Việt Nam có một loại cây "quý hơn vàng, bổ như sâm": Rễ có giá tới 30 triệu đồng/kg

Rễ của loại cây này từ lâu đã được dân gian mệnh danh là “kim bất hoán”, nghĩa là quý giá đến mức vàng cũng không thể đổi được.

Trên thị trường dược liệu Việt Nam, rễ tam thất – đặc biệt là tam thất hoang (hay tam thất rừng) – đang được săn lùng với mức giá từ vài chục đến cả trăm triệu đồng/kg.

Hiện nay, tam thất trồng phổ biến có giá từ 2-3 triệu đồng/kg, tùy kích cỡ và loại củ (tươi hay khô). Chúng thường được dùng để ngâm rượu, trộn mật ong, pha trà uống hàng ngày, giúp giảm stress, bồi bổ sức khỏe, làm đẹp da và đen tóc cho phụ nữ.

Tuy nhiên, dòng tam thất hoang mới là thứ được giới buôn dược liệu “săn lùng”. Loại này không phải trồng công nghiệp mà mọc tự nhiên ở những khu rừng núi cao trên 1.000m. Chính điều kiện khắc nghiệt đã giúp rễ tam thất hoang tích tụ nhiều hoạt chất quý, khiến giá bán luôn ở mức cao.

Trên Báo VietNamnet, anh Trần Thế Cường, một đầu mối buôn tam thất tại Hà Nội cho biết giá tam thất hoang được định theo tuổi và trọng lượng củ. Củ càng lớn, tuổi càng cao thì giá càng tăng. Với những củ nặng từ 0,5kg trở lên, người bán thường định giá riêng theo từng củ, thậm chí dựa vào hình dáng “đẹp – độc – lạ”. Anh Cường từng mua 4 củ tam thất hoang nặng tổng cộng 3,2kg nhưng giá lên tới 100 triệu đồng (tương đương khoảng hơn 30 triệu/kg), trong đó có củ gần 1kg, tuổi đời 20 năm. Đây là loại tam thất lõi vàng cực hiếm, giới buôn ví như vàng 9999, anh Cường cho hay.

Tam thất có tác dụng gì?

Theo sách “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” của GS. Đỗ Tất Lợi, tam thất còn được gọi là “Kim Bất Hoán”, “Nhân sâm tam thất”, “Sâm tam thất”, tên khoa học là Panax pseudo-ginseng (họ Ngũ gia bì). Cái tên “kim bất hoán” bắt nguồn từ quan niệm: vị thuốc này quá quý, đến mức vàng cũng không thể đổi ngang giá trị.

Tam thất là cây cỏ lâu năm, lá mọc vòng, mỗi cuống lá mang 3-7 lá chét hình mác, mép răng cưa nhỏ. Hoa mọc thành tán ở đầu cành, quả khi chín đỏ, trong có hai hạt hình cầu.

Tại Việt Nam, tam thất được trồng từ lâu nhưng với diện tích không nhiều, tập trung ở các vùng núi cao Đồng Văn, Mường Khương, Bát Xát… Độ cao lý tưởng từ 1.200-1.500m, đất phải được chuẩn bị kỹ, che nắng và bảo vệ khỏi sóc, chuột. Từ lúc gieo hạt đến khi thu hoạch mất 3-7 năm, củ càng lâu năm càng to và giá trị dược tính càng cao.

Các nghiên cứu cho thấy tam thất chứa nhiều saponin, đặc biệt như arasaponin A, B cùng các hoạt chất có khả năng tăng sức bền, nâng cao sức đề kháng, hỗ trợ đông máu, giảm chảy máu, tốt cho phụ nữ sau sinh, người suy nhược.

Theo y học cổ truyền, tam thất có vị ngọt hơi đắng, tính ôn, vào kinh can và vị. Công dụng chính: hành ứ, cầm máu, tiêu thũng; dùng chữa thổ huyết, chảy máu cam, lỵ ra máu, phụ nữ sau sinh máu không sạch, vết thương sưng đau.

Dân gian còn xem tam thất có thể hỗ trợ phòng ngừa ung thư, hỗ trợ điều trị các bệnh tim mạch, thần kinh, đặc biệt là “bổ huyết – cầm huyết”. Vì giá trị y học vượt trội, nhiều nơi coi tam thất là “vị thuốc quý chẳng kém gì nhân sâm”.