Việt Nam xây dựng hệ sinh thái xanh

Không chỉ nỗ lực chuyển đổi xanh trong mọi khâu sản xuất, kinh doanh, rất nhiều doanh nghiệp Việt đang triển khai những sáng kiến cộng đồng quy mô lớn, chung tay cùng Chính phủ thực hiện mục tiêu trả lại bầu trời xanh cho Việt Nam.

Kêu gọi cả cộng đồng chung tay "giành lại" không khí sạch

Những ngày qua, chủ phương tiện sử dụng xe VinFast trên khắp cả nước lần lượt nhận được email phát động cuộc thi sáng tạo ý tưởng marketing đột phá với chủ đề "Kiến tạo Việt Nam Xanh" từ thương hiệu xe điện Việt. Trong email, VinFast nêu rõ mục tiêu cuộc thi nhằm thúc đẩy xu hướng di chuyển xanh trong cộng đồng, lan tỏa thông điệp kêu gọi người dân trên toàn quốc chuyển đổi sang phương tiện thân thiện với môi trường, với sự đồng hành của thương hiệu xe điện quốc dân. Đồng thời, việc chính các chủ xe góp sức phát triển ý tưởng marketing sẽ tăng cường mức độ nhận diện thương hiệu, củng cố hình ảnh tích cực và sự yêu mến đối với xe VinFast. Cơ cấu giải thưởng vô cùng hấp dẫn với phần thưởng cho giải đặc biệt là 1 chiếc xe VF 3 trị giá 299 triệu đồng.

Ngay khi thông tin cuộc thi được phát đi, hàng ngàn bạn trẻ đã nhanh chóng chia sẻ trên các diễn đàn, mạng xã hội. Trong đó, rất nhiều sinh viên đang theo học trong lĩnh vực truyền thông, marketing bày tỏ vô cùng thích thú.

"Mình đã theo dõi những content và chiến dịch marketing của VinFast từ rất lâu rồi, cực kỳ ấn tượng. Kể từ khi ra VF 3, tinh thần của VinFast luôn đi theo hướng năng động, trẻ trung, hấp dẫn, đáng yêu như chính chiếc xe. Cuộc thi thiết kế xe VF 3 trước đây cũng là một trong những ý tưởng mình rất thích. Nó làm cho mọi người cảm thấy mình không chỉ đang đi chiếc xe sạch vì trách nhiệm với môi trường mà còn sở hữu một tác phẩm nghệ thuật thể hiện đúng cá tính của bản thân. Không chỉ VF 3, mình đi trên đường thấy rất nhiều mẫu xe khác của VinFast cũng bắt đầu tự thiết kế, trang trí theo cách riêng, tạo nên một phong trào tự hào xe điện của Việt Nam. Vì thế, mình và nhóm bạn thân đã đăng ký tham gia cuộc thi sáng tạo ý tưởng marketing "Kiến tạo Việt Nam Xanh" của VinFast. Lần đầu tiên chúng mình sẽ được thực chiến sau những bài giảng trên giảng đường, có cơ hội trải nghiệm, tích lũy kinh nghiệm và nếu may mắn được giải thì đúng là còn gì đẹp hơn", Trần Thanh Hoa, sinh viên năm 3 ngành Marketing tại Trường ĐH Tôn Đức Thắng, hào hứng chia sẻ.

Cuộc thi sáng tạo ý tưởng marketing của VinFast nằm trong chiến dịch "Cùng hành động vì bầu trời xanh" mà Quỹ Vì tương lai xanh cùng các công ty thành viên và liên kết của Tập đoàn Vingroup vừa chính thức khởi động. Với quy mô toàn quốc, chương trình hướng tới nâng cao nhận thức cộng đồng, khuyến khích hành động thiết thực và truyền cảm hứng về một lối sống hài hòa, trách nhiệm với môi trường. Theo đó, không chỉ khuyến khích khách hàng lan tỏa thông điệp trên mạng xã hội thông qua cuộc thi, VinFast còn phát động phong trào tại toàn bộ đại lý và xưởng dịch vụ, giảm thời gian sử dụng điện không cần thiết. "Yểm trợ" VinFast, Xanh SM cũng tổ chức cuộc thi video "Đi xanh - Sống xanh" trên nền tảng Gen Green tại Việt Nam và Indonesia; phát động cuộc đua giảm phát thải toàn cầu, kêu gọi tài xế, khách hàng đồng hành, biến mỗi chuyến xe thành hành trình bảo vệ bầu trời.

Cũng ở nhóm hoạt động gắn kết cộng đồng, Vinpearl hưởng ứng các ngày môi trường, trái đất, truyền đi thông điệp tiết kiệm nước, bảo vệ rừng - biển - đảo và tổ chức chương trình giáo dục môi trường cho trẻ em. VinClub tổ chức trồng cây xanh, kết hợp cuộc thi "VinClub Green Challenge" để cộng đồng chia sẻ "nhiệm vụ xanh" trên mạng xã hội. Vinhomes triển khai chuỗi "Ngày thứ bảy xanh" và "Ngày hội vì môi trường" tại hơn 30 khu đô thị, với hoạt động đổi rác lấy quà, thu gom dầu ăn, phân loại rác, xây dựng không gian sống xanh. Ở nhóm Tiêu dùng xanh, Vincom tổ chức sự kiện "Cùng Vincom hành động vì bầu trời xanh" tại 88 trung tâm thương mại lan tỏa thông điệp "Đi xanh - Mua xanh - Chơi xanh - Ăn xanh"; Vinpearl tri ân khách di chuyển xanh đến Vinpearl, VinWonders bằng ưu đãi trên toàn hệ thống…

Song song, trụ cột Tri thức xanh đóng vai trò "kim chỉ nam", tạo diễn đàn để cộng đồng cùng học hỏi và hành động. Đơn cử, VinUni tổ chức hội thảo về chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên AI và tác động của điện khí hóa giao thông tới chất lượng không khí. Trong khi đó, Vinmec triển khai Tuần lễ "Môi trường và Bệnh lý dị ứng đường thở" với hoạt động test dị nguyên miễn phí, giúp khách hàng bảo vệ sức khỏe hô hấp. Tại Vinpearl, các lớp "Sống xanh" dành cho trẻ em mang đến trải nghiệm trồng cây, tìm hiểu động vật bán hoang dã.

Cuối cùng, nhóm hoạt động Tiết kiệm năng lượng - giảm phát thải tập trung vào những hành động giản dị nhưng hiệu quả cho khí hậu. Cụ thể, tại Vincom, hệ thống trung tâm thương mại cam kết tắt điều hòa sớm 15 phút mỗi ngày; Vinpearl ưu tiên vật liệu thân thiện, tái sử dụng năng lượng, nước, hạn chế chất không hòa tan, rác thải và phát thải; Green Future triển khai chuỗi chương trình "Ngày hội Xanh - Thu xe xăng, lên đời xe Xanh" (phối hợp cùng Xanh SM) và chiến dịch trực tuyến "Kích hoạt chất xanh"…

Cả hệ sinh thái "khổng lồ" của Vingroup đều đang cùng lúc truyền đi thông điệp mạnh mẽ khuyến khích mọi người hành động trong mọi lĩnh vực, "góp gió thành bão" chung tay bảo vệ môi trường.

Hình thành những "liên minh xanh"

Không chỉ Vingroup, trên khắp cả nước, một làn sóng xây dựng hệ sinh thái xanh, bền vững đang mạnh mẽ lan tỏa tại khắp các doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực.

Chăn nuôi, nhất là bò sữa, là lĩnh vực phát thải lớn trong ngành nông nghiệp. Để giải quyết bài toán môi trường, những "ông lớn" hàng đầu như Vinamilk, NutiFood… đều đang nỗ lực xây dựng những trang trại sinh thái và áp dụng quy trình sản xuất tuần hoàn. Đơn cử, hiện nay, Vinamilk sở hữu 13 trang trại bò sữa đạt chuẩn Global G.A.P và 2 tổ hợp trang trại sinh thái Vinamilk Green Farm tại Tây Ninh và Lào. Đây là những trang trại áp dụng mô hình nông nghiệp tuần hoàn, phát triển bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế. Ở đó, phân bò tại các trang trại được ủ thành phân hữu cơ để bón cho đồng cỏ, giúp giảm nhu cầu sử dụng phân bón hóa học. Hệ thống xử lý nước thải hiện đại cũng đang giúp các trang trại tái sử dụng nước tưới cây, hạn chế ô nhiễm nguồn nước. Cùng với đó, 100% mái trang trại của Vinamilk tại Việt Nam đã được lắp đặt hệ thống điện mặt trời, ước tính giúp giảm khoảng 62.000 tấn CO₂ mỗi năm.

Ngoài việc đầu tư lớn vào công nghệ hiện đại như Vinamilk, Công ty NutiFood còn tối ưu giá trị bằng các sản phẩm chế biến sâu trên nguyên tắc bảo vệ và sử dụng, khai thác môi trường ở mức hợp lý. "Nếu trên cùng diện tích mà chúng ta thả nuôi với số lượng quá nhiều sẽ khiến cho tự nhiên quá tải, ngược lại không hiệu quả về kinh tế. Chúng tôi xác định ngưỡng chịu đựng của môi trường với 100.000 con nên bước tiếp theo là chọn nhập khẩu những con bò giống từ Mỹ. Những con bò này có khả năng cho sản lượng sữa từ 35 - 40 lít/ngày, cao gấp đôi so với những con bò truyền thống của người dân. Ngoài ra, để tăng hiệu quả, NutiFood phối hợp với nông dân địa phương trồng cỏ, thu hoạch và ủ chua cho bò ăn. Nhờ vậy, chất lượng sữa của đàn bò ở Mang Yang rất tốt", ông Trần Bảo Minh, Phó chủ tịch HĐQT Công ty NutiFood, chia sẻ với Thanh Niên. Ông cũng nhấn mạnh: Để bảo vệ môi trường, cần có sự cân bằng trong sử dụng, khai thác tự nhiên thông qua quy hoạch rõ ràng cần sản lượng bao nhiêu, nuôi trồng cây con gì để mang lại hiệu quả tốt nhất.

Với ngành chăn nuôi heo, nguồn phát thải lớn của hai loại khí nhà kính chính là methane (CH₄) và nitrous oxide (N₂O). Tập đoàn Tân Long (doanh nghiệp sáng lập thương hiệu heo ăn chay) nhiều năm qua đã đầu tư hàng chục ngàn tỉ đồng vào hệ thống hơn 30 trang trại xanh, thông minh. Trong đó, áp dụng những công nghệ tiên tiến nhất thế giới về xử lý chất thải, lọc khí, khử mùi, phát triển theo mô hình chăn nuôi khép kín. Đây cũng là doanh nghiệp đầu tiên của Việt Nam thí điểm mô hình nuôi heo nhóm, mô hình nuôi heo trong "chung cư" cao tầng nhằm đảm bảo các yếu tố an toàn sinh học, tối ưu các nguồn lực về đất đai, nhân công và bảo vệ môi trường.

Song hành với khối doanh nghiệp tư nhân, nhiều tập đoàn doanh nghiệp nhà nước cũng đang tích cực tham gia vào phong trào xanh hóa. Ngay từ năm 2022, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đã khởi xướng chương trình trồng 3 triệu cây xanh tại các vùng có hoạt động dầu khí. Đến nay, Tổng công ty Thăm dò khai thác dầu khí (PVEP) đã trồng hơn 260.000 cây trên diện tích 76 ha rừng tại Cà Mau, Thái Bình (cũ) và Nghệ An. Tổng công ty Phân bón và Hóa chất dầu khí (PVFCCo) cũng hỗ trợ 100.000 cây phi lao trong chương trình "Xanh hóa Trường Sa". Hãng hàng không quốc gia Vietnam Airlines thì liên tục phát động các chiến dịch "bay nhẹ", "ngày hội xanh"… với mục tiêu chung tay giảm phát thải CO₂, hạn chế rác thải nhựa, đẩy mạnh tuyên truyền tới người dân và du khách về hành động bảo vệ môi trường.

Đáng chú ý, ngoài việc "xanh tự thân", nhiều doanh nghiệp lớn còn liên kết để tăng sức mạnh cho độ lan tỏa. Minh chứng là liên tiếp những "cú bắt tay" giữa những ông lớn đầu ngành như Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR), Tập đoàn FPT, Tập đoàn Vietravel, Hanoi Metro… với Tập đoàn Vingroup, tạo nên những "liên minh xanh" ở nhiều lĩnh vực.

Bà Nguyễn Thị Thiên Phương, Phó cục trưởng Cục Môi trường, Bộ NN-MT, đánh giá rất cao những sáng kiến cùng sự chung tay góp sức của cộng đồng doanh nghiệp với cơ quan quản lý trên hành trình chuyển đổi xanh đầy khó khăn và nhiều thách thức. Mỗi sáng kiến, mỗi nỗ lực, dù lớn hay nhỏ, đều góp phần tạo nên một tương lai xanh, nơi sự phát triển không chỉ dựa vào tốc độ mà còn gắn liền với sự bền vững và trách nhiệm.

Sản phẩm xanh đến từ "đơn đặt hàng" của người tiêu dùng

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt, chính áp lực từ người tiêu dùng đòi hỏi các sản phẩm thân thiện với môi trường đang thúc đẩy sản xuất xanh trở thành yêu cầu bắt buộc đối với mọi doanh nghiệp. Người tiêu dùng ngày nay không chỉ quan tâm đến giá cả và chất lượng, mà còn đặc biệt chú trọng đến yếu tố bền vững.

Theo khảo sát của McKinsey, có tới 91% người tham gia khảo sát thuộc nhóm gen Z cho biết sẵn sàng chi trả cao hơn cho các thương hiệu theo mô hình kinh doanh bền vững. Một khảo sát khác của Công ty nghiên cứu thị trường Intage Việt Nam với người tiêu dùng tại Hà Nội và TP.HCM cho thấy có đến 95% người tiêu dùng đã có ý thức về bảo vệ môi trường, 73% sử dụng thực phẩm được sản xuất hữu cơ và thuần tự nhiên, 44% hạn chế sử dụng túi nhựa và gần 90% ủng hộ những công ty kinh doanh đạo đức và có trách nhiệm xã hội. Điều này được thể hiện rõ qua các phong trào như hạn chế nhựa dùng một lần và ưu tiên sản phẩm tái chế.

Ông Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nhấn mạnh: Chuyển đổi xanh không chỉ là một lựa chọn mà là một hướng đi tất yếu, giúp Việt Nam hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế xanh toàn cầu. Bởi không chỉ người tiêu dùng Việt mà các thị trường quốc tế cũng đang ngày càng yêu cầu khắt khe về điều kiện xanh.

Tuy nhiên, chuyên gia này cho rằng, chuyển đổi xanh ở Việt Nam vẫn chủ yếu tập trung vào các doanh nghiệp lớn và các công ty có vốn đầu tư nước ngoài, trong khi phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn đang gặp nhiều khó khăn. Một trong những nguyên nhân chính là thiếu cơ chế rõ ràng, khiến doanh nghiệp chưa biết nên đầu tư vào lĩnh vực nào, lựa chọn công nghệ nào hay có thể vay vốn từ đâu để thực hiện chuyển đổi. Ngay cả các ngân hàng cũng đang gặp lúng túng khi chưa có hướng dẫn cụ thể về tiêu chí xanh, dẫn đến khó khăn trong việc cấp vốn cho các dự án thân thiện với môi trường.

Bên cạnh vấn đề tài chính, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn chưa thực sự hiểu rõ chuyển đổi xanh là gì và làm thế nào để áp dụng vào thực tế. Sự thiếu hụt thông tin và các chương trình đào tạo chuyên sâu đang khiến quá trình chuyển đổi diễn ra chậm hơn so với kỳ vọng.

"Để thúc đẩy quá trình này một cách hiệu quả, Việt Nam cần sớm xây dựng cơ chế xanh riêng cho từng ngành, giúp doanh nghiệp có định hướng rõ ràng về tiêu chuẩn, công nghệ, nguồn vốn và các chính sách hỗ trợ từ Nhà nước. Chuyển đổi xanh là một xu thế không thể trì hoãn. Nhà nước cần mạnh dạn hơn trong việc ban hành các chính sách cụ thể và hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi. Đồng thời, doanh nghiệp cũng cần chủ động nắm bắt cơ hội, đổi mới công nghệ và nâng cao năng lực quản lý để sẵn sàng tham gia vào nền kinh tế xanh toàn cầu. Sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp, ngân hàng và các tổ chức tài chính sẽ là chìa khóa giúp Việt Nam thực hiện thành công mục tiêu phát triển bền vững, hướng tới một nền kinh tế xanh hiện đại và hiệu quả", ông Hoàng Dương Tùng nhấn mạnh.