TP.HCM lún 1 mét trong 35 năm, nguyên nhân do đâu?

TP.HCM lún 1 mét trong 35 năm, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM chỉ rõ nguyên nhân và loạt giải pháp quan trắc, ứng phó.

Chiều 13.11, tại buổi họp báo cung cấp các vấn đề kinh tế - xã hội trên địa bàn TP.HCM, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM thông tin nguyên nhân khiến TP.HCM lún gần 1 mét trong 35 năm (từ năm 1990) và các giải pháp ứng phó.

4 nguyên nhân chính khiến TP.HCM lún nghiêm trọng

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, các khu vực có tốc độ lún trên 10 mm/năm thường nằm trên nền địa chất yếu, ngay cả khi không có tác động từ xây dựng, giao thông hay khai thác nước ngầm. Điều này cho thấy địa chất, địa mạo đóng vai trò quan trọng trong biến dạng mặt đất.

Ngoài ra, các khu vực có lưu lượng xe tải, xe bồn, xe container lớn hoặc khu vực có tuyến đường sắt đô thị đi qua thường bị lún nhiều hơn do tác động tải trọng liên tục.

Đồng thời, nhà ở, chung cư và cao ốc có thể tác động đến bề mặt đất, nhưng nhờ công nghệ móng cọc hiện đại, ảnh hưởng này chủ yếu mang tính tạm thời, và nền đất có xu hướng ổn định theo thời gian.

Thêm vào đó, việc khai thác nước ngầm quá giới hạn cho phép hoặc do bị bê tông hóa làm cho khả năng bổ cập nước mưa cho nước ngầm giảm đi, làm mực nước ngầm bị hạ thấp gây nên hiện tượng lún nền đất.

Hiện nay, TP.HCM đã hạn chế cấp phép khai thác, kiểm soát công suất nên tốc độ lún giảm đáng kể và các khu vực khai thác dần ổn định hơn.

"TP.HCM đã theo dõi, ngăn ngừa sụt lún từ rất sớm"

Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM cho hay, nhằm ngăn ngừa nguy cơ sụt lún đất, TP.HCM đã có sự quan tâm từ rất sớm. Năm 2010, TP.HCM đã triển khai dự án "Quan trắc biến dạng mặt đất khu vực TP.HCM bằng kỹ thuật INSAR vi phân".

Kết quả, TP.HCM đã lập được bản đồ phân vùng lún đất khu vực TP.HCM và xây dựng 2 trạm quan trắc lâu dài về lún mặt đất tại Khu công nghiệp Tân Tạo (quận Bình Tân cũ) và xã Bình Hưng (huyện Bình Chánh cũ).

Cuối năm 2019, khu vực TP.HCM tiếp tục có hiện tượng sụt lún bề mặt đất, khu vực bị sụt lún lớn nhất với giá trị sụt lún đo được là 31 mm.

Trong đó, diện tích vùng lún nhanh (>15 mm/năm) là 14.775 ha, diện tích vùng lún tương đối nhanh (10 - 15mm/năm) là 22.331 ha, diện tích vùng lún trung bình (5 - 10 mm/năm) là 29.560 ha.

TP.HCM "chìm dần", ảnh hưởng đến sự phát triển của thành phố

Bên cạnh đó, theo khảo sát của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) mới đây cho thấy, tình trạng sụt lún nền đất ở TP.HCM diễn ra liên tục từ năm 1990 đến nay, với độ lún tích lũy đến nay ước tính khoảng 1 mét.

Tốc độ TP.HCM lún hiện nay khoảng 2 - 5 cm mỗi năm. Riêng những khu vực tập trung như các công trình thương mại, tốc độ lún khoảng 7 - 8 cm mỗi năm. Tốc độ lún nền đất cao gấp khoảng 2 lần mực nước biển dâng (khoảng 1cm mỗi năm).

Sụt lún đất kết hợp với triều cường và mực nước biển dâng làm cho nguy cơ TP.HCM ngày càng "chìm dần" và ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển lâu dài của TP.HCM trong bối cảnh thích nghi với biến đổi khí hậu.

Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM cho hay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang triển khai dự án "Hiện đại hóa hệ thống độ cao quốc gia" theo Quyết định 375, nhằm xây dựng hệ thống mốc độ cao ổn định lâu dài và xác định độ cao trung bình của mặt nước biển.

Dự án triển khai từ 2022 - 2025, với việc xây dựng 4 mốc độ cao thế kỷ tại Đại học Quốc gia TP.HCM, UBND xã Nhuận Đức (Củ Chi cũ), Khu văn hóa Láng Le (Bình Chánh cũ) và Nhà thiếu nhi huyện Cần Giờ (cũ), cùng 2 mốc giáp ranh tại Đồng Nai và Long An (cũ).

Công tác đo thủy chuẩn đã hoàn thành năm 2023, các chu kỳ đo quan trắc tiếp theo diễn ra vào 2024 và 2025, sau đó bàn giao dữ liệu cho địa phương khai thác, sử dụng.

Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM đang triển khai nhiệm vụ hoàn thiện hệ thống mốc độ cao hạng 4 giai đoạn 2025 - 2026, phục vụ quy hoạch, xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội, ứng phó biến đổi khí hậu, đảm bảo an ninh quốc phòng và đánh giá tình trạng sụt lún ở TP.HCM.