Visa Mỹ siết chặt, sinh viên Trung Quốc chuyển hướng sang Oxford

Hàng loạt sinh viên Trung Quốc tại Mỹ đối mặt tương lai bất định sau khi Mỹ tuyên bố sẽ “quyết liệt” thu hồi visa và thắt chặt kiểm duyệt với đơn xin mới từ Trung Quốc đại lục và Hong Kong.

Thông báo từ Bộ Ngoại giao Mỹ tuần qua đã khiến làn sóng lo ngại lan rộng trong cộng đồng du học sinh Trung Quốc. Đặc biệt, sinh viên có dự định nhập học tại Harvard - ngôi trường lâu đời và giàu có bậc nhất nước Mỹ - đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn, sau khi chính quyền Trump tuyên bố cấm trường tuyển sinh sinh viên quốc tế mới. Tuyên bố viện dẫn mối liên hệ của Harvard với Trung Quốc là nguyên nhân gây lo ngại đặc biệt, theo Guardian.

Jerry (nhân vật đã được đổi tên), sinh viên 22 tuổi ngành Toán ứng dụng tại Đại học California, Los Angeles, đã nhận được thư mời nhập học chương trình thạc sĩ khoa học dữ liệu y tế của Harvard, dự kiến bắt đầu vào mùa thu.

Thế nhưng, với lệnh cấm bất ngờ từ Nhà Trắng và những phát biểu cứng rắn của Ngoại trưởng Marco Rubio nhắm thẳng vào sinh viên Trung Quốc, giấc mơ của Jerry đang bị đe dọa.

“Đây là sự kỳ thị trắng trợn. Không ai có thể chấp nhận lý do đó. Họ đang đẩy sinh viên Trung Quốc rời khỏi Mỹ”, Jerry nói.

Dù vẫn hy vọng đến Harvard, Jerry đang cân nhắc phương án chuyển sang chương trình tiến sĩ tại Đại học Oxford (Anh) - một lựa chọn mà anh cho rằng “ngày càng có lý” sau các động thái từ chính quyền Trump.

“Nhiều bạn cùng đỗ Harvard không có lựa chọn nào khác, nên chắc chắn họ còn lo lắng hơn tôi”, anh cho biết.

Những chính sách mới từ Washington đang khiến hàng trăm nghìn sinh viên Trung Quốc trong trạng thái hoang mang. Ảnh: Nikkei Asia.

Không chỉ Jerry, hàng trăm nghìn sinh viên Trung Quốc tại Mỹ đang hoang mang. Các trường đại học khắp nước Mỹ đang tìm cách trấn an sinh viên, trong khi các cơ quan thực thi nhập cư như Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) lại được cho là đang gia tăng nhắm mục tiêu.

Một bản ghi nhớ gửi sinh viên Trung Quốc từ Đại học Oregon gọi thông báo của Bộ Ngoại giao là “mơ hồ”, đồng thời cảnh báo thị thực bị thu hồi có thể dẫn đến các thủ tục trục xuất do ICE thực hiện.

Nỗi lo bị ICE nhắm đến càng gia tăng sau khi một số trường hợp sinh viên quốc tế, thậm chí cả người có thẻ xanh, bị giam giữ. Trong đó có Mahmoud Khalil, cựu sinh viên Đại học Columbia và nhà hoạt động ủng hộ Palestine, người bị ICE giam giữ dù có thẻ cư trú hợp pháp.

Steven (đã được đổi tên), 34 tuổi, đang làm nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Oregon, nói rằng dù không định xin thị thực mới, anh vẫn lo lắng. “Thời nay, có thẻ xanh cũng không an toàn. ICE có thể bắt bất kỳ ai”, anh chia sẻ.

Steven cho biết số lượng sinh viên Trung Quốc tìm đến Mỹ đang giảm mạnh. Trong công việc phụ giúp tư vấn hồ sơ du học, anh nhận thấy nhiều người nay ưu tiên Singapore và các nước Đông Nam Á - nơi có văn hóa gần gũi Trung Quốc và môi trường ít căng thẳng hơn.

Sự sụt giảm sinh viên Trung Quốc có thể gây tổn thất lớn cho giáo dục đại học Mỹ, cả về nghiên cứu học thuật lẫn nguồn thu tài chính. Năm học 2023-2024, Mỹ ghi nhận khoảng 277.400 sinh viên Trung Quốc - giảm 25% so với năm học 2019-2020.

“Việc ngăn sinh viên và học giả Trung Quốc tới Mỹ là hành động siết chặt nguồn nhân lực trình độ cao, gây thiếu hụt tài năng nghiêm trọng và ảnh hưởng tiêu cực tới sức cạnh tranh của Mỹ”, Denis Simon, chuyên gia chính sách khoa học - công nghệ tại Viện Quincy, cảnh báo.

Theo thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ, các sinh viên có liên hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc hoặc học các ngành “nhạy cảm” sẽ là đối tượng bị kiểm soát nghiêm ngặt nhất.

Tuy nhiên, giới học thuật cảnh báo chính sách này đang dẫn đến sự phân biệt chủng tộc, khi các nhà nghiên cứu gốc Hoa, bất kể quốc tịch, đều bị nghi ngờ là gián điệp.

Jerry chia sẻ rằng anh từng gặp kỳ thị tại Mỹ, dù không phải trong khuôn viên trường. Nhưng anh lo ngại rằng nếu các nhà nghiên cứu, giảng viên và nghiên cứu sinh Trung Quốc buộc phải rời Mỹ vì môi trường ngày càng thù địch, “đó sẽ là thảm họa đối với các trường đại học Mỹ”.