Ứng dụng công nghệ giúp doanh nghiệp thực thi ESG tốt ra sao?

(Dân trí) - Việc áp dụng công nghệ vào phát triển xanh, bền vững đang giúp ích rất nhiều, đồng thời mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp thương mại dịch vụ.

Chuyển đổi số là xu hướng công nghệ của thời đại, cũng là yếu tố sống còn tạo nền tảng để doanh nghiệp phát triển bền vững. Đặc biệt, đối với ngành tài chính, chuyển đổi số trong quản trị càng đóng góp vai trò quan trọng trong việc tự động hóa các quy trình, tối ưu hiệu quả hoạt động và gia tăng sức cạnh tranh.

Trong quá trình doanh nghiệp tài chính thực thi ESG, việc áp dụng chuyển đổi số là vô cùng cần thiết, góp phần tạo tiền đề đánh giá được hiệu suất chiến lược ESG.

Theo Tiến sĩ Lê Thái Hà, thành viên Hội đồng Thẩm định Diễn đàn ESG Việt Nam, Giám đốc Điều hành Quỹ VinFuture, Quỹ Vì Tương lai xanh, việc quản trị ESG bằng công nghệ - đặc biệt là AI và chuyển đổi số - ngày càng mang tính sống còn với doanh nghiệp Việt Nam. Không chỉ để đáp ứng các chuẩn mực toàn cầu, đây còn là chiến lược để nâng cao năng lực cạnh tranh, quản trị rủi ro và phát triển bền vững.

Cả doanh nghiệp, khách hàng đều hưởng lợi

Theo Tiến sĩ Lê Thái Hà, ESG đang ngày càng trở thành một tiêu chuẩn mặc định trong đánh giá của nhà đầu tư, đối tác quốc tế, và trong các chính sách toàn cầu như Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM) của EU.

Chuyển đổi số đóng vai trò là “lực đẩy” giúp hiện thực hóa các mục tiêu ESG, thông qua việc thu thập, xử lý và báo cáo dữ liệu một cách minh bạch, hệ thống và có thể kiểm chứng. AI - đặc biệt là các mô hình thế hệ mới - giúp doanh nghiệp xử lý dữ liệu lớn được thu thập từ cảm biến, hệ thống IoT (Internet vạn vật) và dữ liệu vệ tinh; từ đó hỗ trợ giám sát phát thải tự động, tối ưu tài nguyên và dự báo rủi ro môi trường - xã hội với độ chính xác cao.

Ngoài ra, thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp Việt Nam - đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa - vẫn gặp khó trong triển khai ESG do thiếu dữ liệu, nhân lực chuyên môn và hạ tầng số. Đây chính là không gian nơi công nghệ có thể tạo ra bước đột phá: hỗ trợ số hóa dữ liệu ESG vốn đang phân tán và chưa chuẩn hóa, đơn giản hóa quá trình đánh giá – báo cáo.

Một số khảo sát gần đây cũng cho thấy việc ứng dụng AI vào quản trị ESG giúp doanh nghiệp tăng hiệu quả vận hành, kiểm soát rủi ro tốt hơn và tối ưu chi phí.

Đặt ESG là nhân tố lớn góp phần vào công cuộc phát triển bền vững của doanh nghiệp và ngành hàng không, Vietjet cho biết luôn đề cao việc áp dụng công nghệ vào thực thi ESG.

Đối với việc quản lý tác động tới môi trường tự nhiên, Vietjet đang sử dụng giải pháp SFCO2 trong việc phân tích dữ liệu chuyến bay. SFCO2 không chỉ giải quyết nhu cầu giảm tiêu thụ nhiên liệu của các hãng hàng không, mà còn thúc đẩy hiệu quả bằng cách phân tích dữ liệu từ hoạt động bảo trì và hoạt động khai thác các chuyến bay.

Nhờ hợp đồng này, trong năm 2023, Vietjet đã tiết kiệm được 3,2 tấn nhiên liệu và hơn 4,6 triệu USD.

Ngoài ra, Vietjet đang triển khai công nghệ Amazon Web Services (AWS), giải pháp đám mây toàn diện để hạn chế rác thải ra môi trường trong các hoạt động khai thác của mình. Việc làm thủ tục trực tuyến cho hơn 7 triệu hành khách, góp phần đáng kể trong việc giảm thiểu rác thải giấy và mực in.

Dự kiến đến 2025, Vietjet sẽ nâng lên mức 70% và 50% đối với các đối tượng làm thủ tục trực tuyến đối với các đường bay nội địa và quốc tế.

“Với sự dẫn đầu về đổi mới và phát triển bền vững, Vietjet đặt ra những tiêu chuẩn mới trong ngành hàng không, đảm bảo một tương lai tốt đẹp hơn cho các thế hệ mai sau”, bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Chủ tịch HĐQT Vietjet Air, nói.

Tại Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (mã chứng khoán: PNJ), công ty cho biết đã triển khai hàng loạt giải pháp đồng bộ nhằm giảm thiểu tác động sinh thái xuyên suốt chuỗi giá trị. Năm 2024, công ty thực hiện kiểm kê khí nhà kính cho toàn bộ hệ thống hơn 400 cửa hàng, hai nhà máy và các văn phòng trên cả nước, từ đó xác định rõ các nguồn phát thải chính và đưa ra chiến lược giảm thiểu hiệu quả.

Nhờ áp dụng công nghệ mới và đầu tư hệ thống kiểm soát hiện đại, lượng phát thải khí nhà kính  tại nhà máy đã giảm từ 1,21 tấn CO2 tương đương xuống còn 1,14 tấn trên mỗi 1.000 sản phẩm. Tại khối văn phòng và bán lẻ, lượng phát thải trên mỗi mét vuông cũng giảm từ 0,13 xuống 0,12 tấn CO2 tương đương.

Tích cực ở nhóm ngân hàng

Chia sẻ với phóng viên báo Dân trí, phía Nam A Bank (mã chứng khoán: NAB) cho biết ngân hàng đang ứng dụng thanh toán xanh, thanh toán không dùng tiền mặt qua mã QR, ví điện tử và các phương thức số khác; ra mắt ứng dụng SWIFT GPI và SWIFT GO giúp khách hàng theo dõi giao dịch minh bạch.

Chuyển đổi số đã tạo ra nhiều giá trị tăng thêm cho Nam A Bank, bao gồm việc nâng cao trải nghiệm khách hàng bằng các dịch vụ số tiện lợi, an toàn và cá nhân hóa cũng như giúp tiết kiệm, chống lãng phí sử dụng năng lượng, vật liệu trong vận hành.

Dưới góc nhìn và kinh nghiệm của mình, ngân hàng này kiến nghị để tích hợp tất cả các chức năng từ kinh doanh, vận hành, tài chính, nhân sự… vào cùng một hệ thống duy nhất giúp loại bỏ dữ liệu rời rạc và bảo đảm sự đồng nhất trong quản trị thì triển khai Hệ thống quản trị tổng thể (ERP) là giải pháp cần được thực thi.

Song song, ứng dụng công nghệ đám mây (Cloud Computing) để tăng cường tính linh hoạt, khả năng mở rộng và tiết kiệm chi phí ban đầu cho đầu tư hạ tầng vật lý, tăng tính tự động hóa quy trình (RPA) trong các hoạt động vận hành, tín dụng và kiểm soát nội bộ.

Xuất phát điểm từ một ngân hàng với quy mô rất nhỏ, lãnh đạo Ngân hàng Phương Đông (mã chứng khoán: OCB) cho biết nếu muốn tạo sự khác biệt, ngân hàng bắt buộc là phải dùng động lực về tốc độ. Và chuyển đổi số là lời giải tốt cho bài toán tốc độ của ngân hàng.

Từ năm 2018, ngân hàng đưa ra giải pháp là OCB OMNI - ứng dụng dành cho khách hàng cá nhân - áp dụng toàn bộ giải pháp công nghệ mới nhất về AI và cá nhân hóa khách hàng. Ngân hàng cũng đưa ra một ngân hàng số là Liobank, từ đó toàn bộ trải nghiệm từ "front đến back end" hoàn toàn được số hóa.

Theo ông Phạm Hồng Hải - Tổng giám đốc OCB - OCB là một trong những ngân hàng đầu tiên đưa ra hệ thống chuyên xử lý các giao dịch quy trình nội bộ. Kết quả mang lại, chuyển đổi số giúp cho ngân hàng này không chỉ hiểu thêm khách hàng, mà còn giúp ngân hàng đưa ra sản phẩm phù hợp hơn với từng đối tượng khách hàng.

“Ví dụ Open APIs sau thời gian áp dụng khoảng 3 năm trở lại đây, giá trị giao dịch tăng khoảng hơn 200%, số lượng giao dịch cũng tăng lên khoảng 100%. Ngoài ra, tỷ lệ CASA tăng trưởng hơn 30%, đưa ngân hàng này vào top 10 ngân hàng có tỷ lệ CASA cao nhất trên thị trường hiện nay. Đó là một số ví dụ điển hình cho thấy hiệu quả của chiến lược chuyển đổi số”, ông Hải cho biết.

Hay Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank, mã chứng khoán: VPB), cũng vừa hiện đại hóa thành công hệ thống core banking của Temenos, hợp tác cùng Systems Limited, triển khai nền tảng này trên Red Hat OpenShift.

Dự án bao gồm việc chuyển đổi từ hệ thống có sẵn của VPBank sang phiên bản core banking mới nhất của Temenos, được lưu trữ trên Red Hat OpenShift. Việc nâng cấp này bao gồm di chuyển hơn 18 triệu tài khoản khách hàng và hàng triệu hồ sơ khoản vay, phục vụ hơn 17 triệu khách hàng. Mặc dù quy mô lớn, quá trình chuyển đổi đã được hoàn tất trong một khoảng thời gian cắt chuyển duy nhất dưới 24 giờ.

Theo lãnh đạo ngân hàng trên, sự chuyển đổi chiến lược này thể hiện cam kết của VPBank đối với đổi mới số và hiệu quả vận hành, tận dụng công nghệ hiện đại dựa trên nền tảng đám mây để nâng cao khả năng mở rộng, hiệu suất và trải nghiệm khách hàng.

Tương tự, Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank, mã chứng khoán: VCB) chứng minh cho hành trình bền vững qua hiệu quả kinh doanh và tính bền vững trong so sánh với mức trung bình ngành và các cam kết và thực hiện về môi trường, trách nhiệm xã hội và quản trị doanh nghiệp.

Riêng năm 2024, ngân hàng này đã phát hành 2.000 tỷ đồng trái phiếu xanh, mở rộng danh mục tín dụng xanh, hướng dòng vốn vào các dự án năng lượng tái tạo, hạ tầng bền vững và sản xuất thân thiện với môi trường.

Ngân hàng cho biết đang đẩy mạnh hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin, chuyển đổi số toàn diện quy trình vận hành - từ đó không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh, mà còn đem đến trải nghiệm ngân hàng thân thiện - cá nhân hóa - gắn kết hơn với khách hàng.

Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số giúp tối ưu hóa hoạt động vận hành, giảm thiểu tiêu thụ tài nguyên và phát thải carbon, góp phần xây dựng một hệ sinh thái ngân hàng xanh, hiện đại và bền vững.

Thời gian tới, tiếp tục đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ số để nâng cao trải nghiệm khách hàng và tối ưu hóa hoạt động vận hành; tăng cường cấp tín dụng cho các lĩnh vực xanh, hướng đến mục tiêu tài chính bền vững.

Tốt, nhưng tỷ lệ áp dụng còn thấp

Theo ông Lê Trung Hải - Phó Vụ trưởng Vụ Giám sát công ty đại chúng, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) - việc ứng dụng ESG tại Việt Nam vẫn còn đang ở giai đoạn sơ khai với sự tham gia chủ yếu từ các doanh nghiệp lớn.

Một số doanh nghiệp tiếp cận ESG theo hướng bị động, mang tính đối phó, chủ yếu nhằm tuân thủ quy định pháp luật hoặc đáp ứng yêu cầu từ đối tác. Chất lượng quản trị công ty cũng chưa đồng đều giữa các doanh nghiệp.

Ông lấy dẫn chứng, về mặt quản trị, dù nhiều doanh nghiệp đã có thành viên hội đồng quản trị độc lập nhưng vai trò còn mờ nhạt, chưa đảm bảo các tiêu chí để thực hiện đúng chức năng và nhiệm vụ. Cơ cấu và số lượng thành viên độc lập cũng chưa được bảo đảm theo quy định.

Ông cũng nêu một thực trạng khác là chỉ có 80 trong khoảng gần 800 doanh nghiệp niêm yết công bố thông tin bằng tiếng Anh, ảnh hưởng đến tính công bằng trong tiếp cận thông tin với nhà đầu tư nước ngoài.

Ở 2 khía cạnh còn lại của ESG là môi trường (E) và xã hội (S), nhiều doanh nghiệp vẫn chưa công bố tác động thông qua chính sách và hoạt động phối hợp với cơ quan chức năng, chưa xây dựng và áp dụng đầy đủ các bộ quy tắc cần thiết.

Theo ông Lê Trung Hải, các doanh nghiệp niêm yết cần chú trọng hơn đến các vấn đề ESG nhằm nâng cao chất lượng quản trị, tăng tính minh bạch và từng bước đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.

Còn theo ông Bùi Hoàng Hải, Phó chủ tịch UBCKNN, trong các năm gần đây ESG đã trở thành yếu tố then chốt trong việc đánh giá và đưa ra quyết định đầu tư trên thị trường tài chính toàn cầu.

Ông nhấn mạnh, thúc đẩy thực hành ESG không chỉ giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, nâng cao uy tín và tạo giá trị dài hạn cho cổ đông cũng như các bên liên quan, mà còn góp phần nâng cao chất lượng, sức hấp dẫn và tính cạnh tranh của thị trường chứng khoán, giúp thị trường tiệm cận các chuẩn mực quốc tế.

Việc áp dụng tốt ESG cũng là công cụ hỗ trợ Chính phủ trong thực hiện cam kết bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, đặc biệt là mục tiêu phát thải ròng bằng 0 mà Thủ tướng đã cam kết tại Hội nghị COP26.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, doanh nghiệp cần nhanh chóng đáp ứng các tiêu chí ESG để duy trì năng lực cạnh tranh.

Theo Phó chủ tịch UBCKNN, thực tiễn triển khai ESG tại Việt Nam thời gian qua mặc dù có những kết quả ban đầu nhưng vẫn còn nhiều thách thức đòi hỏi sự chung tay của tất cả các bên có liên quan. Ông cho rằng hành trình này cần sự phối hợp đồng bộ để tạo chuyển biến thực chất.