Tôi là học sinh 'dốt' Văn nhưng sống bằng nghề viết lách

Tôi từng là học sinh chỉ đạt 5-6 điểm Văn suốt những năm cấp hai. Giờ đây, sau 20 năm kiên trì rèn luyện, tôi đang sống bằng nghề viết lách, và từng bước khẳng định mình như một cây bút chuyên nghiệp. Điều đó không đến từ năng khiếu, mà là kết quả của một hành trình rất dài, gian nan, cô đơn, nhưng cũng đầy ý nghĩa.

Tôi không có năng khiếu văn chương từ nhỏ. Những bài văn đầu đời của tôi thường bị cô giáo nhận xét là "lạc đề, lủng củng, thiếu cảm xúc". Từ lớp 6 đến lớp 9, điểm Văn của tôi quanh quẩn ở mức 5 hoặc 6, hiếm khi vượt nổi con số 7. Trong khi bạn bè háo hức khoe bài viết được đọc trước lớp, tôi luôn là người nộp bài trễ, viết qua loa, chỉ mong xong việc.

Tôi từng nghĩ mình sẽ chẳng bao giờ hợp với những con chữ. Thậm chí có giai đoạn, tôi ghét môn Văn. Cái cảm giác phải "viết cho đủ số dòng", phải "phân tích nhân vật theo mẫu" khiến tôi cảm thấy mình đang bị ép làm điều gì đó không thuộc về mình.

Tôi còn nhớ mãi một lần năm lớp 9, sau một bài kiểm tra 90 phút với đề bài: "Hãy viết bài văn khoảng 200 chữ phân tích một bài thơ", tôi quyết định bỏ qua mọi khuôn mẫu đã học, và viết đúng những gì mình nghĩ. Không có mở bài ba phần, không có kết bài kiểu mẫu. Tôi chỉ viết về người bạn thời thơ ấu – một người đã chuyển trường từ nhiều năm trước với nỗi nhớ chân thật và giọng văn tự sự rất đời thường.

Bài viết ấy tôi được 7 điểm rưỡi – điểm số cao nhất tôi từng đạt. Nhưng điều quan trọng hơn là lời phê của cô giáo: "Bài viết có cảm xúc. Hãy viết nhiều hơn bằng chính trải nghiệm của em". Từ đó, tôi bắt đầu nhận ra: viết Văn không nhất thiết phải màu mè, hoa mỹ. Quan trọng là mình có điều gì muốn nói, và dám nói nó bằng giọng văn của chính mình.

>> Con tôi đạt 8 điểm Văn tốt nghiệp THPT nhờ AI

Lên cấp 3, tôi vẫn không phải là học sinh giỏi Văn, nhưng điểm số đã khá hơn. Tôi dần chuyển từ việc "sợ viết" sang "thích được viết". Tôi thường giữ lại những bài viết mình thích, gạch chân những chỗ cô giáo nhận xét, và học cách sửa từng lỗi một. Tôi cũng bắt đầu đọc nhiều hơn, không chỉ văn học trong sách giáo khoa, mà cả báo chí, truyện ngắn, tản văn, blog cá nhân. Tôi tìm đến Nguyễn Huy Thiệp, Nguyễn Ngọc Tư, và sau này là Bùi Giáng, Phan Việt... Những tác giả ấy cho tôi thấy rằng viết không chỉ để được điểm cao, mà còn là cách để hiểu mình hơn, để đặt câu hỏi với cuộc đời.

Năm lớp 12, tôi đạt 8 điểm Văn trong kỳ thi tốt nghiệp THPT. Với tôi, đó là một cột mốc lớn, không chỉ là điểm số, mà là sự khẳng định cho cả quá trình tự học, tự thay đổi tư duy viết lách. Tôi không thi đại học chuyên ngành Văn, cũng không làm báo chí ngay sau khi ra trường. Nhưng tôi chưa bao giờ ngừng viết. Tôi viết blog cá nhân, nhận viết nội dung cho các trang web, rồi sau này tham gia vào các dự án nội dung lớn hơn.

Sau hơn 10 năm, tôi chính thức làm nghề viết – như một người viết tự do (freelancer). Từ viết bài SEO, nội dung quảng cáo, kịch bản video, cho đến những bài phân tích chuyên sâu hay tản văn đăng báo... tôi dần học được cách dùng con chữ linh hoạt, phù hợp với từng mục tiêu khác nhau. Viết không còn là chuyện "cảm hứng" nữa. Đó là lao động thực sự vì nhiều khi phải viết cả khi đầu óc cạn kiệt, cả khi deadline dí sát lưng. Nhưng càng viết, tôi càng biết trân trọng nghề này. Nó cho tôi một cách để sống chậm, để quan sát cuộc đời kỹ hơn, để lắng nghe và thấu hiểu người khác và chính mình. 20 năm qua.

Điều quý giá nhất tôi nhận được từ hành trình viết lách không phải là danh tiếng hay thu nhập mà là sự thay đổi về nhận thức. Tôi từng nghĩ mình không có năng khiếu, rằng viết hay là một thứ trời cho. Giờ thì tôi tin: kỹ năng viết cũng như mọi kỹ năng khác, đều có thể học được, nếu bạn đủ kiên trì. Tôi cũng học được rằng: mỗi người đều có một giọng văn riêng, một cách cảm nhận và kể lại thế giới. Viết không phải để bắt chước người khác, mà để tìm ra tiếng nói của chính mình, dù nhỏ bé, dù chưa hoàn hảo.

Nếu bạn đang bắt đầu viết từ con số 0, hoặc cảm thấy mình "không có khiếu văn chương", hãy nhớ rằng: tôi từng là một học sinh chỉ đạt 5 điểm Văn. Nhưng tôi đã đi được hành trình 20 năm để có thể sống bằng nghề viết lách. Và bạn cũng có thể.

Bảo Ngọc