Tôi kiệt quệ vì mở hiệu sách

Nhà tôi có diện tích 170 m2, nằm ở mặt phố. Ngày trước, khi mở hiệu sách, ai cũng khen tôi khéo chọn. Họ nói: "Kinh doanh sách là vừa có tiền, vừa có tri thức, vừa là cái nghề thanh cao". Tôi cũng thấy thế. Ngày đầu mở cửa, mùi giấy mới thơm lừng, khách vào ra tấp nập, tôi đứng sau quầy, vừa tính tiền vừa trò chuyện với học sinh, phụ huynh... Tối thấy rất vui và tự hào.

Ngày đó, tôi vẫn còn đang làm giáo viên. Thú thật, mỗi lần nhìn học trò đứng trong cửa hàng, cầm cuốn sách mà mắt sáng lên, tôi thấy lòng mình nhẹ như gió đầu hè. Có em đọc say sưa ngay tại kệ, quên cả thời gian. Có em mua xong chạy lại khoe với tôi ở trường hôm sau.

Cái cảm giác khi một đứa trẻ tìm thấy niềm vui trong những trang sách rất đăc biệt. Nó không chỉ là việc tôi bán được một món hàng. Nó như thể tôi vừa gieo một hạt giống vào tâm hồn ai đó. Và rồi có những hạt nảy mầm, có những mầm lớn lên. Có học trò ngày xưa quay lại, bảo nhờ đọc sách ở hiệu tôi mà giờ em chọn học ngành Sư phạm hay Văn học. Nghe thế, tôi vừa xúc động, vừa thấy công việc của mình có ý nghĩa.

Hiệu sách nuôi cả nhà tôi suốt nhiều năm. Dù chúng tôi không giàu có gì, nhưng cũng đủ ăn, con cái được học hành tử tế. Tôi cũng có cái để làm mỗi ngày, thay vì ngồi không.

Nhưng vài năm gần đây, mọi thứ chậm lại. Khách vẫn có, nhưng không còn đông như trước. Sách giấy nhường chỗ cho điện thoại, máy tính bảng, sách điện tử. Nhiều học sinh bây giờ thích tra cứu trên mạng hơn là lật từng trang sách. Bán vở, bút, đồ dùng học tập... tôi cũng không lời bao nhiêu. Dù bản thân vẫn duy trì cửa tiệm, nhưng tháng nào tôi cũng phải tính toán kỹ mới không lỗ.

Có hôm đứng ở quầy, nhìn ra đường, tôi chợt thấy mình như đang đứng ở một ngã tư. Một bên là hiệu sách quen thuộc, êm đềm nhưng ngày càng chật vật tồn tại. Một bên là những thứ mới mẻ ngoài kia, nhanh, mạnh, và có vẻ đem lại nhiều thu nhập hơn.

>> Vỡ nợ trăm tỷ vì bỏ kinh doanh phân bón đi buôn đất làm giàu

Chuyện bắt đầu từ một cuộc gặp gỡ tình cờ. Hôm ấy, tôi đi dự họp lớp cấp ba. Ngồi cạnh tôi là một người bạn học cũ. Giờ bạn ấy bán xe máy điện, doanh thu cao. Về nhà, tôi kể cho chồng nghe. Ban đầu, anh cười: "Hiệu sách đang yên lành, tự nhiên lại muốn đổi?". Nhưng tôi không bỏ được suy nghĩ ấy. Tôi suy nghĩ nhiều về việc đổi ngành kinh doanh. Tôi bắt đầu tưởng tượng: "Nếu thay hiệu sách bằng một cửa hàng xe máy điện, diện tích 170 mét vuông của nhà mình có khi hợp hơn cả, vì mặt tiền rộng, lại ở vị trí dễ nhìn".

Nhưng nghĩ là một chuyện, dám làm hay không lại là chuyện khác. Tôi và chồng bàn qua bàn lại cả tháng nay. Bỏ hiệu sách, tức là bỏ một phần đời mình - bao nhiêu kỷ niệm, bao nhiêu khách quen. Có những đứa trẻ từ hồi học lớp một mua sách ở chỗ tôi, giờ đã đi học đại học mà vẫn ghé. Bỏ đi, tôi sợ hụt hẫng.

Trong khi đó, nếu mở cửa hàng xe điện, tôi chưa biết gì về kỹ thuật, bảo hành, nguồn hàng... Chỉ biết người bạn kia làm được, nhưng liệu tôi có làm được không? Vốn bỏ ra chắc chắn nhiều hơn. Mua vài trăm cuốn sách một tháng không giống như nhập vài chục chiếc xe. Bán chậm, hàng tồn, chôn vốn, tôi chịu nổi không?

Chồng tôi thì thực tế hơn. Anh bảo: "Nếu muốn thì thử, nhưng phải tính đường lui. Làm sao để nếu không ổn thì còn quay lại hiệu sách". Tôi hiểu ý anh, nhưng cũng biết rõ, khi đã chuyển sang bán xe, sẽ khó quay lại như cũ.

Có đêm tôi nằm nghĩ mãi. Bây giờ hiệu sách tuy lời ít, nhưng đều đặn. Đổi sang xe điện, nếu làm tốt thì thu nhập cao hơn nhiều, nhưng cũng rủi ro hơn. Mà mình đâu còn trẻ để mạo hiểm vô tội vạ. Có người khuyên tôi đừng bỏ, cứ giữ hiệu sách rồi thuê thêm một chỗ khác để bán xe. Nhưng tôi không muốn dàn trải. Đã làm thì phải dồn sức. Cửa hàng ở nhà mình mới tiện quản lý.

Cả tháng nay, tôi vừa bán hàng vừa như đang cân đo từng đồng. Nhìn khách vào mua tập vở cho con, tôi thấy ấm lòng. Nhưng khi tính tiền cuối ngày, thấy lãi ít ỏi, lòng lại chùng xuống. Những câu hỏi cứ chạy vòng vòng: "Có nên đổi? Có dám đổi?".

Tôi biết, nếu tôi thay đổi, sẽ có người nói tôi liều. Nhưng nếu tôi giữ nguyên, sẽ có người nói tôi chậm. Có điều, chỉ mình tôi mới hiểu cái áp lực của việc nhìn một cửa hàng từng nhộn nhịp giờ chỉ còn "tàm tạm". Và chỉ mình tôi mới hiểu, đứng ở ngã rẽ lâu quá, đôi khi còn mệt hơn cả việc bước sang con đường mới.

Ba Binh