Ukraine "tiến thoái lưỡng nan" sau khi ông Trump nêu quan điểm về Crimea

(Dân trí) - Tổng thống Mỹ Donald Trump khiến người đồng cấp Ukraine rơi vào thế khó khi phát biểu ông nghĩ rằng Tổng thống Volodymyr Zelensky sẵn sàng từ bỏ Crimea.

Crimea, vùng bán đảo Moscow đã sáp nhập năm 2014, là một trong những nút thắt chưa thể tháo gỡ khiến Nga và Ukraine vẫn bế tắc trong việc tìm tiếng nói chung.

Trả lời các phóng viên tại sân bay Morristown ở New Jersey hôm 27/4, khi được hỏi liệu ông có nghĩ rằng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẵn sàng từ bỏ Crimea hay không, Tổng thống Donald Trump nói: "Tôi nghĩ vậy".

"Không ai nhắc đến chuyện này trong 12 năm, và bây giờ họ lại nhắc đến. Vì vậy, tôi đã nói với ông ấy (Tổng thống Zelensky), có lẽ ông có thể quay lại thời (Tổng thống Mỹ Barack) Obama. Hãy hỏi họ tại sao họ lại từ bỏ. Thậm chí, họ đã từ bỏ mà không cần bắn một phát súng nào", ông Trump nói thêm.

Nếu lời của ông Trump được hiểu theo nghĩa đen, điều đó đồng nghĩa với việc ông Zelensky đang ngầm ủng hộ lập trường của Washington, bên được cho là đang cân nhắc công nhận về mặt pháp lý quyền kiểm soát Crimea của Nga, cũng như công nhận trên thực tế các vùng lãnh thổ khác hiện do Moscow quản lý.

Đây sẽ là một sự nhượng bộ lớn, đi ngược lại với mọi tuyên bố trước đây của Kiev, vốn nhiều lần khẳng định không bao giờ từ bỏ lãnh thổ để đổi lấy hòa bình.

Tính đến lúc này, Ukraine chưa đưa ra tuyên bố chính thức về phát ngôn của ông Trump. Khi được Kyiv Independent liên hệ, Văn phòng Tổng thống Ukraine chỉ trả lời ngắn gọn: "Chúng tôi không bình luận về các ý kiến cá nhân", khác với những tuyên bố thể hiện lập trường cứng rắn trước đó.

Sự chần chừ này cho thấy ông Zelensky có thể đang đứng trước bài toán cân bằng khó khăn.

Cuộc gặp giữa ông Zelensky và ông Trump tại Vatican hôm 26/4 được cho là đã giúp "thiết lập lại" mối quan hệ sau cuộc chạm trán đầy căng thẳng ở Phòng Bầu dục hồi cuối tháng 2.

Giới quan sát đánh giá, diễn biến tại Vatican là một "tài sản chính trị" quý giá mà Kiev có thể đánh mất nếu công khai phản bác lại những phát ngôn mới nhất từ ông chủ Nhà Trắng.

Tại Ukraine, nhiều người hy vọng rằng tuyên bố của ông Trump không phản ánh đúng những gì ông Zelensky thực sự đã nói. Các nhà phân tích chính trị được Kyiv Independent phỏng vấn cũng kêu gọi thận trọng khi tiếp nhận thông điệp của ông Trump.

"Đây không phải là một tuyên bố chính thức. Nó chỉ là cảm nhận, cách ông ấy diễn giải cuộc trò chuyện với ông Zelensky", chuyên gia Volodymyr Fesenko nhận định.

"Tôi không biết chính xác Tổng thống Zelensky đã nói gì trong cuộc gặp ở Vatican, nhưng tôi tin rằng lập trường chính thức của Ukraine chỉ có thể được thể hiện bởi chính ông Zelensky, chứ không phải thông qua ông Trump", ông nhấn mạnh.

Từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt, các cuộc khảo sát đều cho thấy phần lớn người dân Ukraine phản đối nhượng bộ lãnh thổ, đặc biệt là Crimea.

Một cuộc khảo sát vào tháng 3/2022 cho thấy 80% người được hỏi muốn Ukraine giành lại Crimea và vùng Donbass.

Dù gần đây tỷ lệ người ủng hộ nhượng bộ lãnh thổ có tăng nhẹ, vẫn có 51% phản đối việc này trong mọi hoàn cảnh.

Nếu Ukraine buộc phải công nhận Crimea thuộc Nga trong một thỏa thuận hòa bình, cách duy nhất để làm điều đó là tổ chức trưng cầu dân ý.

Việc từ bỏ Crimea là chủ đề gây chia rẽ trên chính trường Ukraine, nhưng không có đảng phái nào ủng hộ điều đó. Tuy nhiên, cái nhìn về ông Zelensky thì không hoàn toàn đồng thuận.

"Tôi không nghĩ ông Zelensky sẵn sàng từ bỏ Crimea theo bất kỳ hình thức pháp lý nào, điều đó trái với Hiến pháp Ukraine. Ngay cả khi ông ấy muốn, ông ấy cũng không thể nói như vậy. Tôi cho rằng ông ấy đang ở thế khó, vì muốn duy trì quyền lực bằng mọi giá và có thể còn muốn thắng cử nếu có bầu cử", nghị sĩ đối lập Mykola Kniazhytskyi phát biểu.

Tuy vậy, chuyên gia chính trị Yevhen Mahda cho rằng, khi Ukraine còn thiết quân luật, ông Zelensky không cần quá lo lắng về đối thủ trong nước.

"Chừng nào còn thiết quân luật thì ông ấy không cần phải lo ngại", ông Mahda nói.

Điều đáng lo, theo ông, là khoảng cách giữa những gì ông Trump tuyên bố với thực tế ở Ukraine.

"Ông Zelensky chấp nhận đề xuất của ông Trump sẽ nguy hiểm hơn nhiều so với việc tiếp tục né tránh. Ông Trump sống trong thế giới quan của một doanh nhân và nghĩ rằng mọi thứ rồi sẽ đâu vào đấy. Nhưng không phải như vậy. Sự việc không vận hành như thế. Ông ấy sẽ phải đối mặt với thực tế, một thực tế cực kỳ phức tạp lúc này", chuyên gia trên nhận định.