Vàng miếng thường là "của để dành", cần tính toán kỹ khi đánh thuế

Câu hỏi ra là nên đánh thuế thế nào để vừa bảo đảm công bằng, vừa không ảnh hưởng đến tâm lý tích trữ, đầu tư hợp pháp của người dân.

Chính sách thuế thu nhập cá nhân phải phù hợp với thực tiễn

Chiều ngày 5/11, các đại biểu Quốc hội đã dành nhiều thời gian để góp ý cho Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), với mong muốn xây dựng một chính sách thuế công bằng hơn, hợp lý hơn cho mọi người dân.

Thu nhập mỗi người khác nhau, chi phí cũng chẳng ai giống ai. Chính vì vậy, thảo luận tại tổ chiều nay, nhiều ý kiến cho rằng mức giảm trừ gia cảnh không chỉ dừng ở mức cố định như hiện nay, mà cần tính đến một số chi phí khác, ví dụ như y tế, giáo dục. Bởi đây là những chi phí thiết yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người dân.

Bà Leo Thị Lịch - Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh cho biết: "Chi phí cho vấn đề về y tế, vấn đề về giáo dục và có đủ cơ sở pháp lý về chứng từ, hóa đơn, mức đó đều phải tính vào giảm trừ gia cảnh cho đối tượng để thực hiện việc đó. Nếu không thì họ không thể có nguồn khác để đưa vào bù đắp cho vấn đề đó".

Các đại biểu cho rằng, việc áp dụng mức giảm trừ gia cảnh chung cho toàn quốc là chưa công bằng, vì chi phí sinh hoạt, nhà ở, giáo dục, y tế… giữa các vùng có sự chênh lệch rất lớn. Bộ luật Lao động hiện nay đã quy định thành 4 vùng lương tối thiểu, do đó mức giảm trừ gia cảnh cũng có thể áp dụng tương tự.

Liên quan đến biểu thuế lũy tiến, các đại biểu cho rằng, dù bậc thuế được đề xuất rút gọn từ 7 bậc xuống chỉ còn 5 bậc, nhưng khoảng cách các bậc vẫn còn quá dày, mức thuế suất lại nhảy vọt. Ví dụ bậc 1 thuế suất ở mức 5% thì bậc 2 đã tăng tới 15%, tăng gấp ba lần.

GS.TS. Hoàng Văn Cường - Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội nêu ý kiến: "Từ 5% nhảy lên 15% , nhảy một cách rất bất thường. Nếu 10 triệu đồng vẫn là 5%, 11 triệu đồng đã nhảy lên 15% ngay, rất bất hợp lý. Người ta không cố gắng phấn đấu nữa. Tôi cho rằng nên duy trì như trước, cách nhau các bậc 5%".

Ngoài ra, nhiều đại biểu và chuyên gia cũng cho rằng mức thuế suất cao nhất 35% đề xuất cho thu nhập chịu thuế từ 100 triệu đồng mỗi tháng là chưa thực sự hợp lý. Bởi trên thực tế, mức thuế này đã được quy định từ năm 2009 cho thu nhập 80 triệu đồng. Sau 16 năm, dự thảo mới chỉ điều chỉnh tăng thêm khoảng 25%, trong khi thu nhập bình quân đầu người đã tăng lên gấp nhiều lần. Vì vậy, các đại biểu đề xuất cần nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế cao nhất lên khoảng 150 triệu đồng mỗi tháng.

Cân nhắc ngưỡng áp thuế đối với giao dịch vàng miếng

Không chỉ các bậc thuế hay mức giảm trừ gia cảnh, mà việc áp thuế thu nhập cá nhân đối với vàng miếng cũng là những nội dung thu hút sự quan tâm đặc biệt của các đại biểu trong phiên thảo luận tại tổ chiều nay.

Theo dự thảo, sẽ thu thuế thu nhập cá nhân đối với giao dịch vàng miếng với mức thuế suất là 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần, để kiểm soát đầu cơ và minh bạch hóa thị trường. Câu hỏi được nhiều đại biểu đặt ra là nên đánh thuế thế nào và với ngưỡng giá trị ra sao để vừa bảo đảm công bằng, vừa không ảnh hưởng đến tâm lý tích trữ, đầu tư hợp pháp của người dân.

Nhiều đại biểu bày tỏ lo ngại việc áp dụng mức thuế thu nhập cá nhân 0,1% với giao dịch chuyển nhượng vàng miếng, như quy định trong dự thảo luật, sẽ chưa thật hợp lý đối với người dân mua vàng để tiết kiệm. Bởi khác với các kênh đầu tư khác, vàng miếng từ lâu vẫn được coi là tài sản tích trữ, là "của để dành" cho những lúc khó khăn. Việc đánh thuế với loại tài sản này, theo các đại biểu, cần được tính toán kỹ lưỡng, để vừa đảm bảo quản lý thị trường minh bạch, vừa không ảnh hưởng đến tâm lý tích trữ chính đáng của người dân.

Bà Nguyễn Phương Thủy - Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội nêu nhận định: "Ngoài vàng miếng, chúng ta thấy trên thị trường hiện tại rất sôi động cả vàng nhẫn, vàng trang sức. Giá vàng nhẫn và vàng miếng cũng dần tiệm cận nhau. Nếu chúng ta đưa chuyển nhượng vàng miếng vào thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân thì liệu mặt hàng có biến mất trên thị trường hay không, người ta lại chuyển sang thành khoanh nhẫn hết thì chúng ta lại không thu được".

Trong trường hợp cần đánh thuế vàng để ổn định thị trường và hạn chế đầu cơ, nhiều đại biểu đề xuất phải quy định ngưỡng giá trị cụ thể mới áp thuế, tránh đánh thuế tràn lan với những giao dịch nhỏ hoặc người dân tích trữ vàng để tiết kiệm.

Ông Trần Văn Lâm - Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh cho biết: "Ki cóp cả đời, 10-20 năm sau mới dám mang ra dùng để mua một ngôi nhà. Như vậy, khởi điểm phải tương đương với giá trị của một ngôi nhà ở xã hội, 700 triệu -1 tỷ tương đương bao nhiêu cây vàng. Chúng ta chia ra mức khởi điểm đó, tính và miễn thuế cho bà con nhân dân, đừng đánh thuế chỗ đó. Còn những người đầu cơ hàng nghìn cây vàng, mua bán lớn thì chúng ta mới đánh thuế".

Ngoài ra, các đại biểu cũng đề nghị chỉ tính thuế theo phần chênh lệch giá, tức lợi nhuận thực tế, tránh đánh thuế cả phần vốn khi chuyển nhượng vàng miếng.

Đề xuất nâng ngưỡng chịu thuế cho hộ kinh doanh lên 400-500 triệu đồng

Có một điểm đáng chú ý là Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) vẫn giữ nguyên quy định miễn thuế thu nhập cá nhân, thuế giá trị gia tăng cho hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng mỗi năm. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia, đại biểu cho rằng mức doanh thu này đã không còn phù hợp với thực tế giá cả và chi phí sinh hoạt hiện nay. Do đó, cần xem xét nâng ngưỡng miễn thuế lên 400 đến 500 triệu đồng để bảo đảm công bằng, không tạo gánh nặng cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, những người đang tự tạo việc làm và đóng góp cho nền kinh tế địa phương.

Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội tư vấn Thuế Việt Nam nêu ý kiến: "Nếu chúng ta lấy 500 triệu chia 12 tháng, thì doanh thu mỗi tháng là 41,6 triệu. Nếu 41,6 triệu đó là doanh thu thì chúng ta nhân với tỷ lệ lãi cao nhất là 10%, họ cũng chỉ thu được chưa đầy 4,2 triệu/tháng".

Ông Nguyễn Văn Phụng - Nguyên Cục trưởng Cục Thuế doanh nghiệp lớn (trước đây) chia sẻ: "Tôi cho rằng phải từ 500-600 triệu trở lên. Bởi vì người kinh doanh phải thu hồi vốn và có tiền công, tiền lời. Tiền công và tiền lời cứ tính vo khoảng 30%. Doanh thu một ngày người ta phải 1,5-2 triệu trở lên. Ta cứ tính lên 365 ngày, trừ mấy ngày Tết, họ kinh doanh 360 ngày, mỗi ngày 1,5 triệu thì tối thiểu phải 540-600 triệu. Mức đó mới thỏa đáng với mức kinh doanh hiện nay trên thị trường".

Từ câu chuyện giảm trừ gia cảnh, đến thuế đối với vàng miếng hay hộ kinh doanh, có thể thấy các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia đều chung một mong muốn, đó là xây dựng một chính sách thuế vừa công bằng, vừa sát với đời sống người dân. Một đạo luật được hoàn thiện hợp lý, minh bạch và khả thi sẽ là nền tảng để người dân yên tâm đóng góp và cùng Nhà nước xây dựng một nền tài chính bền vững.