Vị Hoàng tử Nhật Bản mê chuồn chuồn gánh vác ngai vàng 1500 năm

Hoàng tử Hisahito của Nhật Bản là nam nhân đầu tiên trong hoàng tộc bước vào tuổi trưởng thành sau 40 năm. Nhưng nỗi lo lớn nhất tại đất nước Mặt trời mọc là làm thế nào để cậu sẽ không trở thành vị hoàng đế cuối cùng.

Hoàng tử Nhật Bản Hisahito, con trai Thái tử Akishino, trong trang phục nghi lễ cổ truyền, rời đi bằng xe ngựa để tham dự một nghi thức tại Hoàng cung Tokyo, Nhật Bản, ngày 6/9. Ảnh: Reuters.

Những nghi lễ long trọng tại Hoàng cung hôm 6/9 nhằm chính thức công nhận sự trưởng thành của Hisahito vừa là khoảnh khắc đáng nhớ, vừa gợi lên viễn cảnh thấp thỏm cho triều đại tồn tại lâu đời nhất thế giới. Mọi chuyện bắt nguồn từ chính sách “chỉ nam giới được kế vị” và số lượng hoàng tử ngày càng ít ỏi.

Hiện Hisahito là người đứng thứ hai trong danh sách kế vị Ngai vàng Hoa cúc và nhiều khả năng sẽ trở thành Thiên hoàng trong tương lai. Thế nhưng sau Hisahito, gần như không còn nam nhân nào khác, đặt hoàng gia trước bài toán khó: có nên phá bỏ quy định từ thế kỷ 19 vốn xóa bỏ quyền kế vị của nữ giới.

Tân sinh viên mê chuồn chuồn

Là sinh viên năm nhất tại Đại học Tsukuba gần Tokyo, Hoàng tử Hisahito theo học ngành sinh học và yêu thích cầu lông. Nhưng niềm đam mê đặc biệt của vị hoàng tử này là côn trùng, nhất là chuồn chuồn. Hoàng tử từng đồng tác giả một công trình khảo sát quần thể chuồn chuồn trong khuôn viên dinh thự Akasaka ở Tokyo.

Trong buổi họp báo ra mắt công chúng hồi tháng 3, Hisahito cho biết mong muốn tập trung nghiên cứu về chuồn chuồn và các loài côn trùng khác, đồng thời tìm giải pháp bảo tồn chúng trong môi trường đô thị.

Hoàng tử chào đời ngày 6/9/2006, là con trai duy nhất của Thái tử Akishino - người kế vị ngai vàng - và Thái tử phi Kiko. Ông có hai chị gái: Công chúa Kako và cựu Công chúa Mako, người từng gây chú ý khi kết hôn với thường dân và buộc phải rời bỏ hoàng tộc.

Nghi lễ trưởng thành của Hisahito được tổ chức muộn một năm so với tuổi 18 hợp pháp vì ông muốn tập trung ôn thi đại học.

“Có thể là vị hoàng đế cuối cùng”

Hisahito là cháu trai của Thiên hoàng Naruhito, người chỉ có một con gái duy nhất - Công chúa Aiko. Thân phụ của ông, Thái tử Akishino, chính là người đàn ông cuối cùng trong hoàng tộc trưởng thành từ năm 1985.

Hiện Hisahito là thành viên trẻ nhất trong 16 thành viên trưởng thành của hoàng gia. Trong đó, ông và cha là hai người đàn ông duy nhất nhỏ tuổi hơn Thiên hoàng Naruhito. Người kế vị thứ ba là Hoàng thân Hitachi, em trai của Thượng hoàng Akihito, nhưng đã 89 tuổi.

Sự thiếu hụt người kế vị nam đang trở thành vấn đề nghiêm trọng, đe dọa sự duy trì của triều đại được cho là kéo dài suốt 1.500 năm. Nó phản ánh thực trạng dân số Nhật Bản đang già hóa và suy giảm nhanh chóng.

Các công chúa Nhật Bản tiễn Hoàng tử Hisahito, con trai Thái tử Akishino lên đường dự nghi lễ tại Hoàng cung Tokyo, Nhật Bản, ngày 6/9. Ảnh: Reuters.

Trong lịch sử, Nhật Bản từng có nữ hoàng trị vì - tổng cộng 8 người, gần nhất là Nữ hoàng Gosakuramachi (1762-1770). Tuy nhiên, không ai trong số họ sinh hoàng tử kế vị. Đến năm 1889, Hiến pháp thời tiền chiến chính thức hạn chế ngôi vị Thiên hoàng chỉ dành cho nam giới. Luật Hoàng gia năm 1947, ban hành sau chiến tranh, tiếp tục duy trì nguyên tắc này.

Các chuyên gia cho rằng hệ thống kế vị chỉ dành cho nam giới là bất cập, vốn tồn tại nhờ chế độ thiếp thất trong hoàng gia xưa kia - điều đã bị bãi bỏ từ khoảng 100 năm trước.

Dù được công chúng Nhật Bản ủng hộ nồng nhiệt, Công chúa Aiko - con gái duy nhất của Thiên hoàng Naruhito và Hoàng hậu Masako - vẫn không thể trở thành người kế vị.

Để giải quyết khủng hoảng, chính phủ Nhật Bản từng đề xuất cho phép công chúa kế vị vào năm 2005. Nhưng sự chào đời của Hoàng tử Hisahito ngay sau đó đã khiến phe bảo thủ quay lưng với phương án này.

Năm 2022, một hội đồng chuyên gia bảo thủ kiến nghị tiếp tục duy trì nguyên tắc “dòng dõi nam”, song cho phép công chúa vẫn giữ thân phận hoàng gia sau khi kết hôn và tiếp tục tham gia hoạt động chính thức. Phe này cũng đề xuất nhận nuôi nam giới từ các nhánh hoàng tộc khác để duy trì huyết mạch nam giới.

Tuy nhiên, cuộc tranh luận lâm vào bế tắc khi vấp phải câu hỏi: có nên trao tước vị hoàng gia cho chồng và con cái của công chúa khi họ lấy thường dân hay không.

Theo cựu quan chức Cơ quan Nội chính Hoàng gia Shingo Haketa, tình trạng bế tắc này khiến Hisahito phải gánh trên vai tương lai cả triều đại: “Câu hỏi cốt lõi không chỉ là nam hay nữ kế vị, mà là làm thế nào để cứu lấy hoàng gia”.

Tờ Yomiuri - nhật báo bảo thủ hàng đầu - cũng vừa lên tiếng kêu gọi sửa gấp Luật Hoàng gia, cho phép chồng và con công chúa trở thành thành viên Hoàng tộc, đồng thời để phụ nữ có quyền kế vị.

Bài xã luận nhấn mạnh quốc hội phải “chịu trách nhiệm đưa ra giải pháp cho cuộc khủng hoảng liên quan đến biểu tượng thống nhất quốc gia”.

Vương miện, xe ngựa và những lời khấn nguyện

Nghi lễ trưởng thành của Hisahito bắt đầu tại dinh thự gia đình. Trong bộ lễ phục tuxedo, Hisahito đón nhận vương miện do sứ giả của Thiên hoàng Naruhito mang đến.

Tại nghi lễ chính ở Hoàng cung, trước sự chứng kiến của hoàng thân và quan chức cấp cao, hoàng tử khoác lễ phục truyền thống màu be - biểu tượng cho tuổi vị thành niên.

Sau đó, ông được thay mũ đội đầu bằng “kanmuri” màu đen - vương miện dành cho người trưởng thành - đánh dấu bước ngoặt quan trọng. Hoàng tử cúi đầu cảm tạ Thiên hoàng, cha mẹ và hứa sẽ chu toàn trọng trách của một thành viên hoàng gia.

Hoàng tử Hisahito dự lễ trưởng thành tại Hoàng cung Tokyo, Nhật Bản, ngày 6/9. Ảnh: Reuters.

Kế đó, trong trang phục trưởng thành màu đen, Hisahito ngồi xe ngựa hoàng gia đến hành lễ tại ba ngôi đền trong Hoàng cung.

Buổi chiều, Hisahito trở lại với bộ tuxedo để vào điện Matsu-no-Ma - căn phòng linh thiêng nhất - diện kiến Thiên hoàng Naruhito và Hoàng hậu Masako, rồi nhận huân chương cao quý “Đại thụy chương Hoa cúc”. Sau đó, ông còn đến chào Thượng hoàng Akihito và Thái hậu Michiko tại nơi ở riêng.

Buổi tối, Thái tử Akishino và Thái tử phi Kiko tổ chức tiệc mừng riêng cho con trai tại một khách sạn ở Tokyo cùng họ hàng.

Nghi lễ sẽ tiếp tục trong tuần tới, khi Hisahito đến thăm đền Ise - thánh địa Thần đạo hàng đầu, lăng mộ Hoàng đế huyền thoại Jinmu tại Nara, cũng như lăng Thượng hoàng Hirohito ở ngoại ô Tokyo. Ông cũng dự kiến có buổi tiệc trưa với Thủ tướng Shigeru Ishiba và các quan khách vào ngày 10/9.