo cáo tài chính quý II, nhiều cổ phiếu vốn hoá lớn trong nhóm chứng khoán như SSI (2,6 lần), VCI (2,67 lần), MBS (2,84 lần), VIX (2,53)... có mức định giá cao hơn so với P/B trung bình của nhóm chứng khoán ước tính vào khoảng 2 lần. P/B cao cho biết cổ phiếu đang được kỳ vọng cao trên thị trường, thể hiện nhà đầu tư sẵn sàng trả một mức giá cao để sở hữu giá trị tài sản của doanh nghiệp với kỳ vọng giá trị này sẽ tăng trong tương lai.

Theo các chuyên gia, nhiều cổ phiếu của các công ty chứng khoán có khả năng tiếp tục đi lên trong ngắn và trung hạn. Trong đó, phải kể tới các động lực chính bao gồm: khả năng FTSE nâng hạng thị trường vào tháng 9/2025; thanh khoản thị trường duy trì tích cực và dư nợ ký quỹ của các công ty chứng khoán ở mức an toàn hơn nhờ hoạt động tăng vốn.

Khi được chấp thuận nâng hạng, thị trường có thể thu hút một lượng vốn đáng kể, ước tính từ 800 triệu đến 1 tỷ USD từ các quỹ thụ động mô phỏng theo chỉ số FTSE, và con số này sẽ còn lớn hơn khi tính cả các bộ chỉ số khác. Đáng chú ý, dòng vốn từ các quỹ chủ động được dự báo sẽ còn mạnh mẽ hơn, có thể đạt từ 4 - 6 tỷ USD.

Đây là yếu tố hỗ trợ rất tích cực với thị trường chứng khoán nói chung và nhóm công ty chứng khoán nói riêng trong làn sóng mới của thị trường. Trong đó, nhóm công ty chứng khoán cũng sẽ hưởng lợi trực tiếp từ sự gia tăng lợi nhuận và phí giao dịch.

Đáng chú ý, thanh khoản dồi dào là yếu tố trực tiếp thúc đẩy đà tăng của thị trường, nhờ chính sách tiền tệ nới lỏng và lãi suất ở mức thấp. Theo nhiều tổ chức tài chính, nhiều khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ cắt giảm lãi suất 2 lần vào cuối năm 2025. Điều này hỗ trợ tích cực cho thị trường tài sản và chứng khoán toàn cầu tăng điểm.

Ở trong nước, nửa đầu năm 2025, lãi suất huy động giảm xuống thấp hơn cả giai đoạn dịch COVID-19, khiến chứng khoán trở thành kênh đầu tư hấp dẫn. Tín dụng toàn hệ thống đến tháng 7/2025 tăng 9,64%, giúp dòng tiền trên thị trường dồi dào, đẩy thanh khoản lên vùng cao mới.

Dư địa tăng trưởng dư nợ

Sự sôi động của dòng tiền vào thị trường còn thể hiện ở dư nợ ký quỹ (margin) tại các công ty chứng khoán. Trong quý II/2025, hơn 20 công ty chứng khoán có dư nợ ký quỹ ở mức hơn 1.000 tỷ đồng. Trong đó, TCBS là đơn vị cho vay nhiều nhất, ở mức hơn 33.192 tỷ đồng. SSI là công ty có dư nợ lớn thứ hai với hơn 32.820 tỷ đồng. VPBank S với dư nợ cho vay ký quỹ gần như tăng gấp đôi trong 6 tháng, từ hơn 9.400 tỷ lên 17.653 tỷ đồng, tăng tới 8.206 tỷ so với đầu năm. Tính đến cuối quý II/2025, VIX dùng hơn 9.274 tỷ đồng cho vay margin, tăng gần 3.500 tỷ trong vòng 6 tháng. Nếu tiếp tục duy trì đà tăng, VIX hoàn toàn có thể gia nhập nhóm top 5 trong quý III. Chưa kể, dư nợ cho vay margin của VIX ở mức ấn tượng, khi tỷ lệ margin/vốn chủ sở hữu mới ở mức 52%.

Theo quy định, tổng dư nợ cho vay giao dịch ký quỹ của một công ty chứng khoán không được vượt quá 200% vốn chủ sở hữu. Với đà tăng nóng thời gian qua, nhiều công ty lớn đang tiệm cận ngưỡng trần, bao gồm HSC, MBS, Mirae Asset, KIS…

Thị trường margin bùng nổ là động lực lớn với ngành chứng khoán, nhưng dự báo sẽ có sự phân hoá rõ rệt vào giai đoạn 2025-2026 với ưu thế lớn hơn cho các công ty chứng khoán còn nhiều dư địa cho vay. Trong bối cảnh này, điểm tích cực là nhiều công ty chứng khoán đã tiến hành tăng vốn điều lệ, nâng cao năng lực cho vay ký quỹ và cải thiện năng lực quản trị rủi ro. Điều này giúp thị trường hấp thụ dòng tiền margin một cách chủ động và hiệu quả hơn.

Chưa kể, lĩnh vực tài sản số đang dần đi vào khuôn khổ tại thị trường Việt Nam mở ra cơ hội tái định giá cho nhóm công ty chứng khoán với một thị trường rộng mở, quy mô lớn, nhiều tiềm năng.