Ukraine muốn Mỹ giúp giành lại nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia từ Nga

Ukraine hiện tìm kiếm hỗ trợ từ Mỹ trong việc giành lại Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đang nằm dưới sự kiểm soát của Nga cũng như khởi động các dự án năng lượng chung.

Chia sẻ với Ukrinform hôm 16/4, Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Herman Halushchenko cho hay: “Chúng tôi có lợi ích chung với Mỹ trong việc đưa Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia nằm dưới quyền kiểm soát của Ukraine và bắt đầu vận hành nhà máy này. Điều đó có thể mang lại những cơ hội mới cho sự hợp tác giữa hai nước, ví dụ như xuất khẩu điện".

Zaporizhzhia là nhà máy điện hạt nhân có quy mô lớn nhất châu Âu và trong Top 10 trên thế giới. Tuy nhiên, cơ sở này đã nằm dưới sự kiểm soát của quân Nga kể từ những ngày đầu Moscow triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2/2022. 

Theo ông Halushchenko, việc tái khởi động nhà máy Zaporizhzhia có thể đóng vai trò quan trọng trong quá trình tái thiết lâu dài của Ukraine. "Chúng tôi sẽ cần nhiều điện hơn cho bất kỳ dự án nào hợp tác với Mỹ có thể được triển khai tại Ukraine. Chúng tôi cần nhiều điện hơn để xây dựng lại đất nước trên quy mô lớn", Bộ trưởng Năng lượng Ukraine nhấn mạnh. 

Ông Halushchenko tin việc để Nga duy trì quyền kiểm soát nhà máy Zaporizhzhia sẽ là "thảm họa toàn diện" đối với an toàn hạt nhân toàn cầu.

Ukraine cáo buộc kể từ tháng 8/2024, hơn 150 sự cố đã được ghi nhận liên quan tới các tên lửa hoặc máy bay không người lái (UAV) của Nga bay gần, hoặc phía trên các địa điểm hạt nhân của Ukraine bao gồm nhà máy Zaporizhzhia.

Trong cuộc điện đàm hồi tháng 3 với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra ý tưởng về quyền sở hữu chung của 2 nước đối với các nhà máy hạt nhân ở Ukraine. Theo ông Trump, đây là cách bảo vệ tốt nhất cho các cơ sở hạ tầng quan trọng của Ukraine.

Tuy nhiên, hôm 25/3, Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố, nhà máy Zaporizhzhia là "cơ sở của Nga", đồng thời loại trừ khả năng trao lại nhà máy cho Kiev hoặc hợp tác với các bên thứ 3.

Moscow khẳng định quyền sở hữu đối với Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, do vùng Zaporizhzhia của Ukraine đã sáp nhập vào Nga sau trưng cầu dân ý hồi tháng 10/2022.