Việt Nam sở hữu loại cá mệnh danh là “gà nước”: Thế giới rất ưa chuộng, xuất khẩu thu về chục triệu đô

Loại cá này đã giúp cho kim ngạch xuất khẩu 8 tháng đầu năm đạt con số 63 triệu USD.

Cá rô phi được ưa chuộng

Cá rô phi thường được gọi là "gà nước" do hiệu suất tăng trưởng cao, giá thành thấp và ngon miệng. Loại cá này từ lâu đã trở thành một trong những loài cá thịt trắng được ưa chuộng nhất trên thế giới nhờ giá trị dinh dưỡng cao, dễ chế biến và phù hợp với xu hướng ăn uống lành mạnh. Nếu như trước đây Việt Nam nổi bật với tôm và cá tra, thì nay cá rô phi đang dần khẳng định vị thế như một “ứng viên” tiềm năng để đa dạng hóa cơ cấu thủy sản xuất khẩu.

Theo số liệu Hải quan Việt Nam, 8 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu (XK) cá rô phi, bao gồm cả cá diêu hồng, đạt hơn 63 triệu USD, tăng tới 174% so với cùng kỳ 2024 – mức tăng trưởng ấn tượng nhất trong vòng 5 năm qua. Đáng chú ý, riêng XK cá rô phi đạt 52 triệu USD, tăng tới 359%, trong đó thị trường Mỹ chiếm 70% giá trị. Với việc Mỹ hiện là quốc gia tiêu thụ cá rô phi lớn nhất toàn cầu, nhu cầu nhập khẩu phi lê đông lạnh đã đưa Việt Nam trở thành nguồn cung lớn thứ 2, chỉ sau Trung Quốc.

Mặc dù khó cạnh tranh trực tiếp về sản lượng với những “ông lớn” như: Trung Quốc, Indonesia, Ai Cập hay Brazil, Việt Nam lại chọn hướng đi bền vững hơn: tập trung vào chất lượng, tiêu chuẩn quốc tế và xây dựng chuỗi liên kết chặt chẽ từ ao nuôi đến bàn ăn. Đây chính là chìa khóa để nâng tầm thương hiệu cá rô phi Việt Nam trong dài hạn.

Hướng đi bền vững cho cá rô phi

Top 5 DN XK nhiều nhất cá rô phi 8 tháng đầu năm nay bao gồm: Công ty TNHH MTV Ấn Độ Dương, Công ty TNHH MTV đầu tư và tài chính V, Công ty CP Nam Việt, Công ty TNHH XNK thủy hải sản Kim Phát, Công ty TNHH thủy sản NVD.

Trong đó, Navico nổi bật với vùng nuôi quy mô lớn, áp dụng công nghệ hiện đại và đạt nhiều chứng nhận quốc tế như: HACCP, ISO22000, BRC. Các sản phẩm phi lê cá rô phi của công ty đã có mặt tại nhiều thị trường khắt khe như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và Australia.

Hiện nay, các doanh nghiệp xuất khẩu cá rô phi đã hướng tới sự phát triển bền vững ở 3 khía cạnh:

- Thứ nhất, đầu tư nghiên cứu và chọn giống chất lượng cao, trong đó các dòng cá GIFT và cá kháng virus TiLV được kỳ vọng nâng cao năng suất, tăng tỷ lệ phi lê, đồng thời giảm thiểu dịch bệnh.

- Thứ hai, áp dụng mô hình nuôi hiện đại như RAS (nuôi tuần hoàn) hay bể bạt, giúp tiết kiệm nước, kiểm soát môi trường nuôi và giảm phát thải.

- Thứ ba, đẩy mạnh chế biến sâu để tạo sản phẩm giá trị gia tăng, từ đó nâng giá trị xuất khẩu và đáp ứng đa dạng nhu cầu thị trường.

Dù vậy, ngành cá rô phi Việt Nam vẫn đối diện nhiều thách thức. Chi phí thức ăn phụ thuộc lớn vào nhập khẩu, trong khi logistics ngày càng leo thang do biến động thương mại quốc tế. Dịch bệnh, đặc biệt là virus TiLV, tiếp tục gây rủi ro, thậm chí từng khiến một số thị trường tạm ngừng nhập khẩu. Ngoài ra, cạnh tranh giá từ các nước xuất khẩu lớn cũng tạo áp lực không nhỏ.

Để vượt qua thách thức, các chuyên gia cho rằng xây dựng chuỗi liên kết khép kín là điều kiện tiên quyết. Trong đó, phải hình thành mối liên kết giữa ao nuôi và nhà máy chế biến. Đây là yếu tố cực kỳ quan trọng giúp nông dân yên tâm sản xuất và đảm bảo sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu.

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu, lợi thế của Việt Nam không chỉ đến từ điều kiện tự nhiên thuận lợi, mà còn từ khả năng đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường nhập khẩu. Việc đạt được chứng nhận quốc tế như: ASC, BAP hay GlobalGAP giúp sản phẩm thâm nhập Mỹ, EU dễ dàng hơn, đồng thời nâng cao hình ảnh thủy sản Việt Nam trong mắt người tiêu dùng quốc tế.

Ở góc độ chiến lược, phát triển cá rô phi bền vững không chỉ giúp giảm phụ thuộc vào vài loài chủ lực, mà còn mở ra cơ hội tăng trưởng dài hạn.

Đây chính là nền tảng để cá rô phi Việt Nam vươn xa, khẳng định chỗ đứng vững chắc trên bản đồ thủy sản thế giới.