Việt Nam nhập khẩu rất nhiều cau Trung Quốc làm gì?

TPO - Việt Nam là nước có diện tích cau khá lớn, sản lượng nhiều, tuy nhiên chỉ trong vài tháng đầu năm, các doanh nghiệp Việt đã chi tới 11,3 triệu USD (khoảng 290 tỷ đồng) để nhập khẩu cau. Đáng nói, phần lớn lượng cau tươi nhập khẩu không nhằm phục vụ tiêu dùng trong nước mà được tái xuất sang Trung Quốc. 

Cau nhập khẩu tăng vọt

Việt Nam vốn nổi tiếng với diện tích trồng cau rộng lớn, trải dài từ các vùng miền Trung như Quảng Ngãi, Quảng Nam, đến Tây Nguyên và đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, trong 4 tháng đầu năm, các doanh nghiệp Việt chi tới 11,3 triệu USD (tương ứng 290 tỷ đồng) nhập loại quả này, tăng hơn 1.300% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo số liệu sơ bộ từ Cục Hải quan, tổng kim ngạch nhập khẩu rau quả chế biến đạt khoảng 517 triệu USD trong 4 tháng đầu năm, tăng 39% so với cùng kỳ năm 2024.

Mặc dù hạt dẻ cười, táo, hạnh nhân, nho và quýt vẫn là nhóm hàng được nhập khẩu mạnh nhất, nhưng sự tăng vọt của cau khiến nó trở thành một trong 10 mặt hàng rau quả có kim ngạch nhập khẩu cao nhất, chiếm 1,43% trong tổng kim ngạch nhập khẩu rau quả.

Cau nhập khẩu tăng vọt. Ảnh minh họa: IT.

Trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu cau của Việt Nam chỉ đạt khoảng 1 triệu USD trong 4 tháng đầu năm - thấp hơn nhiều so với 34,9 triệu USD của cùng kỳ năm 2024.

Trước đó, tháng 8/2024, cau Việt từng lập “đỉnh” xuất khẩu thu về hơn 9,28 triệu USD chỉ trong 1 tháng nhưng sự thiếu ổn định của thị trường khiến đà tăng này không kéo dài.

Nhập khẩu cau để làm gì?

Nói về thực trạng nhập khẩu cau chế biến tăng vọt, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam - cho biết, Việt Nam chủ yếu nhập khẩu kẹo cau từ Trung Quốc. Kẹo cau nhập về chủ yếu phục vụ cho người Trung Quốc sống tại Việt Nam hoặc có thể dùng làm quà biếu. Nếu quy đổi theo cân, giá kẹo cau dao động ở mức 3-3,3 triệu đồng/kg, cao vượt trội so với giá cau tươi. Vì thế, cán cân xuất nhập khẩu có xu hướng nhập siêu.

Dù có vùng trồng lớn nhưng Việt Nam chưa có nhà máy chế biến cau quy mô lớn nên vẫn xuất khẩu dưới dạng nguyên liệu thô và nhập khẩu dưới dạng sản phẩm đã qua chế biến.

Theo khảo sát, giá cau tươi hiện nay phổ biến quanh mức 55.00 - -60.000 đồng/kg, nhưng dao động rất mạnh theo cung cầu thị trường, đặc biệt chịu ảnh hưởng từ nhu cầu mua của thương lái Trung Quốc qua đường tiểu ngạch. Khi nhu cầu tăng cao, giá dễ vọt lên 80.000 - 100.000 đồng/kg; ngược lại, nếu thương lái rút lui, giá có thể giảm nhanh xuống khoảng 30.000 - 40.000 đồng/kg hoặc thấp hơn.

Chị Lan - một thương lái đầu mối bán kẹo cau Trung Quốc - cho biết, kẹo khá kén khách bởi giá đắt đỏ. Thế nhưng mỗi tháng, lượng kẹo chị xuất bán ra cho khách sỉ và lẻ cũng lên tới cả nghìn gói.

Cũng theo chị Lan, kẹo cau bán chạy nhất từ tháng 9 đến tháng 2 âm lịch năm sau. Thời tiết càng lạnh, kẹo cau bán ra càng đắt hàng, vì nhiều người mua ăn để giữ ấm cơ thể. Các mùa khác thời tiết ấm hoặc nóng, kẹo cau gần như không thể tiêu thụ.

Nhiều loại kẹo cau được bán trên thị trường Việt Nam. Ảnh minh họa: IT.

Nói về việc nhập khẩu cau, ông Nguyễn Văn Mười - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam - thông tin thêm, hiện tại thị trường Việt Nam trở thành một “trạm trung chuyển” cau cho Trung Quốc, phần lớn lượng cau tươi nhập khẩu không nhằm phục vụ tiêu dùng trong nước mà được tái xuất sang Trung Quốc.

Cau tươi thường được các cơ sở mua về sấy khô trước khi xuất sang Trung Quốc. Người Trung Quốc mua cau khô về tiếp tục chế biến thành kẹo cau.

Người Trung Quốc vốn yêu thích kẹo cau và nhu cầu tiêu thụ rất lớn. Tuy nhiên, khi nguồn cung nội địa bị đứt gãy do vùng trồng chủ lực tại đảo Hải Nam bị thiên tai tàn phá, nước này buộc phải nhập khẩu cau từ các nước Đông Nam Á như Việt Nam, Philippines hay Indonesia.

Ông Mười nhận định, dù cau là loại cây dễ trồng, ít tốn công chăm sóc và từng mang lại thu nhập khá cho người dân, nhưng cây cau không phù hợp để phát triển chuyên canh quy mô lớn.

Hiện tại, sản phẩm cau mới chỉ xuất qua Trung Quốc theo hình thức trao đổi giữa cư dân sống ở biên giới.