Timor-Leste chính thức gia nhập ASEAN

Việc kết nạp Timor-Leste vào ASEAN sẽ mở ra những cơ hội phát triển mới cho các thành viên của khối nói chung và đất nước Timor-Leste nói riêng.

Vào sáng qua (26.10), trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 47 diễn ra tại thủ đô Kuala Lumpur (Malaysia), lãnh đạo các quốc gia thành viên đã ký văn kiện kết nạp Timor-Leste vào ASEAN. Đây là thành quả Timor-Leste đạt được sau 14 năm nỗ lực vận động kể từ khi nộp đơn xin gia nhập vào năm 2011.

"Hoàn thiện đại gia đình ASEAN"

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng chủ nhà Malaysia Anwar Ibrahim cho biết sự gia nhập của Timor-Leste đã "hoàn thiện đại gia đình ASEAN", một lần nữa khẳng định vận mệnh chung và mối gắn kết sâu sắc trong khu vực, AFP đưa tin. Thông cáo của ASEAN ngày 26.10 nêu rõ sự kiện kết nạp thành viên thứ 11 đánh dấu chặng đường đầy tâm huyết và sự ủng hộ chung của khối trong việc chào đón Timor-Leste vào gia đình ASEAN.

Thủ tướng Timor-Leste Kay Rala Xanana Gusmao bày tỏ niềm vui trong ngày trọng đại: "Đây không chỉ là giấc mơ đã thành hiện thực mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ cho hành trình của chúng tôi - hành trình được đánh dấu bằng sự bền bỉ, quyết tâm và hy vọng". Thủ tướng Gusmao nêu thêm đây không phải là sự kết thúc của một hành trình, mà là mở đầu cho một chương mới đầy cảm hứng. Theo tờ The Straits Times, một số quan chức phái đoàn Timor-Leste đã không giấu được sự xúc động và rơi nước mắt. Các phóng viên từ Timor-Leste cũng có chung cảm xúc khi chứng kiến quốc kỳ đất nước được kéo lên, xếp cùng quốc kỳ các thành viên khác của ASEAN.

Giới lãnh đạo Timor-Leste đã thể hiện sự tự tin đất nước sẽ mang đến những thay đổi tích cực cho ASEAN. Trong buổi phỏng vấn với Channel News Asia hồi tháng 9, Tổng thống Timor-Leste Jose Ramos-Horta cho biết: "Ưu tiên tuyệt đối của chúng tôi là Timor-Leste được duy trì hòa bình, có luật pháp, trật tự, an ninh công cộng và ổn định chính quyền. Chúng tôi không nên tạo thêm gánh nặng hay cơn đau đầu khác cho ASEAN". Ông cũng bày tỏ Timor-Leste sẵn sàng chuẩn bị để có lần đầu đăng cai hội nghị cấp cao ASEAN vào năm 2029.

Quan hệ tương hỗ

Theo Reuters, việc kết nạp Timor-Leste, quốc gia trẻ nhất khu vực, được xem là bước đi mang tính biểu tượng cho sự bao trùm của ASEAN. Thủ tướng Gusmao cho biết việc tham gia ASEAN cũng sẽ mang đến cơ hội để Timor-Leste kết nối sâu sắc hơn vào chuỗi cung ứng khu vực, tiếp cận thị trường ASEAN với hơn 600 triệu dân, đồng thời biến Timor-Leste thành một điểm hấp dẫn đầu tư.

Với ASEAN, kết nạp Timor-Leste không chỉ mở rộng không gian địa chính trị và kinh tế của khối, mà còn thể hiện sự gắn kết. AP ngày 26.10 dẫn lời chuyên gia Angeline Tan từ Viện Nghiên cứu chiến lược và quốc tế ở Malaysia, cho rằng việc kết nạp Timor-Leste còn cho thấy khả năng thích ứng của ASEAN, đặc biệt là trong thời điểm biến động địa chính trị như hiện nay. "Trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, sự mở rộng của ASEAN thể hiện cam kết của khối đối với chủ nghĩa khu vực, tính cởi mở và tham gia bình đẳng", bà Tan nói.

Gia nhập ASEAN cũng tạo ra những thử thách mới cho Timor-Leste về việc nâng cao năng lực cạnh tranh. Phòng Thương mại và Công nghiệp Timor-Leste cho biết đã và đang có chương trình đào tạo thành viên, giúp các tổ chức và doanh nghiệp nắm rõ thủ tục, quy trình của thị trường ASEAN. Giai đoạn sắp tới sẽ là bài toán cho ASEAN và Timor-Leste nói riêng trong việc đảm bảo thành viên mới đáp ứng được phương hướng phát triển và yêu cầu của khối. Trước đó, Timor-Leste cũng đã có những bước chạy đà cho việc gia nhập ASEAN, thông qua tăng cường đầu tư vào hạ tầng hỗ trợ thương mại. Chẳng hạn, cảng biển Tibar Bay, hoạt động từ năm 2022, là dự án hạ tầng lớn nhất nước này, mở ra cửa ngõ hàng hải quan trọng cho sự đa dạng hóa kinh tế.