Tin tức thế giới 2-5: Cố vấn an ninh Nhà Trắng bị sa thải; Ông Trump cấm các nước mua dầu Iran

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ bị cách chức sau bê bối lộ mật; Mỹ tăng cường trừng phạt Iran; Ông Zelensky khẳng định thỏa thuận khoáng sản với Mỹ là công bằng... là những tin tức thế giới đáng chú ý sáng 2-5.

Ông Trump chính thức sa thải cố vấn an ninh Nhà Trắng sau bê bối

Hãng tin Reuters ngày 2-5 đưa tin Tổng thống Trump đã chính thức cách chức Cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz sau khi bị phát hiện vô tình để lộ thông tin về chiến dịch không kích tại Yemen qua ứng dụng Signal, và thay vào đó sẽ đề cử ông làm đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc.

Ngoại trưởng Marco Rubio sẽ tạm thời kiêm nhiệm vị trí cố vấn an ninh, đánh dấu sự thay đổi lớn đầu tiên trong nội các nhiệm kỳ hai của ông Trump.

Quyết định sa thải ông Waltz được đánh giá là đỉnh điểm của làn sóng “thanh trừng” nhân sự trong Hội đồng An ninh quốc gia (NSC), nơi đã chứng kiến hơn 20 nhân viên bị sa thải từ đầu tháng 4.

Sự ra đi của ông Waltz có thể khiến các đồng minh châu Âu và châu Á lo ngại, do ông được xem là người ủng hộ liên minh truyền thống như Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Ukraine: Thỏa thuận khoáng sản với Mỹ là điều công bằng

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Kiev đã ký một thỏa thuận hợp tác khai thác khoáng sản với Mỹ trên cơ sở “thực sự bình đẳng”, sau khi thỏa thuận này được điều chỉnh đáng kể trong quá trình đàm phán.

Thỏa thuận cho phép hai nước cùng phát triển các nguồn khoáng sản chiến lược của Ukraine và thành lập một quỹ đầu tư phục hồi, không gắn với bất kỳ khoản “nợ” nào từ viện trợ trước đây.

Trước đó, Tổng thống Trump từng gọi đây là cách “lấy lại tiền” từ viện trợ thời chiến do chính quyền ông Biden cấp.

Mặc dù thỏa thuận không bao gồm cam kết an ninh cụ thể từ Mỹ, Washington khẳng định việc tăng cường hiện diện kinh tế sẽ góp phần răn đe Nga trước xung đột với Ukraine từ năm 2022.

Ông Trump đưa ra lệnh cấm toàn diện với dầu Iran

Hãng tin AFP ngày 2-5 cho biết ông Trump đã tuyên bố tất cả các giao dịch mua dầu hoặc sản phẩm hóa dầu của Iran phải ngừng ngay lập tức, và bất kỳ quốc gia hay cá nhân nào mua hàng từ Iran sẽ ngay lập tức bị áp dụng các lệnh trừng phạt thứ cấp.

“Họ sẽ không được phép làm ăn với Mỹ dưới bất kỳ hình thức nào”, ông viết trên mạng xã hội Truth Social hôm 1-5.

Tuyên bố của vị tổng thống được đưa ra sau khi các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Iran, dự kiến diễn ra vào ngày 3-5 ở Rome về chương trình hạt nhân của Iran, bị hoãn.

Mỹ bổ nhiệm đại sứ mới ở Ukraine

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã bổ nhiệm bà Julie Davis, một nhà ngoại giao kỳ cựu, làm quyền đại sứ tại Ukraine, sau khi đại sứ Bridget Brink từ chức vào tháng trước.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Tammy Bruce cho biết bà Davis là lựa chọn của Tổng thống Trump và Ngoại trưởng Rubio, với mục tiêu thúc đẩy hòa bình và thịnh vượng tại Ukraine.

Bà Davis, người nói tiếng Nga và có nhiều năm làm việc tại các quốc gia thuộc Liên Xô cũ, sẽ tiếp tục giữ chức vụ đại sứ Mỹ tại Cộng hòa Cyprus song song với nhiệm vụ mới ở Kiev.

Mỹ: Hơn 1.000 cuộc biểu tình phản đối ông Trump nhân Ngày Quốc tế Lao động

Hàng ngàn người trên khắp nước Mỹ đã xuống đường ngày 1-5 trong các cuộc biểu tình phản đối Tổng thống Trump, lên án những chính sách gây tranh cãi và nỗ lực mở rộng quyền lực của ông, theo Hãng thông tấn AFP.

Phong trào do mạng lưới các nhóm cấp tiến tổ chức, với hơn 1.000 cuộc tuần hành được lên kế hoạch tại nhiều thành phố lớn như New York, Chicago, Seattle và cả các thị trấn nhỏ.

Nhóm 50501 - tượng trưng cho “50 bang, 1 phong trào” - là đơn vị đứng sau các hoạt động này.

Thẩm phán Mỹ chặn ông Trump trục xuất theo đạo luật năm 1798

Một thẩm phán Mỹ đã ra phán quyết ngăn chính quyền Washington sử dụng Đạo luật kẻ thù từ nước ngoài năm 1798 để trục xuất người di cư Venezuela.

Theo Hãng tin Reuters, thẩm phán Fernando Rodriguez cho rằng chính quyền ông Trump đã vượt quá phạm vi của luật này khi áp dụng để tăng tốc việc trục xuất các thành viên của băng nhóm Tren de Aragua, bị cáo buộc là tổ chức khủng bố.

Phán quyết này cấm trục xuất người Venezuela tại khu vực Texas, và là lần đầu tiên bác bỏ việc sử dụng đạo luật năm 1798.

Mặc dù vậy, Nhà Trắng khẳng định sẽ kháng cáo quyết định này và tin rằng cuối cùng sẽ thắng kiện.