Tổng thống Trump ghi điểm

Tổng thống Mỹ Donald Trump đánh giá chuyến công du châu Á của ông "thành công tuyệt vời", thu về hàng trăm tỷ USD - nơi ông vừa đàm phán, kiến tạo hòa bình, định hình lại trật tự khu vực theo cách của riêng mình.

Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump có cuộc gặp vào trưa 30/10. Ảnh: Reuters

Tờ Washington Post nhận xét: “Trump vẫn là Trump - một chính trị gia hiểu truyền thông, biết tạo kịch tính và luôn khiến sân khấu quốc tế trở nên sống động”.

Ông Trump luôn biết cách dùng lời khen đúng lúc, đúng người. Khi gặp Chủ tịch Tập Cận Bình tại Busan, ông sử dụng ngôn ngữ mềm mỏng, tôn trọng với những lời có cánh mô tả Chủ tịch Trung Quốc là "lãnh đạo kiệt xuất, được kính trọng và là lãnh đạo vĩ đại của quốc gia vĩ đại". Theo CNN, nhờ cách tiếp cận cá nhân và khéo léo này, cuộc gặp diễn ra trong bầu không khí ôn hòa hơn dự đoán.

Ông ca ngợi Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi là “nhà lãnh đạo vĩ đại”, và tán dương Tổng thống Yoon Suk Yeol bằng những lời nói ngọt ngào, trân trọng sau khi Hàn Quốc tặng bản sao vương miện vàng cùng huân chương cao quý ghi nhận vai trò của ông trong “kiến tạo hòa bình” trên bán đảo Triều Tiên.

Không chỉ là chính khách, ông Trump còn thể hiện rõ hình ảnh của một “nghệ sĩ chính trị” - người biết cách tạo hiệu ứng truyền thông mạnh mẽ ở bất kỳ nơi nào ông xuất hiện. Điều này được thể hiện khi ông xuất hiện và rồi nhún nhảy cùng nghệ sĩ, vũ công địa phương Malaysia, hay trong buổi giao lưu sôi nổi với binh sĩ Mỹ cùng nữ Thủ tướng Nhật Bản qua điệu nhảy bài Y.M.C.A.

Nhiều nhà quan sát cho rằng ông đã chuyển thông điệp chính trị thành một “show diễn toàn cầu”, nơi mỗi cú bắt tay, mỗi câu nói đều được dàn dựng kỹ lưỡng để tạo cảm xúc. Hình ảnh đó giúp ông Trump không chỉ ghi dấu về mặt chính sách, mà còn về cảm xúc: một nhà lãnh đạo tươi trẻ, đầy năng lượng, sẵn sàng “làm lại nước Mỹ” theo cách của riêng mình.

Vai trò của Mỹ ở châu Á

Trở lại Nhà Trắng sau bốn năm gián đoạn, ông Trump muốn chứng minh rằng Mỹ không còn là “người ngoài cuộc” trong trật tự kinh tế khu vực.

Tại các điểm dừng chân từ Malaysia, Thái Lan đến Hàn Quốc, nhà lãnh đạo Mỹ liên tục nhấn mạnh thông điệp: “Đầu tư thật, việc làm thật, thỏa thuận thật".

Theo các nguồn tin quốc tế, Washington đã đạt các cam kết đầu tư và thương mại với tổng trị giá cả nghìn tỷ đô. Trong đó, Hàn Quốc tuyên bố gói đầu tư 350 tỷ USD vào Mỹ, tập trung vào bán dẫn, năng lượng và đóng tàu. Đổi lại Mỹ sẽ áp thuế đối ứng 15% với hàng hóa Hàn Quốc, giảm thuế từ 25% xuống 15% với ôtô và linh kiện. Malaysia chi 150 tỷ USD mua công nghệ và khí đốt của Mỹ, sau khi Mỹ áp thuế nhập khẩu mới ở mức 19% đối với hàng hóa từ Malaysia, thay cho mức 25% được công bố trước đó. Nhật Bản dự kiến đầu tư hơn 550 tỷ USD vào các dự án như năng lượng, tăng cường cơ sở hạ tầng trí tuệ nhân tạo (AI) và những lĩnh vực then chốt khác liên quan đến an ninh kinh tế trong vài năm tới. Động thái này của Nhật nhằm đổi lấy mức thuế 15% đối với hầu hết hàng nhập khẩu từ Nhật Bản vào Mỹ, bao gồm cả ô tô. Theo NHK ngày 30/10, Chính phủ Nhật Bản và Mỹ cho biết đã có ít nhất 10 doanh nghiệp Nhật bày tỏ mong muốn triển khai các dự án tại Mỹ theo khuôn khổ thỏa thuận song phương đạt được trước đó trong năm nay. Các nước khác như Campuchia, Thái Lan... cũng có những thỏa thuận tương tự với Mỹ.

Những con số này giúp ông Trump củng cố hình ảnh “tổng thống - doanh nhân” biết mang lợi ích kinh tế cụ thể cho Mỹ, đồng thời khẳng định Washington đang trở lại vị trí trung tâm trong bức tranh châu Á.

Giới phân tích nhận định toan tính cốt lõi của ông Trump là tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu bằng cách chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang các quốc gia khác.

Thông điệp gửi tới Bắc Kinh

Tâm điểm chuyến công du của ông Trump là cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại sân bay quốc tế Gimhae, thành phố Busan (Hàn Quốc) trong 90 phút. Hai bên thống nhất nối lại đàm phán thương mại, mở kênh trao đổi về thuế quan, xuất khẩu công nghệ và nguồn cung đất hiếm - lĩnh vực then chốt trong cạnh tranh Mỹ - Trung.

Đây là lần đầu hai vị lãnh đạo của hai nền kinh tế hàng đầu thế giới gặp nhau sau 6 năm. Ảnh: Reuters

Các chuyên gia đánh giá cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo hàng đầu thế giới dù chưa tạo bước ngoặt, nhưng dường như đã làm dịu đi những căng thẳng kéo dài suốt nhiều tháng qua.

Trước đó, Tổng thống Trump đã ký thỏa thuận hợp tác về đất hiếm với nhiều nước nhằm không bị phụ thuộc nguồn cung từ Trung Quốc gồm: Nhật Bản, Malaysia, Thái Lan.

Việc ông Trump đi qua nhiều nước châu Á trước khi gặp ông Tập được đánh giá là chiến thuật tạo sức ép, cho thấy Mỹ có thể củng cố chuỗi cung ứng khu vực mà không phụ thuộc vào Trung Quốc.

Trong nước, chuyến đi này của ông Trump được xem là “cú huých chính trị” trước bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026. Các hình ảnh ông Trump ký nhiều thỏa thuận hàng trăm tỷ USD, bắt tay lãnh đạo châu Á được Nhà Trắng khai thác mạnh, như minh chứng cho khẩu hiệu “Make America Great Again” lần hai.

Rủi ro vẫn còn phía trước

Dù được truyền thông ủng hộ mô tả là “chuyến đi hàng trăm tỷ USD”, nhưng nhiều chuyên gia cảnh báo rằng phần lớn thỏa thuận vẫn ở mức cam kết và cần thời gian để thực thi. Hiện nay một số quốc gia Đông Nam Á tỏ ra thận trọng, không muốn bị cuốn vào thế khó giữa hai nước.

Bên cạnh đó, con số hàng trăm tỷ USD mà ông Trump công bố vẫn gây tranh cãi. Một phần trong đó là giá trị ước tính theo chu kỳ đầu tư dài hạn, chưa phản ánh kết quả thực tế.

Ông Gaurav Ganguly, Giám đốc kinh tế quốc tế tại Moody's Analytics, đánh giá trên tờ Wall Street Journal: “Những thỏa thuận này vẫn mang tính biểu tượng khá cao và cần thời gian để thực thi".

Các cam kết có được triển khai hay không sẽ là phép thử thực tế cho khẩu hiệu “thỏa thuận thật” mà ông Trump liên tục nhấn mạnh. Nếu thành công, đây có thể là chuyến công du mang lại giá trị kinh tế lớn nhất trong lịch sử quan hệ Mỹ - châu Á.