TP.HCM - Đồng Nai: Chung khát vọng, thông hạ tầng

Việc TP.HCM và Đồng Nai cùng 'xắn tay' phát triển và kết nối hạ tầng cần được xem là mô hình và nhân rộng ra cả nước để tạo sức bật cho quá trình tăng tốc kinh tế những năm tới.

Đó cũng là mong muốn của người dân khi góp ý cho dự thảo văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc...

Nằm ở cửa ngõ đặc biệt quan trọng của cả nước, hạ tầng giữa TP.HCM và Đồng Nai không chỉ phục vụ hai địa phương mà còn kiến tạo hệ thống giao thông trục chính cho cả quốc gia.

Việc Ban Thường vụ TP.HCM và Đồng Nai tổ chức cuộc họp về kết nối hạ tầng giao thông ngay sau Đại hội Đảng bộ lần thứ nhất đã cho thấy tầm quan trọng đặc biệt. Đó cũng là sự lắng nghe những mong mỏi của người dân hai địa phương và cả nước về một hệ thống hạ tầng giao thông liền mạch, hiện đại, kết nối cả nước.

Mở thông những tuyến đường chiến lược

Nhiều năm qua với sự quan tâm của trung ương và sự quyết tâm của địa phương, TP.HCM - Đồng Nai đã dành nhiều nguồn lực, cùng một tầm nhìn để thúc đẩy hạ tầng kết nối hai địa phương.

Nhìn vào hiện trạng giao thông, có thể thấy quả ngọt từ sự tập trung đầu tư: cầu Nhơn Trạch đã thông xe; đường vành đai 3 TP.HCM, cao tốc Bến Lức - Long Thành, Biên Hòa - Vũng Tàu đang về đích. Cùng với đó, tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành đang được triển khai, đường vành đai 4 TP.HCM đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư, cao tốc đô thị nối Hồ Tràm với sân bay quốc tế Long Thành... cũng đang được nghiên cứu.

Có thể thấy bộ khung giao thông chiến lược đường bộ bao gồm: đường vành đai và cao tốc kết nối hai địa phương và Đông Nam Bộ cơ bản sẽ hoàn thiện trong ít năm tới.

Sau sáp nhập, mạng lưới hạ tầng kết nối TP.HCM - Đồng Nai có quy mô rất lớn với 45 trục giao thông (đường vành đai, cao tốc, quốc lộ...).

Trong đó có 14 tuyến hiện hữu, 13 tuyến đang đầu tư và 18 tuyến đang nghiên cứu.

Sau đại hội Đảng bộ, hàng loạt dự án mới được xúc tiến, mới nhất là việc thống nhất TP.HCM sẽ triển khai dự án cầu Phú Mỹ 2 và Đồng Nai triển khai dự án cầu Cát Lái và cầu Long Hưng (Đồng Nai 2).

Về tiến độ, Đồng Nai đã giao Tổng công ty Xây dựng số 1 (CC1) làm nhà đầu tư lập đề xuất dự án cầu Cát Lái và đường dẫn theo hình thức PPP (đối tác công tư). Đồng thời ủng hộ CC1 nghiên cứu dự án cầu Long Hưng và sẽ xem xét giao đề xuất theo quy định của Luật PPP sau khi thống nhất một số thủ tục.

Tại TP.HCM, Sở Tài chính vừa đề xuất UBND TP chấp thuận cho Tập đoàn Masterise nghiên cứu lập hồ sơ đề xuất dự án cầu đường Phú Mỹ 2 theo phương thức PPP. Dự án dài 6,3km có 8 làn xe với tổng mức đầu tư dự án sơ bộ khoảng 12.912 tỉ đồng.

"Cầu Phú Mỹ 2 cùng với các tuyến trên cao trục đường Nguyễn Hữu Thọ (TP.HCM) sẽ tạo trục giao thông kết nối sân bay Tân Sơn Nhất và sân bay Long Thành. Dự án sẽ góp phần giảm tải cho đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây và cầu Phú Mỹ hiện hữu, đồng thời thúc đẩy phát triển khu Nam TP và đô thị Nhơn Trạch", Sở Tài chính TP.HCM cho hay.

Đường sắt, metro kết nối tới siêu cảng, sân bay

Sau giai đoạn thử sức với đường bộ, TP.HCM và Đồng Nai sẽ được thử sức với những dự án liên vùng có quy mô lớn và phức tạp hơn bao gồm: đường sắt, metro.

Theo quy hoạch, TP.HCM - Đồng Nai có 5 tuyến đường sắt và đường sắt đô thị gồm: metro Bến Thành - Suối Tiên nối dài đến Đồng Nai; đường sắt đô thị số 3 Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) nối đến sân bay Long Thành; đường sắt quốc gia Biên Hòa - Vũng Tàu; đường sắt quốc gia Bàu Bàng - Cái Mép; tuyến đường sắt quốc gia Thủ Thiêm - Long Thành.

Trong đó, tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành cùng metro số 2 TP.HCM là mắt xích đặc biệt quan trọng kết nối trực tiếp sân bay Tân Sơn Nhất với sân bay Long Thành; giúp rút ngắn đáng kể thời gian đi lại, tạo hành lang di chuyển thuận tiện cho chuyên gia, nhà đầu tư quốc tế từ sân bay Long Thành đến Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam tại TP.HCM.

TP.HCM và Đồng Nai đã khẩn trương nghiên cứu, thống nhất trước một số nội dung. Cách đây ít ngày, UBND TP.HCM đã gửi văn bản đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai thống nhất thủ tục giao TP.HCM làm cơ quan có thẩm quyền và chuẩn bị đầu tư tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành, làm cơ sở trình HĐND hai địa phương.

Hiện Tập đoàn Trường Hải (Thaco) đề xuất triển khai kết nối hai sân bay thông qua tuyến metro số 2 (đoạn Tham Lương - Bến Thành, đoạn Bến Thành - Thủ Thiêm) và tuyến Thủ Thiêm - Long Thành. TP đã có chủ trương cho Thaco nghiên cứu chi tiết, sớm báo cáo kết quả để triển khai.

Song song đó, tỉnh Đồng Nai cũng đang xúc tiến triển khai đầu tư nối dài tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) từ TP.HCM qua địa bàn tỉnh đến sân bay Long Thành.

Liên danh Donacoop - VinaCapital đã được tỉnh Đồng Nai chấp thuận nghiên cứu dự án theo hình thức PPP với tổng chiều dài khoảng 38,5km, chia làm ba đoạn, tổng mức đầu tư sơ bộ 65.000 tỉ đồng, hoàn toàn bằng vốn tư nhân.

Ở một hướng kết nối khác, TP.HCM còn định hướng nối dài tuyến metro số 3 (khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu cũ) đến sân bay Long Thành.

Đây là một trong 10 tuyến đường sắt đô thị tại TP.HCM được Sở Xây dựng đề xuất ưu tiên đầu tư trong giai đoạn hiện nay. Tuyến metro này kết hợp với đường sắt từ trung tâm TP.HCM - Cần Giờ cùng đường vượt biển Cần Giờ - Vũng Tàu sẽ tạo thành một hành lang mới kết nối với tỉnh Đồng Nai.

Đối với tuyến đường sắt lưỡng dụng, Tập đoàn Becamex Bình Dương cũng đang đề xuất tuyến Bàu Bàng - Cái Mép.

Tuyến có dài 127km với tổng vốn gần 153.000 tỉ đồng, tốc độ thiết kế 160km/h cho tàu khách và 120km/h cho tàu hàng. Becamex IDC cũng đề nghị được tham gia nghiên cứu đầu tư tuyến metro số 1 (TP mới Bình Dương - Suối Tiên - TP.HCM) và tuyến đường sắt nhanh TP.HCM - Bàu Bàng - Cái Mép - Cần Thơ. Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được đã thống nhất chủ trương, đề nghị Becamex trước mắt tập trung nguồn lực lập báo cáo nghiên cứu khả thi cho hai dự án trọng điểm này.

Trung tâm cửa ngõ của cả nước

Theo KTS Ngô Anh Vũ - Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng TP.HCM, việc đầu tư hạ tầng và kết nối TP.HCM - Đồng Nai, cũng như giữa vùng Đông Nam Bộ với các vùng khác nói chung, đã được quan tâm từ nhiều năm trước.

Sau sáp nhập, yêu cầu về các dự án kết nối trở nên cấp bách hơn bao giờ hết, trách nhiệm của hai địa phương với vùng và cả nước cũng lớn hơn. Vì vậy, lãnh đạo TP.HCM và Đồng Nai đã chủ động làm việc, thống nhất kế hoạch triển khai.

Nhìn tổng thể, TP.HCM và Đồng Nai là đầu mối liên kết vùng, là mạch máu kết nối toàn bộ hệ thống hạ tầng của cả nước.

Ông Vũ cho rằng cần đặc biệt chú trọng đầu tư sớm các dự án đường sắt và metro nối đến các trọng điểm như sân bay Long Thành, các cụm cảng biển lớn như tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên kéo dài đến Long Thành, hay tuyến đường sắt đô thị kết nối hai sân bay Tân Sơn Nhất - Long Thành...

Muốn hạ tầng kết nối của hai địa phương chuyển động nhanh, phải có sự phối hợp nhịp nhàng. Hai địa phương cần sớm thành lập tổ công tác chung - một "đơn vị đặc nhiệm" chuyên trách tháo gỡ vướng mắc về hạ tầng giao thông, cơ chế, nguồn vốn; vấn đề nào cần xử lý ngay thì giải quyết ngay.

Bên cạnh đó, nhìn tổng thể cho thấy khối lượng dự án kết nối là rất lớn, trong khi vốn đầu tư công chỉ đáp ứng khoảng 20 - 25%. Phần còn lại phải huy động từ khu vực tư nhân, đặc biệt là các nhà đầu tư chiến lược.

Giai đoạn này là thời điểm thuận lợi khi không gian thể chế được mở rộng, khuyến khích tư nhân tham gia các dự án hạ tầng. Cần triển khai nhanh thủ tục, hướng dẫn rõ ràng và định hướng nhà đầu tư để nắm bắt cơ hội.

Theo ông Vũ, điều quan trọng nhất là tinh thần đồng hành TP.HCM và Đồng Nai không chỉ xây dựng hạ tầng kết nối cho nhau, mà đang xây dựng hạ tầng cho cửa ngõ của quốc gia. Với các cơ chế đã có, quyết tâm đã sẵn sàng, chỉ trong vòng ít năm tới, hạ tầng giữa TP.HCM và Đồng Nai nói riêng, cũng như vùng Đông Nam Bộ nói chung, sẽ rất hiện đại.

"Khi hai địa phương thật sự bắt nhịp cùng nhau, khu vực này sẽ hình thành một siêu hành lang phát triển - nơi trung tâm tài chính gặp trung tâm công nghiệp, nơi đất liền thông ra biển để vươn ra thế giới", ông Vũ nói.