Truy tìm đàn sói hoang ở Điện Biên

Liên tiếp hàng chục con trâu bò bị thú hoang tấn công gần đây khiến người dân xã Núa Ngam (tỉnh Điện Biên) không khỏi hoang mang.

Anh Sềnh A Phá chỉ tay về nơi đã chứng kiến sói lửa.

Hình ảnh bê con bị giết

Từ trung tâm tỉnh lỵ Điện Biên, chúng tôi đi xuôi về hướng Nam, chếch hướng Tây về biên giới Việt- Lào. Đi được quãng hơn 20 km thì đến xã Núa Ngam - nơi xuất hiện thông tin có đến 50 cá thể trâu bò bị ăn thịt.

Từ trung tâm xã, chúng tôi tiếp tục ngược lên bản Huổi Chanh, cách chừng 10 km. Chúng tôi chọn Huổi Chanh vì đây là nơi ghi nhận nhiều trường hợp trâu bò bị chết nghi do sói tấn công nhất (với số lượng người dân khai báo lên đến 19 con - PV).

Anh Sềnh A Vừ, Bí thư Đảng ủy bản Huổi Chanh kể lại.

Anh Sềnh A Vừ, Bí thư Đảng ủy bản Huổi Chanh, cho biết vụ việc gần đây nhất xảy ra với gia đình ông Vàng Nềnh Dế. Chỉ trong khoảng ba tháng, đàn bò của ông Dế đã bị mất 5 con. “Hình ảnh lan truyền trên báo chí, mạng xã hội về con bò mất phần hậu môn và nội tạng chính là do người dân trong bản chụp lại”, anh Vừ nói và cho xem bức ảnh. Tuy nhiên, nhìn kỹ trong bức ảnh cho thấy, mưa rừng đã rửa trôi vết máu, trên thân bò chỉ còn lại những dấu hằn giống vết cắn ở vùng bụng và hậu môn.

Xác bò bị mất phần nội tạng. ảnh: Thành Đạt.

Anh Vừ cho hay vụ việc xảy ra vào khoảng ngày 26/7. Đến 29/7, anh cùng lực lượng Biên phòng và Kiểm lâm có mặt kiểm tra hiện trường. Lúc này, xác bò đã phân hủy nặng, các vết cắn không còn nguyên vẹn, còn dấu chân quanh khu vực cũng bị mưa xóa trôi, gây khó khăn cho việc xác minh.

“Không phải trường hợp nào cũng có hình ảnh. Nhiều con bò chỉ còn tìm thấy xương hoặc đã thối rữa, không thể nhận dạng. Một số hộ mất bò từ cuối năm ngoái nhưng không báo cáo, chỉ đến khi thiệt hại nhiều, chính quyền địa phương xuống xác minh mới được thống kê. Tôi cho rằng, đây là sói cắn, bởi các trường hợp bò chết đều có đặc điểm giống nhau, thường xảy ra vào buổi sáng hoặc chiều tối, phù hợp với lời kể của nhiều người dân”, anh Vừ cho biết.

Theo anh Vừ, ngoài bức ảnh xác bò bị cắn phần hậu môn lan truyền trên mạng xã hội, còn có một hình ảnh khác rõ nét hơn do anh Sềnh A Phá (SN 1989, Trưởng ban Công tác Mặt trận bản Huổi Chanh) và Sềnh A Điện (SN 2001) chụp lại và họ kể rằng tận mắt chứng kiến chó sói rượt đuổi đàn bò trên nương. Trong bức ảnh này, con bò bị cắn ở phần hậu môn vẫn còn loang lổ máu, phần bụng bị khoét rỗng, nội tạng biến mất.

Để xác minh, chúng tôi tìm gặp anh Sềnh A Phá. Anh kể, bức ảnh được chụp vào khoảng cuối tháng 11/2024. Sáng hôm đó, vào tầm 9-10 giờ, anh cùng Sềnh A Điện và hai thanh niên khác đi rừng, đồng thời kiểm tra đàn bò trên nương. Khi đứng ở khu đồi gần cột sóng điện thoại, cạnh bản Sơn Tống, anh bất ngờ nhìn thấy khoảng ba con sói đang rượt đuổi đàn bò.

“Chúng tôi đứng cách chừng 200-300 mét, thấy đàn sói khá to, lưng đỏ pha vàng, mặt đỏ, mõm đen, chân có sắc đỏ, đuôi xù, lông đuôi dày, màu nâu đen. Hai con lao vào rượt đuổi, một con đứng quan sát. Con bò chừng 3 tháng tuổi chạy được một lúc thì gục xuống. Chúng tôi cử hai thanh niên chạy tới, nhưng khi đến nơi, đàn sói đã bỏ đi, chỉ còn lại vết chân to đậm. Chỉ khoảng thời gian ngắn, con bò đã bị ăn mất phần nội tạng, hậu môn và trên cổ cũng còn vết cắn.”, anh Phá thuật lại. Lời kể của anh Phá trùng khớp với những gì Sềnh A Điện chia sẻ với chúng tôi qua điện thoại trước đó.

Anh Phá nói, phải đến mười mấy năm nay, anh mới lại tận mắt nhìn thấy sói. Lần đầu là từ hồi anh còn chưa lập gia đình, trong một lần xuống chơi ở bản Na Ư, anh thấy người dân nơi đây nuôi nhốt hai con sói, có màu sắc và hình dáng giống hệt loài mà anh vừa bắt gặp.

Nỗi ám ảnh nhiều năm

Theo chân anh Phá, tôi cùng anh Vũ Trung Hiếu, cán bộ thuộc Hạt Kiểm lâm Thanh An, men theo con dốc dựng đứng dẫn lên nương gần khe suối Huổi Kín.

Nương của bà con nằm kề rừng rậm, thoai thoải theo triền dốc. Cỏ mọc thưa thớt, chỉ cao ngang gối, xung quanh được quây tạm bằng vài thanh gỗ để giữ bò không đi ra ngoài. Khu nương cách khe Huổi Kín khoảng 300 mét. “Cỏ ở đây thấp, màu xanh nhạt, khác hẳn màu rừng nguyên sinh nên nhìn từ xa cũng dễ nhận ra sói”, anh Phá giải thích.

Bà con đưa gia súc lên đây thả vì ở bản không có đất làm chuồng, lại thiếu người trông coi. Thức ăn dưới bản cũng không đủ cho đàn lớn, nên họ buộc phải gửi trâu bò cách nhà 4-5 km. Xuôi xuống phía dưới, vài đứa trẻ ngồi trong chòi, lặng lẽ quan sát và trông chừng đàn bò gần chục con.

Từ bản Huổi Chanh, men theo đường hướng lên biên giới, sẽ đi qua bản Sơn Tống cách khoảng 15 km, rồi mới tới bản Gia Phú, nơi chỉ còn cách biên giới một dải rừng rậm dày đặc.

Gần với trục đường biên giới Việt Nam - Lào hơn, bốn bản Na Côm, Hin Phon và Huổi Chanh, Sơn Tống là tâm điểm thông tin của những vụ gia súc bị cắn chết vừa qua. Trên bản đồ, vị trí của các bản tạo thành hình thang, bao trọn một vùng rừng nguyên sinh, nơi người dân tin là nơi ẩn nấp của “ổ sói” bí ẩn, gieo rắc nỗi sợ hãi xuống tận bản làng.

Ở bản Sơn Tống, ông Giàng Giống Và, Trưởng Ban Công tác Mặt trận bản, cho biết hiện tượng mất bò xảy ra từ cuối năm 2024 đến nay. Nhiều con khi phát hiện chỉ còn xương, đầu và một số bộ phận khác.

“Dân không báo cáo vì không biết có nhận được hỗ trợ hay không. Nếu có thì tốt. Giờ không được săn bắt, vì loài sói này nằm trong danh mục quý hiếm, cũng không đặt bẫy được. Nhưng để tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới kinh tế của người dân”, ông Và chia sẻ.

Ngược lên bản Gia Phú, giáp biên giới Lào qua vùng rừng rậm, ông Thào A Chung, Bí thư Chi bộ bản Gia Phú, cho biết người dân đã thấy bóng dáng “chó sói” từ rừng bên Lào sang hàng chục năm nay. Chúng thường xuất hiện vào mùa mưa, từ tháng 6 đến tháng 10 hằng năm.

Lời kể của các nhân chứng ở các bản này đều có điểm chung là trâu, bò bê, nghé đều bị tấn công vào hậu môn; các vị trí bị ăn thịt trước tiên là nội tạng. Theo người dân nhìn nhận và tra soát của chúng tôi qua các bộ phim, tài liệu về thế giới động vật hoang dã, đây là đặc trưng tấn công của sói đối với các con vật to lớn hơn nó.

Theo biên bản họp ngày 5/8 về kết quả xác minh của các cơ quan chức năng, từ tháng 11/2024 đến cuối tháng 7, xã Núa Ngam đã có 52 con gia súc bị thú tấn công, độ tuổi từ dưới 1 tuổi đến 24 tháng. Các bản bị ảnh hưởng gồm Na Côm, Hin Phon, Huổi Chanh và Sơn Tống.