VKS: Ưu tiên phát triển kinh tế tư nhân không đồng nghĩa dung túng sai phạm

Sáng 11/9, TAND Hà Nội tiếp tục ngày làm việc thứ tư phiên xét xử vụ án sai phạm đầu thầu tại 5 tỉnh thành, gây thiệt hại 120 tỷ đồng. Với vai trò chủ mưu, chủ tịch Tập đoàn Thuận An Nguyễn Duy Hưng hôm qua bị VKS đề nghị 10-11 năm tù, cao nhất trong 29 bị cáo.

Cựu Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cựu Trợ lý nguyên Chủ tịch Quốc hội Phạm Thái Hà bị VKS đề nghị 5-6 năm tù về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi.

>>Mức án đề nghị của 29 bị cáo

Qua một ngày bào chữa, 40 luật sư không ý kiến tội danh song cho rằng các mức án đề nghị "cao quá mức cần thiết" mà chưa xét hết vai trò, bối cảnh, tính chất phạm tội. Luật sư của ông Hà cho rằng thân chủ "sai nhưng không nghiêm trọng", vai trò rất mờ nhạt. Theo luật sư, việc mất sự nghiệp, tương lai chính trị đã quá đủ khiến bị cáo Hà "khiếp tới già".

Không dung túng hành vi trái luật

Sáng nay, đối đáp với các quan điểm bào chữa, VKS khẳng định cân nhắc rất kỹ vai trò vị trí tính chất mức độ hành vi, hậu quả từng bị cáo; xem xét toàn diện, áp dụng tối đa các tình tiết giảm nhẹ để đưa ra mức hình phạt đề nghị "đã rất nhẹ, rất thỏa đáng".

Dẫn chứng điều này, kiểm sát viên nêu, 27 bị cáo bị truy tố về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng ở khung hình phạt 10-20 năm. Nhưng mức phạt đề nghị với chủ mưu Hưng là 10-11 năm; 7 bị cáo thậm chí được đề nghị án treo, 18-36 tháng.

Ở tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, ông Lê Ô Pích, cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang, bị VKS đề nghị 3-4 năm, trong khi khung truy tố 7-15 năm.

Tương tự, ông Phạm Thái Hà ở tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi, bị đề nghị 5-6 năm dù khung hình phạt tới 20 năm tù hoặc chung thân.

Tranh luật lượt hai, luật sư của bị cáo Hưng cho rằng doanh nghiệp tư nhân này có đóng góp cho xã hội khi nhiều công trình quan trọng dọc đất nước đều có tên Thuận An, chất lượng, tiến độ vượt trội... VKS vì thế cần áp dụng triệt để hơn tinh thần Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển tư nhân, khuyến khích tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Luật sư của bị cáo Hưng so sánh với vụ án gian lận đấu thầu của Tập đoàn Phúc Sơn được TAND Hà Nội xét xử hồi tháng 6-7 vừa qua. Theo đó, Phúc Sơn gây thiệt hại tới hơn 500 tỷ đồng, nhưng cựu chủ tịch Nguyễn Văn Hậu (Hậu "Pháo") bị phạt 7 năm tù. Tại vụ án này, ông chủ tập đoàn Thuận An gây thiệt hại 120 tỷ đồng song bị VKS đề nghị tới 10-11 năm tù là "không công bằng".

Luật sư cho rằng đặt trong mối tương quan hai vụ án và tiền thiệt hại, thân chủ Hưng chỉ nên bị phạt từ 3 năm đến 3 năm 6 tháng tù là đủ nghiêm khắc, răn đe, giáo dục, công bằng.

Đối đáp ngay sau đó, kiểm sát viên Bùi Thanh Hằng nói muốn so sánh, trước hết phải đưa ra dữ liệu chính xác. Thông tin luật sư đưa ra về vụ án tại Tập đoàn Phúc Sơn là "hoàn toàn sai sự thật".

Nói mình cũng là kiểm sát viên tham gia phiên tòa Phúc Sơn, bà Hằng cho hay Hậu "Pháo" bị xử lý về 3 tội và bị VKS đề nghị tới 15-16 năm tù cho riêng tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Sau đó, do Hậu nộp thêm 768 tỷ đồng khắc phục hậu quả, VKS đề nghị lại mức án xuống 11-12 năm và cuối cùng tòa tuyên 9 năm tù về tội này, không phải 7 năm như luật sư nói hôm nay.

Tại vụ án ở tập đoàn Thuận An, bị cáo Hưng phạm tội với khung truy tố 15-20 năm tù do sai phạm đấu thầu tại 5 dự án và chỉ đạo đưa 56 tỷ đồng tiền vụ lợi cho 22 bị cáo là cán bộ có thẩm quyền. Do đó, ngoài hậu quả vật chất còn có những "hậu quả khác". Việc so sánh các vụ án là không chính xác, "luật sư cần cân nhắc khi bào chữa".

Theo bà Hằng, Nghị quyết 68 ra đời với chủ trương khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân đảm bảo doanh nghiệp phát triển lành mạnh, minh bạch nhưng "không đồng nghĩa dung túng cho các hành vi vi phạm pháp luật".

"Trong vụ án này, thử hỏi hành vi của các bị cáo có đem lại sự phát triển lành mạnh cho nền kinh tế hay không?", kiểm sát viên nêu quan điểm khi đối đáp.

Trúng thầu do "luồn lách, kết nối"

VKS đánh giá vụ án là điển hình vi phạm đấu thầu, diễn ra tại 5 dự án và có tới 29 người bị xét xử. Việc Thuận An trúng thầu cho thấy rất rõ việc cấu kết để xin được tham gia, xin được trúng thầu, nếu năng lực không đủ thì liên danh với công ty khác. Khi đồng ý cho Thuận An trúng thầu, các bị cáo sẽ tiếp tục tạo điều kiện cho doanh nghiệp này bằng cách cung cấp trước hồ sơ dự toán, thiết kế, hồ sơ mời thầu...

"Sao lại có chuyện giới thiệu nhà thầu khác vào để Thuận An được đủ năng lực chui vào các dự án này? Chưa cả mở thầu mà chủ đầu tư đã cho doanh nghiệp xem hồ sơ dự toán, thiết kế, cho họ góp ý, chỉnh sửa như là trúng thầu rồi?", công tố viên nói khẳng định việc "luồn lách, kết nối" là hành động điển hình quyết định việc Thuận An được làm dự án hay không chứ không phải do minh bạch, năng lực.

Điển hình thứ hai trong vụ án gian lận thầu này, theo VKS là việc chủ đầu tư xây dựng hồ sơ mời thầu nhằm mục đích để Thuận An trúng thầu. Điều này đã thể hiện rất rõ trong cả cáo trạng và lời khai của các cựu cán bộ liên quan.

"Các bị cáo đều bao biện rất chung là tập đoàn Thuận An có năng lực nên cho làm và công trình bây giờ vẫn đang tốt. Chúng tôi không nói là công trình không có chất lượng, song sự thật là Thuận An trúng thầu do gian lận và đã gây thiệt hại cho Nhà nước", kiểm sát viên phân tích.

"Nếu các bị cáo làm đúng, làm đủ chức trách nhiệm vụ, không sai phạm, chọn được nhà thầu có năng lực, có trình độ với mức giá tốt thì làm lợi cho Nhà nước nhân dân, có khi còn được tặng bằng khen, sẽ tốt hơn bao nhiêu", kiểm sát viên nói.

Trước đó, trong phần luận tội, cơ quan công tố đánh giá vụ án đặc biệt nghiêm trọng, gây thiệt hại rất lớn cho nhà nước. Nguyên nhân dẫn đến sai phạm, ngoài sự chưa hoàn thiện của một số quy định quản lý nhà nước về đấu thầu, còn do sự suy thoái đạo đức của các bị cáo. Họ vì động cơ vụ lợi đã bị doanh nghiệp thao túng, tạo nên lợi ích nhóm và nhóm lợi ích.

Phần tranh luận kết thúc. Chiều nay, các bị cáo nói lời sau cùng.

Thanh Lam