Trường bỏ xét tuyển khối C trước thi tốt nghiệp 20 ngày, gần nửa triệu thí sinh bị 'đánh úp'

Đầu tháng 6, nhiều trường đại học bất ngờ thông báo không xét tuyển tổ hợp văn - sử - địa (khối C) trong đợt tuyển sinh năm 2025.

Bất ngờ bởi đây là tổ hợp xét tuyển truyền thống của các trường đại học này trong nhiều năm qua. Nhiều thí sinh cũng đã lựa chọn ôn tập theo tổ hợp văn - sử - địa để thi và xét tuyển năm nay. Đồng thời đã hoàn tất đăng ký môn thi tốt nghiệp THPT, không thể thay đổi.

Dĩ nhiên đây chỉ là một số trường đại học, trong đó có các trường khối xã hội chứ không phải tất cả. Các trường đại học cũng đưa ra nhiều lý do, nhất là việc năm nay thí sinh thi tốt nghiệp theo chương trình mới, có thể kết hợp nhiều tổ hợp xét tuyển khác. Tuy nhiên cách giải thích này không thuyết phục bởi thời điểm hiện tại, thí sinh hầu như không còn cơ hội để làm lại.

Điển hình là Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội). Trường bỏ tổ hợp văn - sử - địa, và thay bằng các tổ hợp văn - sử - tiếng Anh, văn - địa - tiếng Anh, văn - giáo dục kinh tế pháp luật - tiếng Anh...

Thế nhưng, thí sinh đã hoàn tất việc đăng ký môn thi tốt nghiệp THPT từ rất lâu, hiện tại không thể thay thế môn thi. 

Ngoài hai môn bắt buộc là văn, toán, giả định thí sinh dự định xét tuyển đại học bằng tổ hợp văn - sử - địa nên hai môn tự chọn được đăng ký là sử và địa. Như vậy thí sinh lấy điểm tiếng Anh ở đâu để kết hợp thành các tổ hợp mới xét tuyển của trường? Nên nhớ rằng tiếng Anh năm nay cũng là môn tự chọn, không phải môn bắt buộc như từ năm 2024 trở về trước.

Nhìn vào số liệu đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT có thể thấy sử, địa là hai môn tự chọn được nhiều thí sinh chọn thi nhất với gần nửa triệu thí sinh mỗi môn. Như vậy gần 50% thí sinh chọn thi sử, địa. Môn tiếng Anh là môn tự chọn có nhiều thí sinh thi thứ 3 với gần 360.000 thí sinh.

Dĩ nhiên không phải toàn bộ thí sinh đăng ký thi sử, địa đều xét tuyển tổ hợp văn - sử - địa. Tuy nhiên sẽ có phần lớn thí sinh xét tuyển bằng tổ hợp này. Và như vậy, thí sinh xét tuyển văn - sử - địa bổng dưng mất đi ít nhất vài cơ hội xét tuyển vào trường mong muốn. Rõ ràng đây là điều bất bình đẳng trong tuyển sinh, đi ngược nguyên tắc hàng đầu theo quy chế tuyển sinh là công bằng.

Các trường đại học tự chủ, tự xác định chỉ tiêu và tổ hợp xét tuyển phù hợp. Tuy nhiên cũng cần phải tính đến sự chuẩn bị của thí sinh chứ không đơn thuần chỉ là một quyết định đã rồi của trường đại học. Trường đại học có năm dài tháng rộng để tính toán, đưa ra tổ hợp xét tuyển phù hợp, vì sao cứ phải thay đổi gây hoang mang vào lúc thí sinh cần yên ổn để thi tốt nghiệp THPT?

Khi thí sinh đã lựa chọn ngành nghề, trường, tổ hợp xét tuyển, đăng ký môn thi, chỉ còn 20 ngày nữa sẽ thi tốt nghiệp THPT, mọi sự thay đổi vào lúc này là sự "đánh úp" khiến thí sinh chới với không kịp trở tay.

Những năm trước thí sinh thi 6 môn bắt buộc, cơ hội kết hợp nhiều tổ hợp xét tuyển. Nếu các trường đại học có thay đổi thí sinh vẫn có thể xoay trở. Năm nay chỉ có 4 môn, trong đó có 2 môn tự chọn, số tổ hợp xét tuyển sẽ ít hơn rất nhiều, đặc biệt với thí sinh chọn thi sử - địa.

Có trường đại học cho rằng thí sinh vẫn chưa đăng ký nguyện vọng xét tuyển, vẫn còn cơ hội thay đổi. Trường công bố thông tin tuyển sinh trước 30 ngày thí sinh đăng ký xét tuyển là đúng quy định. 

Điều này đúng về lý thuyết, đúng quy chế tuyển sinh nhưng sai trên thực tế.

Thí sinh không đổi được môn thi, lấy gì để đăng ký xét tuyển? Vào trường khác, ngành khác vẫn được nhưng trường thí sinh mong muốn lại không thể được. Cần phải chấm dứt tình trạng "đánh úp" này, tránh chuyện ai cũng đúng chỉ có thí sinh thiệt thòi, không thể xoay chuyển tình thế.

Về tự chủ tuyển sinh, trường xác định tổ hợp xét tuyển không sai. Về quy chế, trường công bố thông tin tuyển sinh vào thời điểm này cũng không có gì sai. Thí sinh cũng làm đúng trách nhiệm, quy định liên quan đến việc đăng ký thi.

Vậy vấn đề còn lại nằm ở quy chế tuyển sinh của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Cần phải điều chỉnh quy chế phù hợp hơn chứ không thể để khi các trường gây bất lợi, ảnh hưởng đến quyền lợi thí sinh thì bộ "tuýt còi" như tình huống lần này.