Tư nhân mở 'cao tốc'

TP - “Tư nhân mở cao tốc kinh tế” - phát biểu đầy hàm súc của ông Nguyễn Văn Phúc, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, tại Hội thảo “Mở cao tốc cho kinh tế tư nhân”  do báo Tiền Phong tổ chức - không chỉ là một nhận định mang tính khuyến nghị, mà là một mệnh đề phát triển mang tính thời sự.

Gần bốn thập niên đổi mới đã chứng minh một điều: không thể có một nền kinh tế mạnh nếu thiếu động lực tư nhân. Và hôm nay, khi Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đã xác quyết “kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế”, đồng thời xác lập mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam có ít nhất 2 triệu doanh nghiệp tư nhân, trong đó 20 doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị toàn cầu - thì cuộc chơi đã bước sang một giai đoạn mới. Không còn là “phá băng” hay “lót ổ”, mà là “mở cao tốc” - tạo đột phá thể chế, hạ tầng, nguồn lực để tư nhân có thể bứt phá.

Nhưng chính trong thời khắc đó, một định đề cũng phải đặt ra: khu vực tư nhân - với đầy đủ điều kiện và cơ hội - cũng phải chủ động mở cao tốc, không chỉ cho mình mà còn cho cả nền kinh tế.

“Cao tốc” mà Nhà nước đang mở không chỉ là tuyến đường của thủ tục thông thoáng, chính sách ưu đãi, mà còn là hạ tầng số, logistics hiện đại, khung pháp lý minh bạch, thể chế đổi mới. Đây là điều kiện cần - nhưng chưa phải điều kiện đủ.

Vì nếu tư nhân vẫn chỉ quen “đi quốc lộ”, “tỉnh lộ”, “huyện lộ”, thậm chí chỉ muốn men theo đường làng - như một đại biểu ví von - chỉ quanh quẩn với mô hình gia công, lợi nhuận ngắn hạn, thị trường cục bộ; nếu vẫn ngại đầu tư vào công nghệ, né tránh cạnh tranh toàn cầu, chần chừ đổi mới mô hình quản trị - thì dù có đi trên cao tốc, xe cũng không thể tăng tốc, chứ chưa nói đến dẫn đầu.

Mở cao tốc kinh tế nghĩa là gì? Là tư duy vượt ra khỏi khung “làm đủ ăn” để hướng tới “làm để dẫn dắt”. Là dám đổi mới sản phẩm, mở rộng thị trường, chuẩn hóa quy trình theo thông lệ quốc tế, dấn thân vào công nghệ lõi và đổi mới sáng tạo. Là sẵn sàng đối mặt với cạnh tranh, chủ động hội nhập, tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Không có con đường nào dẫn tới thịnh vượng nếu doanh nghiệp tư nhân không dám “vươn mình”, không chịu “rời vùng an toàn” để chuyển từ vai trò “người hưởng lợi” sang vai trò “người kiến tạo”. Trong mô hình phát triển mới, khu vực tư nhân phải trở thành đầu tàu - không chỉ chạy nhanh, mà còn kéo theo sự thay đổi về chất cho cả hệ sinh thái kinh tế.

Và muốn trở thành đầu tàu, không thể chỉ dựa vào chính sách. Phải có nội lực thật - khát vọng thật - hành động thật. Khi ấy, từng doanh nghiệp mới thực sự là những “nhà mở đường”, chứ không chỉ là “người đi đường”.

Thực tế cho thấy, những doanh nghiệp tư nhân dám mở cao tốc cho mình đã và đang góp phần mở ra những tuyến phát triển cho quốc gia. VinFast dấn thân vào công nghệ lõi với ô tô điện và xuất khẩu toàn cầu. FPT đầu tư mạnh vào trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số. Thaco nắm giữ toàn bộ chuỗi giá trị trong ngành ô tô, nông nghiệp, logistics. Masan đổi mới mô hình tích hợp chuỗi tiêu dùng - bán lẻ. Những "cao tốc" ấy không chỉ đưa doanh nghiệp đi xa, mà đang tái định hình những cấu trúc phát triển mới cho nền kinh tế Việt Nam.

Nếu Nhà nước đã dốc sức mở cao tốc thể chế - thì giờ là lúc khu vực tư nhân phải tăng tốc. Không đi sau - mà phải đi trước. Không chờ đợi - mà phải chủ động. Không chỉ là người thụ hưởng - mà phải là người góp phần định hình tương lai quốc gia.

Nghị quyết 68 là cú hích chính sách. Nhưng cú hích lớn nhất vẫn nằm trong tay doanh nghiệp: mở cao tốc tư duy, mở cao tốc công nghệ, mở cao tốc hội nhập. Không ai có thể thay doanh nghiệp mở ra và bước đi trên con đường bứt phá đó.