Uống nước củ ấu tàu chữa xương khớp, người phụ nữ suýt mất mạng

Ngày 27/10, đại diện Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết bệnh nhân nhập viện trong tình trạng mệt lả, da tái lạnh, mạch loạn hoàn toàn, huyết áp tụt sâu còn 50/30 mmHg – biểu hiện sốc tim do rối loạn nhịp nặng.

Theo người nhà, bệnh nhân có tiền sử đau khớp kéo dài, từng dùng thảo dược này cách đây 20 năm, sau đó tình trạng đau thuyên giảm. Gần đây do đau tái phát, bà đặt mua củ ấu tầu qua mạng - hàng được gửi từ vùng cao, với mục đích nấu nước uống chữa khớp. Dù được hướng dẫn chỉ dùng 1-2 củ/tuần, nhưng bệnh nhân tự ý sắc liền 5 củ/lần để uống. 30 phút sau, bà chóng mặt, nôn, tụt huyết áp, rối loạn nhịp tim.

Các bác sĩ chẩn đoán sốc tim, nguy cơ tử vong. Êkíp hồi sức tích cực bằng truyền dịch chống sốc, dùng thuốc chống rối loạn nhịp, đặt monitor theo dõi liên tục. Song song, bệnh nhân được rửa dạ dày, dùng than hoạt, theo dõi sát các dấu hiệu nhiễm độc hệ thần kinh, tim mạch.

Bác sĩ Ninh Thị Ngọc, khoa Cấp cứu, cho biết độc chất chính trong củ ấu tầu là aconitin - một alcaloid cực độc có thể gây rối loạn dẫn truyền tim, làm nhịp chậm, ngoại tâm thu thất, co giật, mất ý thức, tử vong nhanh chóng. Đây là ca ngộ độc do dùng quá liều củ ấu tẩu, nhưng may mắn được đưa vào viện sớm và xử trí đúng phác đồ nên qua được cơn nguy kịch.

Sau 3 giờ điều trị tích cực, tình trạng của bệnh nhân ổn định, cụ bà tỉnh táo, tiếp xúc tốt. Tuy nhiên, độc tố aconitin có khả năng gây ảnh hưởng kéo dài trên dẫn truyền tim nên cần theo dõi ít nhất 2-3 ngày.

Củ ấu tầu còn có tên khác là ấu tẩu, ô đầu, phụ tử – thường mọc ở vùng núi cao phía Bắc và các tỉnh miền núi Trung Quốc. Trong Đông y, vị thuốc này chỉ được dùng sau khi đã qua chế biến kỹ (phụ tử chế) với liều rất nhỏ để xoa bóp hoặc điều trị ngoại trú có kiểm soát. Ngược lại, củ tươi, củ sống (như bệnh nhân sử dụng) chứa hàm lượng độc chất rất cao - chỉ khoảng 2 mg aconitin đã có thể gây rối loạn nhịp tim và 5 mg có thể gây tử vong, tương đương với chỉ vài củ nhỏ.

Các bác sĩ khuyến cáo tuyệt đối không tự ý mua, sắc uống hay ngâm rượu củ ấu tẩu hay bất kỳ loại thảo dược có độc tính cao nếu chưa được chế biến đúng cách. Người dân không nên tin vào các hướng dẫn truyền miệng hoặc thông tin trên mạng về "củ ấu tẩu chữa đau khớp", bởi nhiều sản phẩm được rao bán không rõ nguồn gốc, chưa qua kiểm định chất lượng, tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc.

Khi xuất hiện các triệu chứng bất thường như chóng mặt, buồn nôn, tê môi, loạn nhịp hoặc tụt huyết áp, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.

Thúy Quỳnh