Tuyên bố ngừng bắn của ông Trump khiến chính Washington bất ngờ

Giới chức Nhà Trắng và nghị sĩ Mỹ bày tỏ nhiều luồng ý kiến có phần mâu thuẫn xen lẫn với sự ngạc nhiên và thận trọng sau thông báo dàn xếp ngừng bắn ở Trung Đông của ông Trump.

Tổng thống Donald Trump rạng sáng 24/6 (giờ Hà Nội) đã bất ngờ công bố thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Iran sau cuộc điện đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và các quan chức Iran, với sự hỗ trợ trung gian của Qata, New York Times dẫn lời một nguồn tin Nhà Trắng giấu tên cho biết.

Cũng theo nguồn tin trên, Quốc vương Qatar Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani đã đóng vai trò trung gian trong các cuộc thảo luận về lệnh ngừng bắn.

Không khí im lặng tại Nhà Trắng

Tuyên bố của ông Trump được đưa ra chỉ vài phút sau 18h ngày 23/6 theo giờ miền Đông nước Mỹ, khiến ngay cả một số quan chức cấp cao trong chính quyền của ông cũng không khỏi bất ngờ.

Theo tường thuật của CNN, bầu không khí yên lặng bao trùm Nhà Trắng trong ngày 23/6 khi phần lớn các thông báo về diễn biến mới được cập nhật qua tài khoản mạng xã hội của tổng thống.

Đến cuối ngày, chỉ một số ít quan chức trong chính quyền bắt đầu chia sẻ thêm thông tin một cách thận trọng về việc dàn xếp thỏa thuận ngừng bắn, theo CNN.

Không khí im lặng và nghẹt thở bao trùm Nhà Trắng trong ngày ông Trump tuyên bố lệnh ngừng bắn ở Trung Đông. Ảnh: Reuters.

Phần lớn quan chức chính quyền ông Trump chỉ biết về việc ngừng bắn sau tuyên bố của người đứng đầu Nhà Trắng, ngoại trừ ba nhân vật cấp cao là phó Tổng thống JD Vance, Ngoại trưởng Marco Rubio và đặc phái viên Steve Witkoff, người dẫn đầu các nỗ lực trong hai tháng qua nhằm đạt được thỏa thuận kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran, theo New York Times.

Ba nhân vật này đã làm việc thông qua các kênh trực tiếp và gián tiếp để tiếp cận phía Iran. Israel đồng ý với lệnh ngừng bắn trong điều kiện Tehran ngừng các cuộc không kích nhắm vào nước này.

Nguồn tin Nhà Trắng nói với New York Times rằng các cuộc không kích của quân đội Mỹ nhằm vào ba cơ sở làm giàu hạt nhân của Iran hôm 22/6 đã tạo tiền đề cho các cuộc thảo luận về ngừng bắn.

Tuy nhiên, quan chức này không nêu rõ Iran đã chấp thuận những điều kiện cụ thể nào, trong đó có việc liệu Tehran đã cung cấp thông tin về kho dự trữ uranium đã làm giàu của mình hay chưa.

Hiện, phía Israel vẫn chưa xác nhận lệnh ngừng bắn. Chỉ trong vòng ba giờ sau tuyên bố của ông Trump, Israel tiếp tục tiến hành các đợt không kích mới nhằm vào Iran, làm dấy lên những nghi vấn về việc liệu các bên đã thực sự đạt được đồng thuận hay chưa.

Hạ viện phản ứng trái chiều

Hạ viện Mỹ cũng chứng kiến nhiều luồng ý kiến trái chiều xoay quanh diễn biến mới trong cuộc xung đột Iran-Israel, theo CNN.

Hạ nghị sĩ bang Connecticut Jim Himes của đảng Dân chủ, thành viên cấp cao của Ủy ban Tình báo Hạ viện, nói với báo giới rằng việc duy trì lệnh ngừng bắn ở Trung Đông “sẽ là một điều tích cực”, song ông vẫn bày tỏ lo ngại về các mối đe dọa đối với Mỹ cũng như những vấn đề liên quan đến Hiến pháp.

Ông Himes cũng nói thêm rằng vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp về chương trình hạt nhân của Iran.

Hạ nghị sĩ bang Connecticut Jim Himes (đảng viên Dân chủ), thành viên cấp cao Ủy ban Tình báo Hạ viện. Ảnh: Reuters.

Khi được hỏi ông Trump có nên được ghi nhận công lao về việc dàn xếp thỏa thuận ngừng bắn hay không, Hạ nghị sĩ bang Florida Jared Moskowitz (đảng viên Dân chủ) nhận định rằng "đây nghe có vẻ như là một thắng lợi cho nước Mỹ".

“Nếu mọi người nói với tôi rằng Israel đã làm suy yếu được sức mạnh quân sự của Iran và Tổng thống (Trump) đã làm suy giảm năng lực hạt nhân của Iran chỉ trong 12 ngày, Iran không thể đáp trả một cách đáng kể và không có người Mỹ nào bị thương trong quá trình đó… thì đó rõ ràng là một thắng lợi cho đất nước”, ông Moskowitz nói với CNN.

Thận trọng hơn, Hạ nghị sĩ Cộng hòa Thomas Massie (bang Kentucky) cho rằng “còn quá sớm để khẳng định” liệu Tổng thống Trump có xứng đáng được ghi nhận công lao vì đã khiến Iran đồng ý ngừng bắn với Israel hay không.

“Vẫn còn cách khác để đạt được mục tiêu này mà vẫn làm theo đúng quy định của Hiến pháp”, ông Massie nói với CNN, ngụ ý về việc Tổng thống Trump triển khai chiến dịch "Búa đêm" mà không thông báo với Quốc hội, điều mà ông Massie đã chỉ trích gay gắt trong nhiều ngày trước đó.

Hạ nghị sĩ Cộng hòa Thomas Massie (bang Kentucky), người đã nhiều lần chỉ trích quyết định không kích cơ sở hạt nhân Iran mà không thông báo cho Quốc hội của Tổng thống Trump. Ảnh: CQ-Roll Call.

Trong khi đó, Hạ nghị sĩ Dân chủ Alexandria Ocasio-Cortez (bang New York) cho rằng tuyên bố ngừng bắn của ông Trump thực chất là “một sự thừa nhận công khai nghiêm trọng” rằng ông đã tham gia vào một cuộc chiến tranh mà không có sự chấp thuận của Quốc hội.

Bà Ocasio-Cortez đã kêu gọi luận tội Tổng thống Trump vì đã phê chuẩn các đòn tấn công mà, theo bà, “thiếu sự phê duyệt hợp pháp và vi hiến”.

Ở chiều ngược lại, Hạ nghị sĩ Cộng hòa Derrick Van Orden, bang Wisconsin, chỉ trích phản ứng của các nghị sĩ Dân chủ trước cách ông Trump xử lý vấn đề Iran, cho rằng họ “đứng về phía một chế độ khủng bố thay vì Tổng thống Mỹ và nước Mỹ”. Ông Van Orden cho rằng Tổng thống Trump đã hành động trong khuôn khổ quyền hạn theo Điều II của Hiến pháp Mỹ.