Toàn cảnh vụ án 6 năm tù vì bán gà lôi trắng khiến dư luận xôn xao

Ngày 13/8, TAND tỉnh Hưng Yên ra quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn "Tạm giam" bằng biện pháp ngăn chặn "Cấm đi khỏi nơi cư trú" đối với bị cáo Thái Khắc Thành (SN 1980, cư trú tại Thịnh Sơn, Đô Lương, Nghệ An). Trước đó, anh Thái Khắc Thành bị TAND khu vực 5 tỉnh Hưng Yên xét xử về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm", theo quy định tại điểm b, Khoản 2, Điều 244 - BLHS với mức hình phạt 6 năm tù.

Thay đổi biện pháp ngăn chặn

TAND tỉnh Hưng Yên xét thấy, cần thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Thái Khắc Thành để đảm bảo việc xét xử phúc thẩm đúng quy định của pháp luật, đồng thời yêu cầu Trại tạm giam số 2 - Công an tỉnh Hưng Yên thực hiện quyết định này theo đúng quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Kết quả điều tra xác định năm 2024, Thái Khắc Thành biết rõ 2 gà mái và 1 gà trống đều thuộc loài Gà lôi trắng quý hiếm, nhưng Thành vẫn nuôi nhốt tại nhà của mình mà không được phép của cơ quan chức năng.

3 con gà trống mái này sinh sản được 10 gà lôi con và được Thành bán cho một người lạ mặt để lấy 6 triệu đồng. Khi giao gà ở khu vực đường ĐH.07 thuộc địa phận thôn Quý Sơn, xã Song An, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình (cũ) thì bị tổ công tác Công an tỉnh Thái Bình phát hiện thu giữ.

Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thái Bình khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, bắt tạm giam Thành về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm.

Đại diện VKSND tỉnh Hưng Yên và TAND tỉnh Hưng Yên trao quyết định Kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm cho bị cáo Thái Khắc Thành tại trại tạm giam. Ảnh: Minh Tuệ.

4 tháng sau, Thành bị Tòa án khu vực 5, tỉnh Hưng Yên đưa ra xét xử và tuyên phạt 6 năm tù. Vụ án gây xôn xao dư luận với nhiều ý kiến trái chiều.

Theo hồ sơ vụ án, cụ thể, năm 2022, Thái Khắc Thành tìm hiểu thông tin trên mạng xã hội, biết gà lôi trắng là động vật quý hiếm có giá trị cao, nên đã mua gà về để nhân giống bán lấy tiền.

Năm 2024, Thành mua trên mạng xã hội 1 con gà lôi trống ở Cần Thơ với giá 4,5 triệu đồng. Sau đó, Thành liên hệ với người lạ ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An để đổi 1 chim chích chòe lửa lấy 2 con gà lôi mái của người này nhưng không đăng ký với cơ quan chức năng. Quá trình nuôi, 2 con gà mái đẻ được 13 trứng và ấp nở ra được 10 gà lôi con.

Đến tháng 3/2025, do muốn bán gà lôi con lấy tiền, Thành đã đăng nhiều bài lên mạng xã hội kèm theo hình ảnh chụp gà lôi đang nuôi.

Ngày 26/3, Thành nhận tin nhắn từ tài khoản Facebook "Quốc Huy" không rõ tên, tuổi, địa chỉ, hỏi mua gà lôi con. Thành và người này thống nhất giá 500.000 đồng/con, số tiền phải thanh toán là 5 triệu đồng. Do gà còn non, người này nhờ Thành nuôi thêm mấy ngày với tiền công là 1 triệu đồng và hẹn thời gian giao gà vào ngày 2/4.

Thành dùng số tài khoản ngân hàng của vợ để nhận 2 triệu đồng tiền đặt cọc, số tiền còn lại sẽ thanh toán nốt khi người mua nhận được gà.

Đến 1/4, Thành gọi điện cho anh T.Đ.S (SN 1970, cư trú tại Hòa Sơn, Đô Lương, Nghệ An) nhờ chuyển gà ra Thái Bình với tiền công là 2,6 triệu đồng. Khoảng 15h cùng ngày, anh S. nhận cuộc gọi từ "Quốc Huy" và được ứng trước 1 triệu đồng. Do đường xa, mắt kém, anh S. đã thuê anh H.V.T (SN 1991, cư trú Tân Sơn, Đô Lương, Nghệ An) chở gà, tiền công là 2,5 triệu đồng.

Khoảng 23h cùng ngày thì anh T. cùng anh N.V.L (SN 1991, trú tại Hồng Sơn, Đô Lương, Nghệ An) đi ôtô đến nhà anh S. nhận gà để chở đi.

Anh S. gửi vị trí của người nhận gà qua tin nhắn cho anh T. và yêu cầu khi giao gà cho khách thì thu của khách số tiền 5,6 triệu đồng tiền gà và tiền công vận chuyển.

Khoảng 7h ngày 2/4, khi anh T. đi đến huyện Vũ Thư, thì bị tổ công tác Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Thái Bình kiểm tra, thu giữ 2 thùng chứa 10 gà lôi con.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thái Bình tiến hành khám xét khẩn cấp nơi ở Thái Khắc Thành tại xã Thịnh Sơn (Đô Lương, Nghệ An) thu giữ thêm 3 con gà lôi.

Tại cơ quan điều tra, Thái Khắc Thành đã thành khẩn khai nhận hành vi phạm tội.

Được miễn trách nhiệm hình sự?

Trả lời PV Báo Điện tử VTC News ngày 13/8, luật sư Lê Ngọc Luân, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết bản thân đã xem thông tin vụ án "Gà lôi trắng" và thấy anh Thái Khắc Thành (bị cáo trong vụ án) thuộc trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự.

Cụ thể, theo luật sư Luân, việc anh Thành bị khởi tố theo Điều 244 Bộ luật hình sự (BLHS) 2015, tức là hành vi "nuôi, nhốt, bán" động vật (gà lôi) thuộc danh mục động vật rừng nguy cấp, quý hiếm thuộc Nhóm IB là không có gì phải bàn cãi bởi trước ngày 1/7/2025, thì gà lôi trắng được xếp vào loại động vật thuộc nhóm IB (rất nguy cấp).

Tuy nhiên, ngày 24/6/2025 Bộ NN&MT đã ban hành Thông tư 27/2025 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, quy định gà lôi trắng không còn thuộc loài động vật nguy cấp, quý hiếm theo Nhóm IB mà thuộc IIB (giảm độ nguy cấp xuống thấp hơn).

Vụ án của Thái Khắc Thành gây xôn xao dư luận với nhiều ý kiến trái chiều.

Hành vi của anh Thành mua, nhân giống và bán các con gà lôi xảy ra trước thời điểm 1/7/2025 nên cơ quan điều tra, Viện kiểm sát (VKS) khởi tố là đúng, không oan.

Tuy nhiên, vụ án này lại được đưa ra xét xử và tuyên án vào ngày 8/8/2025 (sau 1/7/2025) nên VKS cần căn cứ Điều 29 BLHS để rút truy tố và ban hành quyết định miễn trách nhiệm hình sự.

Bởi Điều 29 BLHS đã quy định rất rõ việc người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự khi có một trong những căn cứ sau đây: "Khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa".

"Đây là quy định bắt buộc áp dụng chứ không phải tuỳ nghi, nhận định theo quan điểm", luật sư Luân nhấn mạnh.

Cũng theo luật sư Luân, trong trường hợp VKS cấp sơ thẩm không rút lại cáo trạng truy tố, thì tòa án cấp sơ thẩm phải áp dụng Điều 29 BLHS để miễn trách nhiệm hình sự và trả tự do ngay tại phiên tòa cho anh Thành vì kể từ ngày 1/7/2025, chính sách pháp luật đã thay đổi khi xác định gà lôi trắng không còn thuộc Danh mục động vật nguy cấp, quý hiếm dễ bị tuyệt chủng theo Danh mục IB được quy định tại Điều 244 BLHS 2015.

Ngoài ra, diễn biến hành vi, nguyên nhân, bối cảnh, hậu quả thiệt hại chưa xảy ra và hành vi của anh Thành không còn nguy hiểm cho xã hội, nên việc cả VKS lẫn toà án cấp sơ thẩm không nhận ra dẫn đến việc tuyên bản án 6 năm tù trái pháp luật đối với anh Thành.