Tòa án Tối cao Mỹ cho phép ông Trump chặn 4 tỉ USD viện trợ nước ngoài

Tòa án Tối cao Mỹ cho biết các tổ chức viện trợ có thể không có thẩm quyền khởi kiện, trong khi một phán quyết bất lợi cho ông Trump ở giai đoạn này thì sẽ gây phương hại đến quyền lực của ông trong việc điều hành đối ngoại.

Hãng Reuters ngày 27.9 đưa tin Tòa án Tối cao Mỹ cho phép chính quyền của Tổng thống Donald Trump giữ lại khoảng 4 tỉ USD viện trợ nước ngoài vốn đã được Quốc hội phê chuẩn cho tài khóa hiện tại, trong bối cảnh vị Tổng thống thuộc đảng Cộng hòa theo đuổi kế hoạch "nước Mỹ trên hết".

Vụ việc đặt ra câu hỏi về mức độ mà một tổng thống có thẩm quyền thu hồi các khoản ngân sách mà Quốc hội đã phân bổ cho những chương trình không phù hợp với chính sách của mình. Hiến pháp Mỹ trao cho Quốc hội quyền kiểm soát ngân sách.

Giờ đây, các thẩm phán đã chấp thuận đề nghị của Bộ Tư pháp nhằm chặn phán quyết của thẩm phán liên bang Amir Ali tại Washington.

Ông Ali trước đó đã yêu cầu chính quyền nhanh chóng thực hiện các bước chi khoản viện trợ liên quan. Quyết định của ông Ali xuất phát từ một vụ kiện do các tổ chức viện trợ khởi xướng, nhằm phản đối hành động của chính quyền.

Tòa án Tối cao hiện có đa số 6 - 3 thiên về bảo thủ. Ba thẩm phán theo khuynh hướng tự do đã phản đối.

Tòa án Tối cao cho biết các tổ chức viện trợ có thể không có thẩm quyền pháp lý để khởi kiện. Tòa cũng bày tỏ lo ngại rằng nếu ra phán quyết bất lợi cho ông Trump ở giai đoạn này thì sẽ gây phương hại đến quyền lực của ông trong việc điều hành đối ngoại.

Các thẩm phán theo khuynh hướng tự do, trong ý kiến phản đối do thẩm phán Elena Kagan viết, cho rằng phán quyết này là một sự xúc phạm đối với nguyên tắc hiến định về sự phân chia quyền lực giữa ba nhánh – hành pháp, lập pháp và tư pháp – của chính phủ Mỹ. Họ nhấn mạnh rằng Hiến pháp "trao cho Quốc hội quyền quyết định chi tiêu thông qua việc ban hành các đạo luật phân bổ ngân sách".

Tài khóa 2025 của chính phủ Mỹ sẽ kết thúc vào ngày 30.9. Khoản chi viện trợ trị giá 4 tỉ USD liên quan trong vụ kiện được Quốc hội phân bổ cho viện trợ nước ngoài, các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc và các nỗ lực thúc đẩy dân chủ ở nước ngoài.

Năm ngoái, Quốc hội đã dự trù ngân sách hàng tỉ USD cho viện trợ nước ngoài, trong đó khoảng 11 tỉ USD dự kiến hết hạn vào cuối năm tài khóa.