Việt Nam không thể lật ngược án phạt của FIVB

Trong tuyên bố tối 12/8, Liên đoàn bóng chuyền thế giới (FIVB) xác định một cầu thủ Việt Nam vi phạm tư cách thi đấu tại giải U21 nữ thế giới 2025. Theo điều 12.2 Quy định kỷ luật FIVB 2023, các trận đấu của Việt Nam tại giải có sử dụng cầu thủ này sẽ bị xử thua 0-3. Do đó, Việt Nam từ thắng 3-1 thành thua 0-3 trước Indonesia, Serbia và Canada, thay đổi kết quả thua Argentina 1-3 thành 0-3 và chỉ giữ nguyên trận thắng Puerto Rico 3-1. Việt Nam từ xếp nhì tụt xuống cuối bảng A, qua đó mất vé vào vòng 1/8 và phải chơi vòng phân bậc từ 17 đến 24.

Quyết định của Tiểu ban kỷ luật FIVB tại giải đưa ra là quyết định cuối cùng, không thể thay đổi, kể cả khiếu nại thành công. Tuy nhiên, đây chỉ là án phạt bước đầu. Ban kỷ luật chính của FIVB có thể đưa ra các án kỷ luật bổ sung, trong đó có những lệnh cấm thi đấu, đình chỉ hoạt động.

Điều 12.2 nêu: CLB hoặc liên đoàn vi phạm phải nộp phạt 30.000 franc Thụy Sĩ (khoảng 980 triệu đồng) cho mỗi cầu thủ vi phạm. Cầu thủ, liên đoàn, đội và quan chức liên quan thậm chí có thể bị đình chỉ hoạt động chuyên môn tối đa hai năm. Ngoài ra, FIVB có quyền cấm các đội tuyển Việt Nam gồm U17, U19, U21, ĐTQG tham dự các giải đấu quốc tế, do FIVB, Liên đoàn bóng chuyền châu Á (AVC) tổ chức hoặc ở khu vực Đông Nam Á. Các VĐV sẽ bị cấm đăng ký tham dự các giải đấu quốc tế thông qua hệ thống chuyển nhượng của FIVB.

Do đó, mục tiêu khi khiếu nại của VFV là không để những án phạt này xảy ra. Xét theo tuyên bố của FIVB, cầu thủ không đủ tư cách thi đấu có thể do không có quốc tịch, quy trình thay đổi quốc tịch chưa được thông qua, vi phạm độ tuổi ở những giải giới hạn tuổi, vi phạm giới tính tại giải, thi đấu trong thời gian chịu án cấm hoặc không vượt qua được kiểm tra giấy tờ tùy thân. Trong thông cáo, FIVB không nêu rõ ai vi phạm và lỗi gì.

Trao đổi với VnExpress, một luật sư chuyên về thể thao cho biết án phạt được đưa ra chỉ trong chưa đầy một ngày, kể từ khi kiểm tra, không phải vấn đề lớn. Các cơ quan quản lý thể thao thế giới như FIVB hay FIFA không bó chặt thời hạn ra án phạt phải trong bao lâu, mà là dựa trên cơ sở nào từ các quy định đã ban hành ở liên đoàn lẫn các tổ chức quốc tế khác. "Phía Việt Nam cần đưa ra những lý lẽ và bằng chứng để chứng minh không vi phạm trong thời gian quy định", vị này nói. "VFV cần bám chặt vào những quy định mà FIVB tuyên bố để đi đúng trọng tâm vấn đề".

Về mặt bằng chứng, ngày 13/8 Tổng thư ký VFV Lê Trí Trường khẳng định đã nộp cho FIVB các giấy tờ bản gốc được xác nhận bởi cơ quan có thẩm quyền tại Việt Nam. Ông cũng nhấn mạnh Việt Nam "không gian lận hay làm sai lệch hồ sơ lý lịch" của các VĐV mà FIVB yêu cầu kiểm tra.

Điều lệ giải quy định lý lịch VĐV được chứng thực bằng giấy khai sinh. Mọi thông tin cá nhân đều trùng khớp với bản đăng ký dự giải. Nhưng, một VĐV có giấy khai sinh làm chậm một năm so với ngày sinh, một VĐV khác làm chậm hai năm khiến FIVB đặt câu hỏi nghi vấn.

Về mặt lý lẽ, VFV đã giải thích rằng việc này thường xảy ra ở vùng quê Việt Nam thời đó. Một cầu thủ liên quan là người dân tộc và bố mẹ đều không biết chữ, dẫn đến chậm trễ về đăng ký khai sinh.

Ngoài ra, về khả năng FIVB áp dụng các biện pháp khác, phát sinh trong quá trình dự giải để chứng minh phía Việt Nam có lỗi. Ví dụ như vấn đề giới tính, FIVB chỉ dựa vào giấy khai sinh làm cơ sở pháp lý. Tổ chức này khuyến cáo, chứ không yêu cầu bắt buộc làm các biện pháp kiểm tra vì đây là vấn đề nhạy cảm và riêng tư. Là một liên đoàn thành viên, VFV cũng áp dụng những quy định từ FIVB về các giải trong nước.

"VFV sẽ chứng minh Liên đoàn, CLB hay VĐV không cố tình làm sai, mà là điều bất khả kháng. Thực tế, tôi khẳng định VFV và VĐV không mắc lỗi", ông Trường nói về vấn đề này khi trả lời VnExpress.

Trong y học thế giới, có thuật ngữ Intersex để mô tả những người mang đặc điểm liên giới tính. Họ có thể có nhiễm sắc thể, cơ quan sinh dục ngoài hoặc cơ quan sinh sản bên trong, nội tiết tố khác với định nghĩa truyền thống về nam và nữ. Các chuyên gia y khoa cũng nêu ra nhiều hội chứng, như Congenital Adrenal Hyperplasia (CAH), 5-alpha-reductase deficiency (5-ARD), Androgen Insensitivity (AIS), Swyer... khiến cho phụ nữ mang những đặc điểm sinh học của nam giới. Những đặc điểm ấy theo thời gian có thể khiến họ ngày càng giống nam giới.

Hội chứng Swyer là một dạng rối loạn phát triển giới tính, với tỷ lệ mắc là 1/100.000 ca sinh. Theo đó, người mang nhiễm sắc thể XY nhưng lại phát triển kiểu hình nữ, có cơ quan sinh dục ngoài trông giống nữ hoàn toàn. Biện pháp để phát hiện là xét nghiệm cao cấp.

Các chuyên gia y tế của Ủy ban Olympic quốc tế (IOC), cùng các liên đoàn thế giới như điền kinh, bơi, boxing cho biết ranh giới XX-XY không hoàn toàn rõ ràng, vì một số người có khác biệt phát triển giới tính, dẫn đến đặc điểm giải phẫu không tương ứng với giới tính của họ.

VFV phải gửi đơn khiếu nại đến Ban thư ký FIVB trong 14 ngày kể từ khi có quyết định phạt (ngày 12/8). Đơn kèm theo bản sao quyết định bị khiếu nại, giấy chứng nhận ngân hàng xác nhận thanh toán chi phí hành chính là 2.000 franc Thụy Sĩ. FIVB có thể quyết định hoàn phí trong trường hợp khiếu nại thành công.

Nếu khiếu nại bất thành, VFV vẫn có quyền kháng cáo thêm bằng cách nộp lên Tòa án Trọng tài Thể thao (CAS), trong 21 ngày kể từ khi có quyết định. CAS là một cơ quan quốc tế có nhiệm vụ giải quyết các tranh chấp liên quan đến thể thao thông qua trọng tài.Nó được thành lập vào năm 1984 và có trụ sở chính tại Lausanne, Thụy Sĩ. Đây được xem như tòa án tối cao về các tranh chấp thể thao.

Hiếu Lương