Tổng thống Trump tất tay gây sức ép với Nga?

Sau khi bày tỏ sự thất vọng về khả năng đàm phán với Tổng thống Nga Vladimir Putin về hòa bình cho Ukraine, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tăng cường trừng phạt để gây sức ép với Moscow.

Hôm qua (24.10), Reuters dẫn lời Tổng thống Putin thách thức việc Tổng thống Trump áp đặt các biện pháp trừng phạt vào 2 công ty dầu mỏ lớn nhất của Nga để gây áp lực buộc nhà lãnh đạo Điện Kremlin chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine.

Nhằm vào "túi tiền" của Moscow

Trước đó, Nhà Trắng ban hành lệnh trừng phạt nhằm vào các công ty dầu mỏ lớn của Nga và cáo buộc Điện Kremlin thiếu cam kết chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine, khi Moscow tiến hành một cuộc tập trận lớn liên quan đến vũ khí hạt nhân. Cụ thể, các biện pháp mới của Nhà Trắng nhắm vào Rosneft và Lukoil của Nga cũng như gần 30 công ty con của 2 tập đoàn vừa nêu. Washington thông báo có thể cấm các quốc gia hoặc công ty nước ngoài làm ăn với các công ty Nga nằm trong danh sách bị trừng phạt và có thể loại trừ các công ty vi phạm lệnh trừng phạt ra khỏi phần lớn hệ thống tài chính quốc tế.

Ngày 23.10, tờ New York Post đưa tin các công ty dầu mỏ nhà nước Trung Quốc như PetroChina, Sinopec, CNOOC và Zhenhua Oil đã đình chỉ việc mua dầu Nga qua đường biển sau khi Mỹ công bố lệnh trừng phạt trên. Tuy nhiên, việc mua dầu qua các đường ống nối Nga và Trung Quốc vẫn tiếp tục. Cùng ngày 23.10, Reuters dẫn một số nguồn tin thân cận tiết lộ các nhà máy lọc dầu Ấn Độ đã sẵn sàng cắt giảm mạnh nhập khẩu dầu của Nga để tuân thủ các lệnh trừng phạt mới của Mỹ đối với hai nhà sản xuất hàng đầu của Nga.

Trung Quốc và Ấn Độ được ước tính mua hơn 80% lượng dầu thô do Nga xuất khẩu, nên đóng vai trò then chốt quyết định hiệu quả lệnh trừng phạt mới đây của Washington - vốn trực tiếp tấn công vào nguồn thu quan trọng của Moscow. Mặc dù vậy, vẫn chưa rõ New Delhi và Bắc Kinh có thực sự từ bỏ nguồn cung cấp năng lượng từ Moscow hay không. Các ngân hàng và tập đoàn lớn ở Trung Quốc và Ấn Độ khó có thể tồn tại nếu bị Mỹ loại khỏi hệ thống tài chính quốc tế. Tuy nhiên, thông báo của Bộ Tài chính Mỹ về việc trừng phạt cũng rất mơ hồ, chỉ nói rằng những đối tác giao dịch với Rosneft và Lukoil "có nguy cơ bị trừng phạt" trong một số trường hợp nhất định.

Điểm gãy đổ

Các biện pháp trừng phạt mới của Washington được công bố một ngày sau khi kế hoạch tổ chức hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin đổ vỡ. Trước đây, ông Trump từng nhiều lần đe dọa tăng cường trừng phạt nhằm vào ngành dầu khí của Nga nhưng đều chưa tiến hành. Vì thế, động thái mới đây cho thấy bước ngoặt quan trọng trong chính sách của Washington, dưới thời Tổng thống Trump, đối với Moscow.

Trả lời báo giới, chủ nhân Nhà Trắng thông báo đã hủy cuộc gặp vì "cảm thấy không ổn". Ông cho biết: "Mỗi lần tôi nói chuyện với Vladimir (Tổng thống Nga Vladimir Putin - NV), tôi đều có những cuộc trò chuyện tốt, nhưng sau đó lại không đi đến đâu cả", Tổng thống Trump phàn nàn vào ngày 22.10 (theo giờ Mỹ). Thế nhưng, ông cũng không hoàn toàn "đóng cửa" đối với người đồng cấp Putin khi tuyên bố rằng hai bên có thể gặp nhau "trong tương lai". Tờ The Wall Street Journal dẫn lời một số quan chức Nhà Trắng tiết lộ sự kiên nhẫn của Tổng thống Trump "cuối cùng đã cạn kiệt". Một quan chức cấp cao Mỹ tiết lộ nói rằng Tổng thống Trump nhấn mạnh đã đến lúc kết thúc xung đột Ukraine, đồng thời nói thêm rằng ông sẽ tiếp tục tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột này.

Không chỉ gây sức ép về mặt kinh tế, ông Trump có lẽ đồng thời gây sức ép về mặt quân sự dù đã từ chối cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine. Tờ The Wall Street Journal dẫn lời một số quan chức Mỹ tiết lộ chính quyền nước này đã dỡ bỏ một hạn chế quan trọng đối với việc Ukraine sử dụng một số tên lửa tầm xa do các đồng minh phương Tây cung cấp. Thông qua đó, Washington cho phép Kyiv tăng cường các cuộc tấn công vào các mục tiêu bên trong Nga và tăng áp lực lên Điện Kremlin.

Thực tế, ngày 21.10, Ukraine đã sử dụng tên lửa hành trình Storm Shadow (do Anh cung cấp) tấn công một nhà máy sản xuất chất nổ và nhiên liệu tên lửa của ở vùng Bryansk (Nga). Thông tin này được Bộ Tổng tham mưu - Lực lượng vũ trang Ukraine thông báo trên mạng xã hội. Kyiv gọi cuộc tấn công là một "đòn tấn công thành công" xuyên thủng hệ thống phòng không của Nga.