TP HCM là 'Thành phố điện ảnh' đầu tiên của Đông Nam Á

Ngày 31/10, UNESCO công bố danh sách 58 thành phố mới gia nhập Mạng lưới các Thành phố Sáng tạo (UCCN) nhân Ngày các thành phố Thế giới 2025 (World Cities Day 2025), trong đó có TP HCM.

Theo Oxford Bibliographies, Thành phố điện ảnh (Film City) là khái niệm chỉ sự kết nối giữa địa phương và nền công nghiệp điện ảnh. Nhiều thành phố điện ảnh trên thế giới được biết đến, như Los Angeles (Mỹ), Mumbai (Ấn Độ), Rome (Italy).

Tổng giám đốc UNESCO - bà Audrey Azoulay - cho biết các thành phố được chọn vì cam kết thúc đẩy sáng tạo như một động lực cho phát triển bền vững, đồng thời thể hiện năng lực xây dựng cộng đồng năng động và giàu bản sắc văn hóa.

Bà Nguyễn Thị Thanh Thúy - Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP HCM - nhận định việc gia nhập mạng lưới UCCN giúp TP HCM đẩy mạnh phát triển ngành công nghiệp điện ảnh, mở rộng hợp tác quốc tế, thu hút đầu tư và đào tạo nhân lực chất lượng cao. Thành phố cũng đặt mục tiêu đưa Liên hoan phim quốc tế TP HCM trở thành sự kiện thường niên, góp phần khẳng định vị thế điện ảnh Việt Nam trong khu vực và thế giới.

Theo Sở, năm 2024, thành phố có 935 doanh nghiệp điện ảnh, hơn 100 nhà sản xuất phim hoạt động thường xuyên với 9.294 lao động, đóng góp khoảng 500 triệu USD doanh thu, chiếm 40% thị phần điện ảnh Việt Nam. Hiện thành phố có 10 hệ thống rạp, 52 cụm rạp, 295 phòng chiếu, cùng 184 không gian sáng tạo, 22 trung tâm văn hóa quận huyện, 18 nhà văn hóa lao động, và các trung tâm khởi nghiệp như SIHUB và SHTP hỗ trợ đổi mới sáng tạo trong ngành công nghiệp văn hóa.

Hơn một năm qua, các cơ quan ban ngành nỗ lực hoàn tất hồ sơ ứng cử vào UCCN. Liên hoan phim quốc tế TP HCM - do Ủy ban nhân dân TP HCM tổ chức, Sở Văn hóa và Thể thao TP HCM chủ trì - là một trong những chương trình trọng điểm. Sự kiện năm 2024 gồm năm hạng mục tranh giải chính, quy tụ 200 nghệ sĩ nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ. Ngoài việc chiếu các phim tranh giải, HIFF tổ chức các hoạt động như triển lãm và tọa đàm bàn về tầm quan trọng của điện ảnh đối với địa phương, gặp gỡ và giao lưu của nghệ sĩ sau mỗi buổi chiếu, show âm nhạc và thời trang trong phim.

Hôm 15/2, Sở Văn hóa và Thể thao TP HCM tổ chức Tọa đàm tham vấn quốc tế nhằm hoàn thiện hồ sơ đăng ký tham gia UCCN trong lĩnh vực điện ảnh, do Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch phát động. Đây là bước chuẩn bị cuối cùng trước khi nộp hồ sơ vào ngày 3/3.

Ông Phạm Bình An, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP HCM, cho biết Nghị quyết 98 ngày 24/6/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM giúp tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho đầu tư văn hóa, là đòn bẩy để thành phố gia nhập UCCN.

Từ khi ra mắt vào năm 2004, Mạng lưới Thành phố Sáng tạo của UNESCO trở thành nền tảng kết nối toàn cầu, thúc đẩy mô hình phát triển đô thị lấy con người làm trung tâm, đồng thời khuyến khích hợp tác văn hóa, trao đổi sáng tạo và phát triển bền vững giữa các thành phố. Ngoài TP HCM, Việt Nam hiện có ba thành phố nằm trong Mạng lưới Thành phố Sáng tạo của UNESCO gồm Hà Nội (Thiết kế), Hội An (Thủ công & Nghệ thuật dân gian) và Đà Lạt (Âm nhạc).

Một số thành phố được công nhận ở lĩnh vực điện ảnh trong đợt này gồm Quezon (Philippines), Giza (Ai Cập) và São Paulo (Brazil). Ở khu vực Đông Nam Á, Kuala Lumpur (Malaysia) được vinh danh là Thành phố Thiết kế, Malang (Indonesia) là Thành phố Nghệ thuật Đa phương tiện.

Với 58 thành phố mới, Mạng lưới Thành phố Sáng tạo UNESCO hiện có 408 thành viên đến từ hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ. Năm nay, lần đầu UNESCO bổ sung lĩnh vực Kiến trúc vào hệ thống tám lĩnh vực sáng tạo gồm Điện ảnh, Thiết kế, Ẩm thực, Văn học, Âm nhạc, Nghệ thuật truyền thông, Thủ công và Nghệ thuật dân gian, Kiến trúc.

Quế Chi