"Tinh thần quyết định thái độ, thái độ quyết định vận mệnh": Câu trả lời của cha mẹ khi con bị điểm thấp có thể định đoạt cả tương lai

Chỉ một câu trả lời sai, một thái độ sai, bạn có thể khiến con cái của mình phát triển lệch hướng.

Tinh thần quyết định thái độ, thái độ quyết định vận mệnh cả đời

Gần đây, một bà mẹ tại Đà Nẵng đã chia sẻ cuộc trò chuyện của mình với con trai đang học lớp 5 lên mạng xã hội. Một ngày, khi đi học về, con trai cô nói với mẹ:

Con trai: "Mẹ ơi, lần này con trượt bài kiểm tra rồi. Con chỉ được 6 điểm. Con xin lỗi vì đã làm mẹ thất vọng."

Mẹ: "Không sao đâu con, chỉ cần con đã cố gắng hết sức, điểm số vẫn có thể cải thiện được trong những lần sau."

Con trai: "Mẹ ơi, sao mẹ không thúc giục con học hành chăm chỉ như những bà mẹ khác?"

Mẹ: "Hồi nhỏ, con không thích ăn thịt lợn. Gia đình ép con ăn, nói rằng thịt lợn bổ dưỡng. Nhưng con ăn xong thì nôn. Con không ăn trong ba bốn ngày và bị ốm. Vậy nên, mẹ có thể hiểu rằng mỗi người có một sở thích, cơ thể và tư duy khác nhau. Chúng ta cần phải tôn trọng và hiểu lẫn nhau".

Dưới góc nhìn chuyên gia, các nhà tâm lý học cho rằng, chỉ cần nhìn vào việc cậu con trai dám nói với mẹ rằng mình bị điểm kém thì ta có thể thấy phương pháp giáo dục của người mẹ đã thành công: Đầu tiên, đứa trẻ có thể thành thật với mẹ, điều này cho thấy trẻ tin tưởng mẹ sâu sắc. Thứ hai, điểm thi thấp của trẻ không có nghĩa là trẻ hư, nghịch ngợm hay không thông minh, bởi chúng ta đều biết rằng điểm số không phản ánh tất cả.

Thêm vào đó, việc trẻ lo lắng sẽ làm mẹ thất vọng cho thấy trẻ muốn học nhưng lại không có phương pháp đúng đắn. Cuối cùng, cách thành công nhất để người mẹ nuôi dạy con là có chủ đề để nói chuyện, chia sẻ với con.

Có một câu chuyện khác phổ biến hơn mà có thể bạn đã được nghe ở đâu đó trước đây, hay đã gặp trong chính trải nghiệm của mình. Đó là về một cô gái nổi loạn, bỏ học khi đang học dở lớp 10. Những ngày mùa hè đổ lửa, trong khi cô có thể ngồi trong lớp học mát mẻ và tận hưởng tuổi thơ vô lo vô nghĩ như các bạn, nhưng cô lại chọn chạy ra khỏi lớp học và kiếm sống bằng cách bán hàng rong mỗi ngày.

Trong khi gia đình không hề thiếu thốn, cô gái này lại có một lựa chọn khá kì lạ là sớm bươn trải thay vì tiếp tục học tập. Tuy nhiên, khi được hỏi, cô đã trả lời: "Ít nhất thì tôi không phải tuân theo chỉ dẫn của giáo viên và không phải nghe những lời lăng mạ và chê bai đủ kiểu của mẹ tôi."

Hóa ra, thành tích học tập của cô gái không được tốt lắm ngay từ khi còn nhỏ. Cô bé luôn chậm hơn một bước so với những đứa trẻ khác cùng tuổi. Cô bé bị giáo viên ở trường chỉ trích, và khi trở về nhà, mẹ cô bé lại miệt thị, so sánh và luôn tỏ ra thất vọng với con gái mình. Theo thời gian, việc học đã trở thành nỗi ám ảnh trong lòng cô, như thể cô sẽ trở nên vô dụng nếu tiếp tục đi học.

Trên thực tế, đây chính là trạng thái tinh thần quyết định thái độ, và thái độ ảnh hưởng trực tiếp đến vận mệnh tương lai của chúng ta. Điều tương tự cũng đúng với sự phát triển của trẻ em. Nếu con cái có thể trung thực với cha mẹ thì có nghĩa là mối quan hệ cha mẹ - con cái tương đối thoải mái và đầy đủ sự tin tưởng. Chỉ bằng cách duy trì mối quan hệ này, trẻ em mới có thể phát triển tốt hơn.

Khi con bị điểm kém, cha mẹ thông minh sẽ nói gì?

Đặc biệt khi trẻ thi trượt hay nhận điểm kém, cha mẹ thông minh thay vì chỉ trích sẽ động viên tích cực cho con. Ví dụ, những phản hồi sau đây có thể thúc đẩy trẻ em "muốn học và học chăm chỉ" hơn:

1. Ghi nhận sự cố gắng của trẻ: Hiệu ứng khen ngợi

Có một bà mẹ đã dạy cho cô con gái nổi loạn của mình một bài học lớn. Cô ấy nói: "Con ơi, trên đời này thứ duy nhất có thể có được mà không cần lao động là nghèo đói, và thứ duy nhất có thể tạo ra từ hư không là ước mơ. Không có gì có thể đạt được nếu không hành động. Khi con đang nghĩ về việc chơi gì, một số người đang nghĩ về việc học gì. Khi con đang lập kế hoạch, một số người đã bắt đầu theo đuổi ước mơ của mình rồi."

"Cho nên, trên đời này không có kỳ tích, chỉ có con đường gian khổ, không có may mắn, chỉ có dũng khí kiên trì, giống như mọi nỗ lực hiện tại của bạn, đều sẽ trở thành phần thưởng và tiếng vỗ tay cho thành tựu của bạn trong tương lai."

"Con ơi, trên đời này thứ duy nhất có thể có được mà không cần lao động là nghèo đói, và thứ duy nhất có thể tạo ra từ hư không là ước mơ. Không có gì có thể đạt được nếu không hành động. Khi con đang nghĩ về việc chơi gì, một số người đang nghĩ về việc học gì. Khi con đang lập kế hoạch, một số người đã bắt đầu theo đuổi ước mơ của mình rồi."

"Cho nên, trên đời này không có kỳ tích, chỉ có con đường gian khổ, không có may mắn, chỉ có dũng khí kiên trì, giống như mọi nỗ lực hiện tại của con, đều sẽ trở thành phần thưởng và  thành tựu trong tương lai."

Kết quả là, người mẹ chưa kịp nói hết câu, con gái đã bực bội cắt ngang. Cô bé nói: "Sao mẹ phiền phức thế? Mẹ đã nói hết chưa?"

Lúc này, các chuyên gia tâm lý học lại khuyên bạn rằng: Nếu chúng ta muốn con cái mình ngoan ngoãn và có động lực trong học tập, chúng ta phải học cách nói ngược lại". Ví dụ, nếu trẻ trì hoãn việc làm bài tập về nhà sau khi về nhà, cha mẹ không nên trách trẻ là lười biếng hoặc không chăm chỉ. Thay vào đó, chúng ta nên ghi nhận trẻ và nói với trẻ rằng: "Mặc dù kết quả chưa lý tưởng, nhưng mẹ đã thấy nỗ lực của con. Con thực sự đã tiến bộ rất nhiều".

Đây được gọi là hiệu ứng khen ngợi. Khi một người được công nhận và khích lệ, sự tự tin sẽ được khơi dậy trong lòng họ, và hoạt động tâm lý của họ lúc đó là: "Cho dù con đường phía trước có khó khăn, tôi vẫn tin rằng mình có thể vượt qua mọi thứ". Nhưng nếu lòng tự tin của trẻ bị kìm hãm và bị chỉ trích, chèn ép thì hoạt động tâm lý của trẻ sẽ là: "Thôi bỏ đi, ngay cả bố mẹ cũng coi thường mình, nghĩ rằng mình không có tương lai, vậy thì nỗ lực phấn đấu có ý nghĩa gì?"

Điều tương tự cũng đúng nếu đứa trẻ không vượt qua được bài kiểm tra. Cha mẹ thông minh sẽ sử dụng sự công nhận để giúp con lấy lại sự tự tin. Một câu như "Con đã tuyệt vời rồi. Những nỗ lực và sự kiên trì gần đây của con rất rõ ràng" có thể ngay lập tức khiến trẻ tràn đầy tự tin và năng lượng.

2. Khích lệ, tạo niềm tin

Tôi biết một cô gái có thái độ sống rất tốt. Khi cô ấy đi cắt tóc, thợ cắt tóc không tạo được kiểu tóc như cô ấy mong muốn, thậm chí còn không như cô ấy mong đợi. Tôi nghĩ cô ấy sẽ đến tiệm cắt tóc và phàn nàn dữ dội, nhưng không ngờ, thay vì phàn nàn, tiệm cắt tóc lại vui vẻ nói: "Không sao, chỉ cần thợ cắt tóc cung cấp dịch vụ sau bán hàng và chỉnh sửa lại cho tôi, sau khi tóc dài ra, tôi vẫn có thể thiết kế kiểu tóc mới".

Tôi hỏi cô ấy: "Cô không thấy bực bội sao? Việc này đã làm mất thời gian và ảnh hưởng đến tâm trạng của cô." Cô gái vẫn nói với tôi rằng: "Mẹ tôi vẫn luôn bảo tôi rằng việc bận tâm quá nhiều đến những chuyện đã xảy ra là vô nghĩa. Thay vì bận tâm quá nhiều đến tâm trạng, tốt hơn hết là hãy chấp nhận rồi thay đổi nó".

Hóa ra, cô gái này đã được sống trong môi trường giáo dục khuyến khích ngay từ khi còn nhỏ. Ngay cả khi cô thi trượt, mẹ cô cũng sẽ mỉm cười động viên cô: "Không sao đâu, đừng nản lòng. Chỉ cần chúng ta cố gắng, lần sau chắc chắn sẽ làm tốt hơn".

Theo thời gian, cô gái này đã chịu ảnh hưởng một cách tinh tế và trở nên tràn đầy nhiệt huyết với cuộc sống, tràn đầy động lực học tập và tự nhiên trở nên khoan dung hơn, có khả năng đương đầu với những thất bại.

Kết luận

Có thể thấy rằng tâm trạng tốt quyết định thái độ tốt, thái độ tốt quyết định kết quả tốt. Nếu bạn không muốn con mình bị trầm cảm hoặc chậm chạp trong học tập, thì các bậc cha mẹ thông minh nên cung cấp nhiều sự nuôi dưỡng về mặt cảm xúc, bảo vệ lòng tự trọng cho con cái hơn khi con mình thi trượt. Cách xử lý đúng đắn của cha mẹ với những tình huống này có thể đem lại kết quả tốt đẹp bất ngờ, giúp con tiến bộ hơn trong học tập, dám đối mặt với khó khăn, thất bại trong tương lai.