Ukraine bất ngờ chỉ trích châu Âu vì 3,4 tỷ USD tài sản đóng băng của Nga

(Dân trí) - Ukraine chỉ trích châu Âu vì quyết định liên quan tới tài sản của Nga đang bị phương Tây đóng băng.

Chính phủ Ukraine đã lên tiếng chỉ trích quyết định sử dụng hàng tỷ euro tài sản của Nga bị phong tỏa ở châu Âu để bồi thường cho các nhà đầu tư phương Tây, cho rằng động thái này làm suy yếu lập trường cứng rắn của châu Âu đối với Moscow.

Lời chỉ trích được đưa ra sau khi công ty thanh toán bù trừ Euroclear (Bỉ) tiến hành phân phối 3 tỷ euro (3,4 tỷ USD) tiền mặt thuộc sở hữu của các nhà đầu tư Nga đang bị phong tỏa tại đây, nhằm bồi thường cho các nhà đầu tư phương Tây bị thiệt hại khi Nga tịch thu tài sản của họ.

Kiev cảnh báo rằng hành động này gửi đi thông điệp sai lầm và đe dọa làm suy yếu đòn bẩy của châu Âu trong các cuộc đàm phán với Nga, giữa lúc các nước phương Tây đang tranh luận việc sử dụng toàn bộ số tài sản Nga trị giá 300 tỷ USD bị đóng băng để tái thiết và bảo vệ Ukraine.

“Nếu các nhà đầu tư tư nhân được đền bù trước các nạn nhân của xung đột thì đó không phải là công lý”, bà Iryna Mudra, một quan chức cấp cao trong văn phòng Tổng thống Volodymyr Zelensky, phát biểu trong bình luận công khai đầu tiên của Kiev về vấn đề này.

“Điều đó tạo ra cảm giác thiếu nhất quán, rằng châu Âu đang dao động trong quyết tâm của mình. Luật pháp quốc tế quy định rằng bên gây hấn phải bồi thường đầy đủ cho nạn nhân chứ không phải cho các nhà đầu tư đã tự chọn bước vào một khu vực pháp lý có rủi ro cao”, bà Mudra, Phó Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine, cho biết.

Động thái này diễn ra vào thời điểm nhạy cảm đối với liên minh phương Tây hậu thuẫn Ukraine, trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump có dấu hiệu giảm bớt cam kết với việc viện trợ cho Kiev và tăng cường đối thoại với Nga.

Bà Mudra, một trong những quan chức có ảnh hưởng lớn đến việc hoạch định chính sách ở Kiev, cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì quyền kiểm soát đối với khối tài sản Nga bị đóng băng, phần lớn là tài sản thuộc Ngân hàng Trung ương Nga, hiện bị giữ tại Euroclear.

Việc đóng băng tài sản Ngân hàng Trung ương Nga là một trong những biện pháp trừng phạt mạnh mẽ nhất mà phương Tây áp đặt ngay từ đầu cuộc chiến.

Euroclear hồi tháng 3 đã được chính quyền Bỉ, cơ quan pháp lý chủ quản, cho phép thực hiện việc chi trả. Điều này diễn ra sau khi Liên minh châu Âu sửa đổi khung pháp lý về trừng phạt vào năm ngoái để tạo điều kiện pháp lý cho việc bồi thường.

Một người phát ngôn của chính phủ Bỉ nói: “Đây không phải là quyết định của riêng Bỉ mà là việc thực thi một quy định của EU đã được các quốc gia thành viên thông qua nhất trí”.

Euroclear khẳng định họ chỉ làm nhiệm vụ thực hiện lệnh trừng phạt, không đưa ra quyết định về việc dỡ bỏ chúng.

Ba nguồn tin từ Nga gần đây nói với truyền thông phương Tây rằng một trong những điều kiện để Tổng thống Vladimir Putin kết thúc chiến sự là vấn đề giải quyết khối tài sản bị phong tỏa.

Trong khi đó, Ukraine đang ráo riết vận động phản đối bất kỳ nỗ lực nào nhằm trả lại tiền cho Moscow. Tính đến tháng 3, riêng Euroclear đã giữ khoảng 195 tỷ euro tiền mặt, chủ yếu là tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga, ngoài ra còn có tài sản của các nhà đầu tư Nga.

“Nếu tiền này được trả lại cho Nga, nó sẽ được chuyển thành xe tăng, tên lửa, UAV và huấn luyện binh lính mới. Thế giới cần thể hiện rõ rằng cuộc chiến này phải kéo theo hệ quả tài chính không thể đảo ngược", quan chức Ukraine nhấn mạnh.

Trong quá khứ, phương Tây đã sử dụng tiền lãi từ khối tài sản này để cấp các khoản vay hoặc hỗ trợ tài chính cho Kiev, động thái bị Nga chỉ trích mạnh mẽ.

Giới chức Ukraine lo ngại rằng việc chi trả vừa qua của Euroclear, dù không sử dụng đến tiền của Ngân hàng Trung ương Nga, có thể tạo tiền lệ xấu và làm suy yếu nỗ lực của họ trong việc giành được sự đồng thuận cho kế hoạch sử dụng toàn bộ khối tài sản Nga để hỗ trợ Ukraine.

Ông Mykola Yurlov, một quan chức Bộ Ngoại giao Ukraine, cho rằng khoản chi trả là “tiền lệ nguy hiểm”, trong khi nữ nghị sĩ Kira Rudik cũng lên tiếng phản đối.

“Các công ty phương Tây đã tự chấp nhận rủi ro khi hoạt động ở Nga. Sao bây giờ họ lại yêu cầu xã hội bù đắp cho rủi ro đó? Chúng tôi cần số tiền này để tái thiết và phòng thủ Ukraine", bà nói.