Tòa án Australia ngăn Nga xây đại sứ quán mới ở Canberra

Tòa án Tối cao Australia hôm nay ra phán quyết rằng Đạo luật Nội vụ năm 2023 đã viện dẫn hợp pháp quyền hiến định của quốc hội để thu hồi mảnh đất mà Nga đã chọn để xây đại sứ quán mới tại Canberra và Moskva có quyền được bồi thường.

Năm 2008, Nga ký hợp đồng thuê khu đất cách tòa nhà quốc hội của Australia ở thủ đô Canberra khoảng 400 m trong thời hạn 99 năm với giá 2 triệu USD và dự định xây đại sứ quán mới tại đây.

Tuy nhiên, năm 2023, chính phủ Australia ban hành Đạo luật Nội vụ hủy hợp đồng cho thuê sau khi nhận được "khuyến cáo an ninh từ cơ quan tình báo về rủi ro do sự hiện diện của Nga gần tòa nhà quốc hội", Thủ tướng Anthony Albanese khi đó cho hay.

Chính phủ Australia lập luận rằng việc hủy hợp đồng cho thuê là hợp pháp, bởi quốc hội có quyền hiến định để ban hành luật cho các vùng lãnh thổ của quốc gia, bao gồm cả Lãnh thổ Thủ đô Australia, nơi có thủ đô Canberra.

Họ cũng cho rằng không cần trả lại tiền cho Nga theo "điều khoản công bằng", vì hiến pháp chỉ yêu cầu nhà nước phải bồi thường khi thu hồi đất đai để sử dụng cho mục đích cụ thể. Theo chính phủ Australia, việc bồi thường không nên được áp dụng với quốc gia khác vì điều đó "không phù hợp" với Đạo luật Nội vụ.

Nga sau đó đệ đơn khiếu nại luật này lên Tòa án Tối cao Australia, lập luận rằng theo hiến pháp, quốc hội Australia không có thẩm quyền để thông qua luật như vậy.

Dự án đại sứ quán mới của Nga đã được khởi công trên khu đất, nhưng quá trình xây dựng đang bị đình trệ. Đại sứ quán hiện tại của Nga nằm ở Griffith, vùng ngoại ô của Canberra.

Theo phán quyết của tòa, chính phủ chưa có kế hoạch sử dụng mảnh đất vào mục đích gì, song vẫn phải bồi thường cho Nga vì đó là nghĩa vụ hiến định.

Bộ trưởng Tư pháp Australia Michelle Rowland hoan nghênh quyết định của tòa. "Australia sẽ luôn bảo vệ các giá trị của mình và bảo vệ an ninh quốc gia. Chính phủ sẽ cân nhắc kỹ lưỡng các bước tiếp theo sau phán quyết của tòa án", bà Rowland cho hay.

Đại sứ quán Nga tại Australia hiện chưa lên tiếng về phán quyết của tòa.

Hợp đồng thuê đất bị hủy trong bối cảnh quan hệ Nga - Australia trở nên căng thẳng sau nhiều bất đồng như vụ bắn rơi máy bay MH17, chiến dịch của Nga tại Ukraine hay nhóm Bộ Tứ, cơ chế an ninh được Mỹ, Nhật, Australia và Ấn Độ thành lập.

Huyền Lê (Theo Reuters, The Australian)