Việt Nam làm gì để không còn ca tử vong do sốt xuất huyết?

Theo số liệu từ Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế, 5 tháng đầu năm cả nước ghi nhận gần 23.000 ca mắc sốt xuất huyết, trong đó có 5 người tử vong tại Bình Dương, Bình Thuận, Khánh Hòa, TP.HCM và Ninh Thuận.

Tại tọa đàm do báo Sức khỏe và Đời sống tổ chức hôm nay 14-6, ông Vũ Hải Sơn - phó cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế - cho biết so với cùng kỳ 2024, số mắc sốt xuất huyết trong 5 tháng đầu 2025 giảm 2,4%, tuy nhiên số tử vong lại tăng 1 ca. 

Ông Sơn cũng nhận định những năm gần đây sốt xuất huyết tại Việt Nam diễn biến phức tạp, luôn thuộc nhóm nước có số mắc cao, phạm vi dịch lan rộng, trải khắp 3 miền. Trong đó miền Nam nhiều năm liền là tâm dịch cả nước, năm 2024 số ca sốt xuất huyết tại miền Nam chiếm 41% cả nước.

Riêng tại TP.HCM, 5 tháng đầu năm số mắc tăng 134% so với cùng kỳ, số ca nặng chiếm 1,5%, dịch có xu hướng lan rộng cả trong mùa khô do biến đổi khí hậu, hạn mặn và tích trữ nước. Tại Tây Nguyên và miền Trung, sốt xuất huyết cũng gia tăng hơn hẳn so với trước kia. Năm nay riêng Khánh Hòa đã ghi nhận trên 1.600 ca mắc ở 74 ổ dịch.

Tại Hà Nội, ông Đỗ Duy Cường - viện trưởng Viện Y học nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai - cho biết trước đây Hà Nội thường ghi nhận ca bệnh từ tháng 9 đến tháng 12 hằng năm, tuy nhiên năm nay tháng 5 đã có bệnh nhân, sớm hơn hẳn thông thường. Dịch cũng không còn tập trung ở từng địa phương, mà xuất hiện theo vùng, phạm vi rộng hơn trước.

"Có 2 biểu hiện được coi là nguy hiểm ở người mắc sốt xuất huyết là giảm tiểu cầu và cô đặc máu, trong đó giảm tiểu cầu đã được chú ý đến nhiều, truyền tiểu cầu là can thiệp được, còn cô đặc máu dẫn đến thoát huyết tương vào các khoang rỗng trong nội tạng, gây tình trạng suy kiệt thì chưa được nhắc đến nhiều, đây là căn nguyên dẫn đến nhiều ca tử vong ở bệnh nhân sốt xuất huyết" - ông Cường nói.

Theo các chuyên gia, cứ 20 ca mắc sốt xuất huyết có 1 trường hợp nặng, những ca bệnh nặng nếu không được điều trị đúng cách thì tỉ lệ tử vong rất cao.

Đặc biệt tình trạng này có thể gặp nhiều ở trẻ em (có khả năng bị sốt xuất huyết nặng cao gấp 5 lần người lớn do mạch máu nhạy cảm, dễ thẩm thấu); người cao tuổi; người có bệnh mạn tính (tiểu đường nguy cơ biến chứng nặng cao gấp 4 lần, tăng huyết áp và tim mạch nguy cơ cao gấp 2 lần, thận nguy cơ gấp 4 lần...

Để thực hiện mục tiêu Việt Nam không còn ca tử vong do sốt xuất huyết vào năm 2030, ông Cường cho rằng cần sự vào cuộc của các ngành, các địa phương, truyền thông đồng bộ và sát thực tế để mỗi người dân hiểu đúng về bệnh, kịp thời đến cơ sở y tế để được điều trị hoặc tiêm chủng phòng bệnh.

Ông Cường cũng cho biết từ ngày 1 đến ngày 3 của bệnh rất dễ nhầm sốt xuất huyết với bệnh khác, ngày 4 đến ngày 7 là giai đoạn nguy hiểm, các biến chứng nặng có thể xuất hiện vào thời điểm này, tuy nhiên nhiều người chủ quan không đến bệnh viện và khi đến thì tình trạng đã nặng và có nguy cơ tử vong. 

Theo Cục Phòng bệnh, trước sự gia tăng đáng lo ngại của sốt xuất huyết trên toàn cầu, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khởi động kế hoạch chiến lược chuẩn bị sẵn sàng và ứng phó với các bệnh do muỗi gây sốt xuất huyết truyền. Kế hoạch này được thực hiện trong 1 năm, tính đến tháng 9-2025.