Trường chuyên không còn là con đường duy nhất để vào đại học top đầu

Trường chuyên từng được xem là "tấm vé vàng" để vào các đại học hàng đầu Việt Nam. Nhưng trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phổ biến của các chương trình quốc tế, học sinh giỏi hiện nay có thể chọn con đường khác - nơi môi trường học tập không bị đóng khung với điểm số, mà là phát triển toàn diện để vào đại học top đầu thế giới.

Thay đổi trong thế giới phẳng

Theo các chuyên gia giáo dục tại TP.HCM, trường chuyên vẫn giữ được vị thế nhờ nền tảng học thuật sâu sắc, tư duy phản biện và văn hóa học tập kỷ luật. Nhưng nếu phụ huynh và học sinh hiểu rằng mục tiêu cuối cùng không phải là “chuyên” mà là học lên đại học chất lượng cao, thì cần nhìn ra một số giới hạn: Môi trường chuyên thường ép học sinh vào khuôn khổ thi cử, ít phát triển kỹ năng mềm và ứng dụng thực tiễn.

Một chuyên gia giáo dục nhận định học sinh giỏi vào trường chuyên có nền tảng rất tốt, nắm chắc kiến thức, luyện đề nhanh, tư duy logic sắc bén. Tuy nhiên sau khi ra khỏi môi trường học đường để bước vào môi trường đại học quốc tế hay thị trường lao động, các em cần nhiều hơn thế: Kỹ năng nghiên cứu độc lập, khả năng thuyết trình, phối hợp liên ngành và sáng tạo thực tiễn. Nếu môi trường THPT chỉ đào tạo để thi, các em sẽ hụt chân ở giai đoạn sau.

Từ góc nhìn dài hạn, phụ huynh có thể đặt lên bàn cân thêm những môi trường học tập cân bằng giữa nền tảng học thuật và kỹ năng sống thực tế. Trong những môi trường này, học sinh vừa có thể đứng trên nền móng kiến thức vững chắc, vừa học để ứng dụng kiến thức đó vào các tình huống thực tế.

Thí sinh tham dự một kỳ thi chuyên tại TP.HCM.

Những năm gần đây, nhiều trường đại học hàng đầu tại Mỹ, Australia và châu Âu mở rộng cửa chào đón học sinh đến từ môi trường không phải trường chuyên. Họ không chỉ đánh giá dựa trên điểm số và bằng cấp mà còn yêu cầu hồ sơ toàn diện, bao gồm bài luận cá nhân, hoạt động ngoại khóa, dự án cá nhân, kỹ năng lãnh đạo và ý thức cộng đồng.

Ví dụ, Đại học Stanford khẳng định họ áp dụng quy trình “admissions holistically”, xem xét ứng viên như một tổng thể, kể cả cách các em sẽ “thay đổi Stanford” ra sao. Tương tự, Princeton cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của năng lực học thuật kết hợp với tài năng và góc nhìn độc đáo mà học sinh mang đến.

Ở Australia, xu hướng này cũng mạnh mẽ không kém. Tỷ lệ học sinh được nhận vào đại học dựa trên các yếu tố ngoài ATAR (bảng điểm cuối cùng) tăng lên đáng kể, từ khoảng 15% năm 2016 lên ít nhất 25% năm 2023, cho phép nhiều ứng viên tiềm năng được trao cơ hội học cao hơn.

Điều này cũng đặt ra thông điệp rõ ràng cho phụ huynh và học sinh: Mục tiêu cuối không chỉ là học vào lớp chuyên, mà nên hướng đến các đại học có tiêu chí tuyển sinh hiện đại, chú trọng phát triển toàn diện, nơi học sinh giỏi được thử sức đa chiều, chứ không chỉ luyện đề và thi cử.

Lộ trình khác cho học sinh giỏi

Được thiết kế cho học sinh THPT từ lớp 10, chương trình Tú tài Australia (SACE) tại Nam Úc Scotch AGS là một lộ trình đặc biệt cho học sinh chinh phục các đại học top 1% thế giới ngay từ lớp 10. Chương trình không chỉ giúp học sinh tích lũy kiến thức theo chuẩn quốc tế, mà còn phát triển kỹ năng cần thiết để sống và học tập trong môi trường toàn cầu.

Đại diện Đại học PolyTech Hong Kong đến thăm và có những chia sẻ với học sinh tại Nam Úc Scotch AGS.

Từ lớp 10, học sinh bắt đầu với những môn học nền tảng đầu tiên của SACE. Trong đó, môn thực hành nghiên cứu, học sinh có cơ hội tự chọn đề tài, thiết kế phương pháp, thu thập và báo cáo dữ liệu, qua đó hình thành kỹ năng tự học, phân tích và thuyết trình. Lớp 11-12, học sinh chọn môn chuyên theo nhóm ngành (kỹ thuật, y khoa, kinh doanh, nghệ thuật), thực hiện dự án liên ngành với đánh giá thực tiễn, không chỉ “học để thi” mà là học để hiểu và ứng dụng.

Học sinh được cố vấn cá nhân hỗ trợ lên lộ trình rõ ràng, định hướng ngành học và chuẩn bị hồ sơ du học, tạo ra chiến lược dài hạn, không phụ thuộc việc thi đỗ vào trường nào. Khi tốt nghiệp, học sinh nhận bằng Tú tài Australia SACE được công nhận bởi các đại học top 1% toàn cầu từ Australia, Mỹ, Canada, Anh, Singapore… Đây chính là tấm vé để các em có thể bước vào những đại học danh giá.

Danh sách trúng tuyển đại học năm 2025 của học sinh lớp 12 tại Nam Úc Scotch AGS khá đa dạng ngành học và giàu triển vọng, từ ngành truyền thống như kỹ thuật, khoa học máy tính, đến lĩnh vực đặc thù như hộ sinh, khoa học môi trường, kiến trúc nội thất, kỹ thuật hàng không hay kỹ thuật hóa sinh. Việc nhiều học sinh trúng tuyển vào đại học top tại Australia, Mỹ, Canada… cho thấy các em không chỉ có nền tảng học thuật vững vàng mà còn biết định hướng ngành học theo năng lực, đam mê và xu hướng phát triển bền vững của thế giới.

Hiện tại, nhà trường đang chào đón những thế hệ học sinh tài năng tiếp theo tham gia vào chương trình AGS Talent - Tú tài Australia dành cho học sinh giỏi với những suất học bổng hấp dẫn lên đến 70% dành riêng cho học sinh lớp 10 có hồ sơ nổi bật và vượt qua vòng phỏng vấn.

Tìm hiểu thêm về chương trình AGS Talent của Nam Úc Scotch AGS.