Tiếp bài Bát nháo thị trường mỹ phẩm: Bảo kê hay thiếu trách nhiệm?

“Báo động đỏ”

Trao đổi với phóng viên Tiền Phong, ông Tạ Văn Hạ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội của Quốc hội cảnh báo: “Tình trạng mỹ phẩm giả đang ở mức báo động đỏ, Quốc hội đã nhiều lần gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về thực trạng này”.

Lực lượng quản lý thị trường kiểm tra hàng hoá trong tháng cao điểm chống hàng giả, nhái Ảnh: QLTT Hà Nội

Theo ông Hạ, có những vụ việc khiến dư luận giật mình: Cơ quan chức năng phát hiện cơ sở sản xuất hàng tấn mỹ phẩm giả ngay giữa khu dân cư. “Câu hỏi đặt ra là: Cơ sở hoạt động công khai như vậy, lực lượng quản lý đầy đủ, tại sao không bị phát hiện sớm hơn?”, ông băn khoăn.

Về nguyên nhân, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội của Quốc hội cho rằng, việc buông lỏng quản lý đang tạo điều kiện cho mỹ phẩm giả, kém chất lượng tràn lan trên thị trường. Từ khâu thanh tra, kiểm tra đến giám sát đều còn nhiều lỗ hổng, trong khi đây là mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân. “Xã hội càng phát triển, nhu cầu làm đẹp càng cao. Nhưng nếu không bịt được những kẽ hở, nếu không kiểm soát chặt chẽ mỹ phẩm trôi nổi, hậu quả “tiền mất, tật mạng”, hệ lụy cho xã hội và sức khỏe của người tiêu dùng là rất lớn”, ông Hạ cảnh báo.

Bên cạnh đó, ông cũng nhấn mạnh vai trò của người tiêu dùng: “Người dân cần nâng cao cảnh giác, không vì rẻ, vì lời quảng cáo hoa mỹ mà mua phải hàng giả, rước họa vào thân. Làm đẹp là quyền chính đáng, nhưng phải làm đẹp một cách an toàn và có trách nhiệm với chính sức khỏe của mình”.

Một lưu ý khác cũng được Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội của Quốc hội nêu ra là sự bùng nổ của các nền tảng thương mại điện tử - nơi mỹ phẩm được bày bán tràn lan, khó kiểm soát. Cơ quan quản lý, theo ông Hạ, cần tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi buôn bán hàng giả, hàng nhái trên môi trường mạng. Bên cạnh đó, ông đặc biệt lưu ý đến trách nhiệm của người nổi tiếng trong hoạt động quảng cáo. “Luật Quảng cáo đã có, nhưng việc thực thi cần nghiêm túc. Không thể để tình trạng nghệ sĩ, người nổi tiếng, chỉ vì lợi nhuận mà quảng bá mỹ phẩm một cách lố bịch, gây hiểu nhầm nghiêm trọng cho người tiêu dùng”, ông Hạ nói.

Ông Tạ Văn Hạ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội của Quốc hội

Trao đổi qua điện thoại với Tiền Phong về kế hoạch kiểm tra doanh nghiệp lĩnh vực mỹ phẩm, ông Tạ Mạnh Hùng - Cục phó Quản lý Dược (Bộ Y tế) cho biết đã và đang thực hiện đúng chỉ đạo việc kiểm tra thường xuyên, liên tục các đơn vị này. Theo ông Hùng, thời gian tới, ngoài kiểm tra theo kế hoạch, Cục Quản lý Dược tăng cường kiểm tra đột xuất, tập trung nhóm doanh nghiệp có nguy cơ cao.

UBND TP Hà Nội cũng vừa có công văn gửi sở, ngành yêu cầu tăng cường công tác kiểm tra, xử lý tình trạng buôn lậu, sản xuất hàng giả, hàng nhái. Theo đó, Sở Công Thương Hà Nội chủ trì, phối hợp đơn vị liên quan thành lập tổ công tác liên ngành để kiểm tra, rà soát tình hình buôn lậu, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng. Việc kiểm tra tập trung vào địa bàn, lĩnh vực, mặt hàng có nguy cơ vi phạm cao, ảnh hưởng trực tiếp sức khỏe người dân như: thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm.

Cần có công cụ truy xuất nguồn gốc mỹ phẩm

Theo chuyên gia Ngô Trí Long, thị trường mỹ phẩm hiện nay thiếu công cụ truy xuất và cảnh báo người tiêu dùng. Người dân gần như không có công cụ trực tuyến để truy xuất nguồn gốc thuốc hay kiểm tra tình trạng chất lượng sản phẩm. Mỹ phẩm giả làm thất thu thuế, phá vỡ cạnh tranh và nuôi dưỡng một thị trường “ngầm” nguy hiểm.

“Cần tăng thẩm quyền, chế tài xử lý hậu kiểm. Trao quyền xử lý cho Viện Kiểm nghiệm; Cục Quản lý Dược phối hợp Bộ Công an kiểm tra mạng xã hội. Xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc gia, quét mã QR trên tất cả bao bì sản phẩm dược, mỹ phẩm. Công khai danh sách sản phẩm vi phạm và doanh nghiệp tái phạm. Thiết lập cổng thông tin cảnh báo nguy cơ thuốc giả và mỹ phẩm trên toàn quốc”, ông Long kiến nghị.

Thời gian qua, cơ quan quản lý thị trường trên cả nước phát hiện vụ việc nhập lậu mỹ phẩm. Tiêu biểu, giữa tháng 6/2025, Chi cục Quản lý Thị trường (QLTT) Hà Nội kiểm tra kho hàng tại phố Bạch Mai (Hà Nội) phát hiện hàng nghìn sản phẩm thực phẩm, mỹ phẩm nhập lậu. Theo ông Lê Mạnh Thắng, Đội trưởng Đội QLTT số 5, để tiêu thụ hàng hóa mỹ phẩm, nước hoa không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ, chủ lô hàng sử dụng mạng xã hội (Zalo, Facebook) đăng hình ảnh, bài viết, clip chào bán sản phẩm.

“Để đánh lạc hướng sự chú ý cơ quan chức năng, đối tượng tàng trữ buôn bán hàng lậu đã lợi dụng sự quản lý an ninh chặt chẽ của khu chung cư, hoặc chọn những căn nhà nằm ở ngoại thành, xa trung tâm tàng trữ hàng lậu. Để xóa dấu vết nơi sản xuất, mọi thông tin, giao dịch mua hàng đều thực hiện thông qua mạng xã hội, vận chuyển thông qua ship code (giao hàng trả tiền)”, ông Thắng nói.

Cục Quản lý Dược mới đây yêu cầu Cty TNHH Thương mại Tổng hợp & Dịch vụ Linh Anh thu hồi 9 sản phẩm mỹ phẩm trên toàn quốc do công thức không đúng như hồ sơ công bố, nhãn ghi công dụng không phù hợp quy định. Trước đó, năm 2024, Cục Quản lý Dược đình chỉ lưu hành, thu hồi toàn quốc đối với lô sản phẩm Bột khử mùi Trapha loại hộp 1 chai 30g (số lô: 2823; NSX: 18/9/23; HSD: 18/9/26; Số công bố: 01/19/CBMP-TNg) do Cty cổ phần Traphaco tung ra thị trường. Lý do thu hồi sản phẩm do mẫu kiểm nghiệm không đạt tiêu chuẩn chỉ tiêu giới hạn kim loại nặng.