Vị bác sĩ mất hết bạn bè vì IQ cao nhưng EQ thấp

Có những người vô duyên nhưng cứ tưởng mình sống thẳng, lời thật khó nghe. Tôi đã gặp được vài người hành xử, ăn nói rất vô duyên trong cuộc sống lẫn công việc. Khó xử thay, họ không nhận ra mình đang vô duyên, hay gần đây có một khái niệm đó là EQ.

Tôi có một người bạn, thông minh, sáng dạ, thi đậu ngành Y, đang làm bác sĩ, được đánh giá IQ cao, lớp tôi hồi xưa bạn học giỏi nhất lớp, năm đạt giải HSG giỏi cấp huyện, cấp tỉnh.

Nhưng ái ngại thay, EQ không được cao, mà hơi thấp. Nhóm bạn cấp ba hồi xưa gồm 7 người, nhưng bây giờ còn mỗi tôi chơi với bạn. Trong bệnh viện, khoa bạn đang làm việc, cũng chỉ có một bạn chơi cùng. Mọi người gặp là né vì rất vô duyên.

Một lần, đi dự đám tang mẹ của một bạn trong lớp, sau khi mọi người phúng điếu xong thì ra bàn ngồi uống nước, cắn hạt dưa. Trước khi đi, tôi đã dặn là bạn đừng nói gì hết, hạn chế nói chuyện, nhưng sau đó lại không ngậm được mồm. Bạn nhìn cáo phó xem tuổi người mất rồi tiếc rẻ, bác gái mất trẻ quá, không biết bác trai sau này tính sao.

Tôi ra hiệu cho bạn im lặng, đừng nói gì nữa, nhưng khổ thay sau đó một mình bạn độc thoại, cứ nhìn mọi người và nói sang sảng, chung quy lại xoáy vào vấn đề sau này bác trai tính thế nào, ở vậy hay có đi bước nữa... ăn cũng mặt nhăn mày nhó, không biết tiếp chuyện làm sao.

Đặc biệt, là ví dụ như khi nghe một người nào đó được khen, thì ngay lập tức bạn sẽ bảo "chắc gì nó giỏi/ tốt thật". Đỉnh điểm là nói chuyện với người khác, bạn hay lên giọng giảng bài và cuối câu cứ đệm "hiểu chưa", "có hiểu không", dù cách trình bày vấn đề vẫn mạch lạc, khúc chiết.

Trên thực tế, kiểu giao tiếp này không chỉ làm tổn thương người đối diện mà còn khiến chính họ tự cô lập mình. Mất bạn, mất sự tôn trọng của đồng nghiệp. Không một người nào muốn giữ gìn mối quan hệ với một người EQ thấp, vì năng lượng tiêu cực họ mang lại rất lớn, làm người nghe rất căng thẳng.

Sau nhiều lần góp ý, tôi thấy khổ một điều là ông bạn tôi vẫn cứ nghĩ mình thẳng thắn, nghĩ gì nói đó, không thích vòng vo, lấy lòng người khác. Thực tế, có rất nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa thẳng thắn và vô duyên.

Thẳng thắn là góp ý đúng lúc, đúng cách, xuất phát từ mong muốn tốt cho người nghe. Vô duyên là nói những điều người khác không cần, không muốn và không nên nghe, nhất là ở nơi, thời điểm nhạy cảm. Nhưng trớ trêu thay, người EQ thấp lại thường tin rằng mình đang sống thật, không sợ mất lòng, và xem đó là một ưu điểm.

EQ (trí tuệ cảm xúc) là khả năng nhận biết, hiểu và điều chỉnh cảm xúc của bản thân và của người khác. Người EQ thấp thường không nhận ra tín hiệu cảm xúc từ môi trường, dẫn tới phản ứng hoặc lời nói không phù hợp. Trong môi trường làm việc, điều này gây khó chịu cho tập thể, làm giảm hiệu quả hợp tác. Trong cuộc sống cá nhân, nó bào mòn dần những mối quan hệ vốn có.

Không ít trường hợp, người IQ cao nhưng EQ thấp lại càng dễ gây thù chuốc oán, vì lời nói của họ thường đi kèm kiến thức, lý lẽ nghe như giảng đạo, lên lớp người khác hơn là chia sẻ.

Bạn tôi vẫn là một người giỏi chuyên môn, vẫn thông minh, nghe đâu sắp được quy hoạch làm phó khoa, nhưng vòng tròn quan hệ quanh bạn ngày càng hẹp, chỉ còn mỗi mình tôi chơi cùng. Tôi duy trì mối quan hệ này không phải vì lợi ích cá nhân, mà thấy bạn đáng thương hơn đáng trách.

Trường Huy