Truy tìm sói hoang ở Điện Biên - có clip sói đỏ sập bẫy

Trong khi cuộc truy lùng đàn sói đi vào bế tắc, phóng viên Tiền Phong được chuyển cho một clip thể hiện rõ ràng một con sói bị vướng vào bẫy.

Bò của người dân đã được kéo về chăn tại bản để tránh bị giết hại.

Cơ quan chuyên môn cũng lúng túng

Ông Hà Lương Hồng, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Điện Biên, cho biết tại cuộc họp ngày 5/8 về việc xác minh hiện tượng chó sói tấn công gia súc ở xã Núa Ngam, thông tin về sự xuất hiện của loài này vẫn chưa đủ cơ sở khoa học để khẳng định.

Theo ông Hồng, việc quản lý địa phương, kiểm tra hiện trường và thu thập chứng cứ trước đó chưa được chặt chẽ, dẫn đến thiếu căn cứ xác thực.

“Chúng tôi đã phối hợp với lực lượng Công an xã, Biên phòng, các phòng ban chuyên môn lập đoàn kiểm tra liên ngành, đi khảo sát thực địa trong nhiều ngày, tiếp xúc với 28 hộ dân ở 4 bản. Tuy nhiên, trong 52 con gia súc bị thiệt hại, chỉ có 8 con còn lại một số bộ phận, số còn lại phân hủy hoặc mất tích hoàn toàn.

Do đó, chưa thể xác minh được nguyên nhân và không có chứng cứ trực tiếp về việc chó sói xuất hiện”, ông Hồng cho biết.

Ông Hồng nhấn mạnh, việc dân mô tả nhìn thấy chó sói cũng không đủ cơ sở xác nhận. Một số người dân cho biết nhìn thấy từ khoảng 70 mét, nhưng theo phân tích địa hình vùng núi, khả năng quan sát và khoảng cách di chuyển của đàn động vật hoang dã chưa đủ thuyết phục. Dấu chân, vết tích tại hiện trường cũng bị mưa gió xóa đi, khiến việc xác định loài gặp khó khăn.

Về mặt sinh học, ông Hồng giải thích, sói rừng nhỏ thường chỉ dưới 10 kg, trong khi sói đỏ (sói lửa) 8-20 kg, nhưng đàn từ 5 tới 7 con khó có thể tấn công trâu, bò nặng khoảng 100 kg mà chỉ moi nội tạng rồi bỏ lại, trong khi bản năng săn mồi của loài ăn thịt thường ăn con mồi đến hết.

Vì vậy, hiện chưa thể kết luận các trường hợp gia súc thiệt hại là do sói hoang. Ông cũng nhấn mạnh các nguyên nhân khác như gia súc bị ngã, bệnh tật hay yếu tố môi trường cũng cần được giám định thú y xác thực.

Xuất hiện sói lửa.

Để đảm bảo an ninh, an toàn cho người dân, Chi cục Kiểm lâm đã phối hợp tăng cường lực lượng cơ động, cùng công an và biên phòng đi thực địa, khảo sát các khu rừng gần bản, ghi nhận hiện trạng, thu thập hình ảnh, video và mẫu vật để phục vụ phân tích chuyên môn.

Bên cạnh đó, lực lượng tuyên truyền, vận động người dân hiểu rõ tập tính của chó sói, nhấn mạnh việc không tự ý săn bắt, đặt bẫy để tránh vi phạm pháp luật và rủi ro cho cộng đồng.

Ông Hồng cũng đề xuất các giải pháp lâu dài như thiết lập hệ thống bẫy ảnh và giám sát sinh thái tại các khu vực rừng nguyên sinh gần biên giới, nhằm quan sát trực tiếp sự xuất hiện và hành vi của loài chó sói hoặc chó rừng; giám định chuyên môn về thú y đối với các trường hợp gia súc chết, xác định nguyên nhân chết chính xác và khả năng liên quan đến động vật hoang dã; hỗ trợ người dân chăn thả an toàn như hướng dẫn đưa gia súc về gần nhà, bố trí chòi trông nom, sử dụng chó bảo vệ, đồng thời thiết kế các biện pháp xua đuổi an toàn, giảm thiểu nguy cơ tấn công từ động vật hoang dã.

Ông Hồng cũng cho hay, trường hợp phát hiện chó sói có thể đề xuất thành lập khu bảo tồn hoặc khu bảo vệ sinh cảnh đặc dụng tại các vùng rừng giáp biên giới, vừa bảo vệ loài nguy cấp, vừa quản lý rừng, vừa phục vụ nghiên cứu khoa học.

“Quan điểm của chúng tôi là thiệt hại về gia súc là có, nhưng chưa đủ cơ sở chứng minh nguyên nhân do chó sói hoang. Việc xác minh phải khoa học, có bằng chứng hình ảnh hoặc mẫu vật để đảm bảo kết luận chính xác”, ông Hồng nhấn mạnh.

Với diện tích quản lý hiện nay lên tới hàng nghìn hecta rừng vùng cao, việc giám sát và quản lý sinh cảnh đòi hỏi nguồn lực và phương tiện phù hợp. Theo ông Hồng, sự phối hợp giữa các lực lượng chức năng, người dân và chuyên gia sinh thái là cần thiết để vừa đảm bảo an toàn cho cộng đồng, vừa bảo tồn các loài hoang dã quý hiếm, đặc biệt là chó sói đỏ và chó rừng.

Loài sói lửa.

Bất ngờ xuất hiện clip sói hoang sập bẫy

Theo anh Trần Văn Trường, điều phối viên cứu hộ tại Vườn quốc gia Cúc Phương, sói đỏ từng phân bố ở nhiều khu vực tại Việt Nam, nhưng đã hơn 20 năm qua loài này không còn được ghi nhận, gần như có thể coi là tuyệt chủng.

“Vẫn có khả năng, nếu ở khu vực giáp biên giới Lào, thì chúng di chuyển từ bên kia sang”, anh Trường nêu giả thuyết. Anh Trường cho biết thêm: “Qua những xác chết mà người dân ghi lại, cùng việc cơ quan chức năng khẳng định không có dấu hiệu mất cắp hay phá hoại, nhiều khả năng thủ phạm là chó sói. Hiện đơn vị cũng đang xây dựng phương án để hỗ trợ công tác tìm kiếm”.

Để xác định rõ hơn, anh Trường đề xuất, trước hết cần thu thập thông tin từ người dân, sau đó khoanh vùng và đặt bẫy ảnh để kiểm chứng.

Trong quá trình thực hiện tuyến bài, phóng viên nhận được một đoạn clip do một chuyên gia cung cấp. Hình ảnh trong video cho thấy một cá thể động vật có bộ lông màu đỏ sẫm hơn so với bò, mõm đen, đuôi rậm màu đen, kích thước khá lớn - những đặc điểm trùng khớp với loài sói đỏ. Trong video, một người đàn ông nói: “Đây này, con chó sói đây này, ăn thịt con bò hôm qua đây này, bắt được một con”.

Tuy vậy, do góc quay hẹp nên chưa thể xác định chính xác địa điểm ghi hình. Bên cạnh đó, sói đỏ thuộc danh mục động vật nguy cấp quý hiếm nhóm IB, việc săn bắt, giết, nuôi nhốt sẽ có thể bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 2 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 1 đến 5 năm. Căn cứ Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015, được sửa đổi bởi điểm a khoản 64 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017. Vì vậy, việc xác minh clip này sẽ gặp nhiều khó khăn. Nhưng chi tiết này cho thấy khả năng loài sói đỏ có thể đã xuất hiện. Phóng viên đã cung cấp video này đến chính quyền xã Núa Ngam. Lãnh đạo xã cho hay, đoạn video ghi lại tiếng của đồng bào Mông. Vì vậy, xã sẽ tiến hành kiểm tra, xác minh. Chiều 29/8, khi phóng viên báo Tiền Phong cung cấp video hình ảnh sói bị sập bẫy cho ông Hà Lương Hồng, Chi cục Trưởng Chi cục Kiểm lâm Điện Biên, xem, thật bất ngờ ông Hồng cho biết với video này, nhiều khả năng hình ảnh ghi lại tại khu vực bản Mốc C5 (thuộc xã Mường Nhà) gần biên giới Việt - Lào. Xã này cũng nằm giáp ranh với xã Núa Ngam, cách nơi xảy tình trạng bò chết ở Núa Ngam khoảng 30 km. Ông Hồng cho hay, các đơn vị sẽ tiến hành xác minh, làm rõ và đưa ra giải pháp xử lý phù hợp. Trong khi chờ cơ quan chức năng xác minh, người dân tiếp tục phản ánh hiện tượng trâu bò bị chết. Trường hợp mới nhất xảy ra là ngày 22/8 tại bản Sơn Tống, xã Núa Ngam. Con bò hơn 2 tuổi của ông Vừ A Ny, một hộ dân trong bản, được phát hiện đã chết với phần hậu môn, nội tạng và nhiều phần thịt bị ăn hết. Sách hay về xã hội Văn minh Việt Nam - nhà dân tộc học Georges Condominas từng nhận xét tác phẩm này là “Cửa sổ để thế giới hiểu về Việt Nam”.

Sách Bàn về Quốc hội - những thách thức của những khái niệm là kết quả của cả một quá trình tích lũy và suy ngẫm của tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội.