Tuổi Trẻ cùng những sạp báo nửa thế kỷ

Suốt bao năm những người bán báo bên hè đường vẫn lặng lẽ, cần mẫn đưa từng tờ đến tay người đọc. Nhờ họ, những ấn phẩm Tuổi Trẻ nhật báo, Tuổi Trẻ Cuối Tuần, Tuổi Trẻ Cười… đã lan tỏa đến bạn đọc muôn nơi.

Sáng sớm, từ trong hẻm đường Nguyễn Đình Chiểu (phường Bàn Cờ, TP.HCM), bà Nguyễn Thu Hương (74 tuổi) đẩy xe ba gác chứa cả sạp báo ra góc ngã tư. Lát sau, chị gái bà là Nguyễn Thu Lan (77 tuổi) cũng chở nước ngọt ra bán thêm.

Mấy thế hệ đều mê bán báo

Trong thùng xe ba gác của bà Hương là tất tần tật đồ nghề: hàng chồng báo, tạp chí, thanh gỗ kê báo... Bà xếp những bìa lịch tạo thành mặt phẳng, rồi sắp từng loại báo lên.

"Cứ tà tà bày ra thôi. Có mấy bác lớn tuổi chiều mới chống gậy ra mua, mình thấy cũng thương. Nhiều người đọc báo từ thời ba má tôi, giờ họ 80 - 90 tuổi mà vẫn mua mỗi ngày" - bà vui vẻ cho biết.

Cha mẹ bà Hương gắn với nghề bán báo từ trước năm 1975. Bà nhớ lại giai đoạn sau 1975, ngày ngày bà đạp xe lên bưu điện từ 5h sáng nhận báo giao cho một số phường. Chất báo sau yên xe cao ngất, bà chở đi tận đường Lạc Long Quân, Bình Thới... tới chiều.

"Có thời gian ba má chia 7 anh em mỗi người một thanh giường sắt nhỏ, vắt báo lên đi bán. Nhiều bữa đi tuốt lên đường Bà Huyện Thanh Quan" - bà Hương vui vẻ nhớ lại.

Gián đoạn một thời gian sau năm 1975, dần dần sạp báo xuất hiện nhiều trở lại, các loại báo đa dạng như báo Tuổi Trẻ, Sài Gòn Giải Phóng, Thanh Niên, Phụ Nữ, Công An, Thể Thao...

Năm 1990, cha qua đời, chị em bà chính thức kế nghiệp đến nay, tính ra gia đình đã hai đời cần mẫn đem tin tức báo chí đến bạn đọc. Ngày đó, nhiều hôm bà chưa dọn hàng đã có người đứng đợi mua báo.

Tương tự, suốt 25 năm qua, bà Vũ Thị Thắng (69 tuổi, phường Bình Lợi Trung, TP.HCM) lặng lẽ gắn bó nghề bán báo, từ cái thời mỗi ngày tiêu thụ hơn 500 tờ. Có thể nói vợ chồng bà đã chứng kiến trọn vẹn những thăng trầm của nghề, đặc biệt là báo in ở thời kỳ vàng son nhất sau năm 1975.

Vừa sắp xếp lại sạp báo cho gọn gàng, bà chậm rãi nhớ chuyện xưa. Coi vậy chứ hai vợ chồng bán báo mà đủ ăn, đủ sống, nuôi con gái ăn học đến nơi đến chốn. "Bây giờ người ta đọc trên mạng nhiều, chỉ những người quen nếp xưa mới còn ghé sạp báo in mỗi sáng" - bà tâm sự.

Cùng con đường đó, bà Trần Ngọc Mai (66 tuổi) cũng giữ một kệ báo nhỏ hơn chục năm. Trước đó chị gái bà bán, sau này bà tiếp quản, kiêm luôn việc giao báo tận nhà các mối quen. "4h sáng tôi đã dậy đi lấy báo ngoài đại lý, đợi giao thì trễ.

Mỗi ngày bán gần 50 tờ giao cho mối, còn lại để bán lẻ tới chừng 9h là dọn hàng về, lo cơm nước chợ búa cho ba đứa cháu nhỏ" - bà chia sẻ.

Thời nào cũng có cái thú của thời đó

Trong những bạn đọc gắn bó với báo Tuổi Trẻ, có thể kể đến những người bán báo, nhất là trong dịp báo Tuổi Trẻ tròn 50 năm này.

Bà Hương bộc bạch: "Báo Tuổi Trẻ ngày nào tôi cũng đọc hết cả tờ, là báo chính luận, thông tin nghiêm túc nên tôi rất thích. Nhất là báo luôn năng động, thấu hiểu, nghĩ đến người nghèo, học trò nghèo ở các tỉnh. Tôi đọc mà khóc vì thương, như có em học giỏi mà nhà ở đồng ruộng, cha mẹ mất hết".

Sực nhớ, bà hỏi thăm thêm về chương trình Tiếp sức đến trường của Tuổi Trẻ năm nay và cho biết hay đọc những tấm gương trò nghèo vượt khó.

Bà nói xét học bổng năm đầu đại học như vậy là giúp cho các em có động lực nhiều lắm: "Những chương trình xã hội của Tuổi Trẻ giúp được cho nhiều người, đặc biệt là cho sinh viên - những người trí thức, có đạo đức".

Bán báo, bà quen biết nhiều chủ sạp khác, như bà Ánh ở Thị Nghè, ông Vũ ở Ngô Gia Tự, bà Nga ở Lý Chính Thắng. Có khi buổi chiều khách vãng lai ghé mua, bà lấy tạm báo của mối ruột bán cho họ rồi đạp xe qua sạp khác "vớt" lại. Còn mùa Tết có báo xuân, các sạp báo trở nên sinh động và nhiều màu sắc hơn.

Dù công nghệ phát triển, báo mạng lên ngôi, những ấn phẩm báo in như Tuổi Trẻ vẫn giữ được những độc giả trung thành. Nói về điều này, bà Thắng ôn tồn: "Thời nào cũng có cái thú của thời đó. Nhưng chung quy phải có đề tài hay, chữ nghĩa được chăm chút mới giữ chân được người đọc".

Gắn với nghề dù nhiều thăng trầm

Trải qua nhiều biến thiên thời cuộc, lượng phát hành báo chí nay không thể so được với thời hoàng kim những năm 1990 - 2000, thế nhưng chị em bà Hương cho biết đây là nghề của mình, không bỏ được. "Trời mưa gió thì lấy tấm bạt đậy sạp lại. Hết mưa bán tiếp, hiếm khi nào nghỉ lắm. Tết nhất tôi chỉ nghỉ 3-4 ngày, cũng là những ngày báo ngưng phát hành" - bà nói.

Giờ nhiều bệnh nhưng bữa nào lỡ nghỉ, khách hàng lại động viên bà "ráng bán nghe chị". "Một số khách trẻ nay vẫn đọc báo in do trước đây ba mẹ họ mua rồi truyền lại thói quen đọc cho con cháu. Có người ra hỏi cô có nhớ hồi đó ba con hay ghé mua không. Ba không về chơi được nhưng kêu ghé thăm cô, hỏi thăm cô vẫn khỏe mạnh, mừng quá" - bà kể.

Giống như bà Hương, chính những câu chuyện nhỏ, niềm vui giản dị hằng ngày khi bán báo khiến bà Thắng không nỡ rời xa cái sạp gắn bó cả đời, dù con gái lâu lâu năn nỉ "Mẹ nghỉ đi, ở nhà con nuôi".

Nụ cười lại nở trên môi khi bà nhớ lại: "Mấy tháng trước thôi, có chú kia tấp vô sạp mặt nhăn nhó làm tôi tưởng có chuyện gì. Ai dè chú biểu bán cho chú tờ báo, chứ đọc trên mạng chóng mặt quá không đọc nổi. Tôi nghe mà thấy thân thương quá xá".

Ở tuổi này đáng lẽ đã "về hưu", bà Thắng vẫn đều đặn thức dậy lúc 3h sáng ra đại lý lấy báo. Bà giao cho mối chủ yếu là các quán cà phê và hàng xóm xung quanh, còn lại bày trên sạp nhỏ.

Những sạp báo giờ không thể so được với thời hoàng kim những năm 2000. Nhưng đâu đó ở những góc phố quen, dòng chảy thời sự và tiếng nói cuộc sống vẫn đến tay người đọc mỗi ngày, với sự trân trọng và tình yêu dành cho từng tờ báo giấy.