Tuyển sinh đại học 2025: Chưa chọn được ngành, phải làm sao?

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 khép lại nhưng với rất nhiều thí sinh, thử thách lớn hơn lại bắt đầu: chọn ngành gì, trường nào?

Không ít bạn thú nhận còn rất mông lung, chưa biết mình thực sự muốn gì dù sắp đăng ký nguyện vọng xét tuyển.

Không biết chọn ngành nào phù hợp

Bà Trương Thị Hạnh (ngụ tại Vĩnh Long) có con gái đang chờ kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển vào đại học. Tuy nhiên, điều khiến bà lo lắng suốt nhiều tháng qua là con gái không chịu chia sẻ bất kỳ điều gì liên quan đến việc chọn ngành, chọn trường. 

"Sắp tới phải đăng ký nguyện vọng vào đại học rồi nhưng hỏi thế nào con cũng không nói. Trong khi nhiều học sinh còn chưa thi tốt nghiệp đã chủ động đăng ký xét tuyển thì con tôi đến giờ vẫn chưa có động thái gì...", bà Hạnh sốt ruột.

Nguyễn Thị Quỳnh Như (ở Đắk Lắk) hiện vẫn chưa biết nên chọn ngành gì, học trường nào. Nữ sinh này thừa nhận không biết ngành nào phù hợp với bản thân khi từ trước tới nay chỉ biết học để lấy điểm cao, không biết thế mạnh của mình là gì. 

"Là học sinh giỏi nhiều năm nhưng em không biết mình thích môn nào. Thực tế em học giỏi toán, còn môn tiếng Anh học cũng tốt nhưng vừa rồi thi IELTS chỉ đạt 5.5. Thực tế em thấy sức học mình bình thường, không xuất sắc. Vì thế em không biết nên chọn ngành nào phù hợp với bản thân. Em đang chờ điểm thi tốt nghiệp THPT thế nào rồi tính đến việc chọn ngành đăng ký xét tuyển", Như nói.

Trong khi đó, nam sinh Trần Ngọc Thắng (ở Đà Nẵng) cũng bối rối khi nhận thấy mình có tính hướng ngoại, thích đi đây đó và quan tâm đến nhóm ngành khoa học tự nhiên nhưng chưa biết chọn ngành nào. 

"Em định đăng ký xét tuyển công nghệ thông tin, chủ yếu là vì bố mẹ nói ngành này đang phát triển. Nhưng thật ra em không thích làm việc trên máy tính. Hơn nữa vừa rồi thi tốt nghiệp em làm bài môn toán không tốt, điểm chắc không cao... Thật sự em chưa biết tính sao", Thắng chia sẻ.

Tự khám phá bản thân

Theo TS Phạm Tấn Hạ (Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP.HCM) do năm nay lần đầu thi tốt nghiệp THPT theo chương trình mới, quy chế tuyển sinh cũng có nhiều điểm mới nên thí sinh lo lắng. Những năm trước thí sinh có thể trúng tuyển sớm ở vài phương thức nên yên tâm hơn, nhưng với quy chế mới năm nay có phần hồi hộp hơn khi không còn xét tuyển sớm.

"Thật ra những thay đổi chủ yếu liên quan đến khâu kỹ thuật trong xét tuyển, do vậy về phía thí sinh, cơ hội trúng tuyển không giảm đi. Điều quan trọng là thí sinh cần phải xác định được ngành học mình yêu thích, ôn tập kỹ để có kết quả thi tốt nhất, đồng thời tìm hiểu kỹ thông tin tuyển sinh của các trường và đăng ký xét tuyển đúng quy trình để tăng cơ hội trúng tuyển vào ngành, trường yêu thích nhất", ông Hạ khuyên.

Về việc chọn ngành, ông Hạ cho rằng thực tế hiện nay học sinh khó xác định mình thật sự yêu thích ngành nghề nào. Do đó các bạn trẻ đừng quá lo lắng khi đến 18 tuổi mà vẫn chưa biết mình phải làm gì, thích gì. 

"Các bạn cần phải trải nghiệm, tự khám phá bản thân, xác định được đam mê để có thể có quyết định tốt hơn cho tương lai của mình. Hãy tự tìm hiểu thông tin về tất cả các ngành mà bạn biết, đọc thật nhiều về chúng và thử làm một công việc nào đó có liên quan đến nó xem bạn có cảm thấy thích nó không, nếu mỗi ngày đều làm công việc ấy thì sẽ như thế nào... Với niềm yêu thích công việc thì mọi khó khăn cũng trở nên dễ dàng với bạn", ông Hạ khẳng định.

Dịch chuyển ngành nghề

Các chuyên gia cho rằng việc chọn ngành học của thí sinh nhiều năm gần đây khá thực dụng. Đó là ưu tiên chọn ngành dễ tìm việc làm, lương cao, tránh việc nặng nhọc và có cả việc chọn ngành theo phong trào. Rất nhiều học sinh nghĩ rằng muốn làm việc trong một lĩnh vực ngành nghề nào đó thì phải chọn học ngành đó. 

Đáng nói không chỉ học sinh mà ngay cả không ít phụ huynh cũng nghĩ như vậy nên thường định hướng và muốn con mình vào ngành "hot". Tuy nhiên theo các chuyên gia, hiểu như vậy là không chính xác vì một lĩnh vực nghề nghiệp cần nhân lực của nhiều ngành khác nhau.

PGS.TS Bùi Hoàng Thắng, trưởng phòng đào tạo Trường đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TP.HCM), cho biết: "Ngành và nghề có những điểm liên quan và không liên quan. Một ngành học xong có thể làm được rất nhiều nghề và có thể học nhiều ngành để làm một nghề. 

Học đại học giúp chúng ta trở thành người có ích trong xã hội, có kiến thức và rèn được kỹ năng nghiệp của một nghề cho "chín" để sau này có thể chuyển đổi nghề một cách đơn giản".

Theo ông Hạ, trong sự dịch chuyển của xã hội hiện nay, các ngành nghề cũng dịch chuyển nhiều và rất nhanh. Do vậy những người có khả năng thích nghi tốt với sự dịch chuyển này sẽ dễ thành công. "Hiện nay rất nhiều sinh viên tốt nghiệp từ các trường kỹ thuật, kinh tế học bằng 2 tại trường chúng tôi và ngược lại", ông Hạ cho biết thêm.