Thủ tướng: Tăng trưởng hai chữ số những năm tới 'không thể không làm'

Tại buổi tiếp xúc cử tri tại TP Cần Thơ ngày 19/10, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết tình hình kinh tế - xã hội đã đạt kết quả ấn tượng, toàn diện, nhìn chung quý sau tốt hơn quý trước, năm nay dự kiến tốt hơn năm trước.

"Nổi bật là tăng trưởng GDP quý III đạt 8,22%, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm, lạm phát được kiểm soát", ông nói.

Theo Thủ tướng, mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 trên 8% và hai con số những năm tới là không dễ đạt được, nhưng không thể không làm để đạt 2 mục tiêu 100 năm đã đề ra. Hai mục tiêu 100 năm gồm: đến 2030 trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; và đến 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Do đó, theo lãnh đạo Chính phủ, Việt Nam phải vượt khó khăn, thách thức, đồng thời đón nhận thời cơ, thuận lợi để phát triển. Ông cũng thêm rằng thực tiễn cho thấy "Việt Nam đã làm tốt và có kinh nghiệm để tiếp tục vượt qua".

Thực tế, sau hơn ba thập kỷ đổi mới, phát triển, Việt Nam đã chuyển từ nước nghèo, tiến gần mức thu nhập trung bình cao. Việt Nam đang đặt mục tiêu thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình cao vào 2030 và nước phát triển có thu nhập cao vào 2045. Song, nền kinh tế chưa có một giai đoạn phát triển cao (trung bình 10% mỗi năm kéo dài trên 10 năm). Do vậy, giới chuyên môn cho rằng thách thức của Việt Nam là làm sao để có thể tiếp tục tăng trưởng nhanh, bền vững, để dần bước vào nhóm các nước có thu nhập cao.

Năm nay, Chính phủ dự kiến đạt và vượt tất cả 15 chỉ tiêu về kinh tế - xã hội. Kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, tăng trưởng cao, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm, nợ công và bội chi trong giới hạn an toàn.

Tăng trưởng GDP 9 tháng đạt 7,85% so với cùng kỳ, cả năm khoảng 8%, thuộc nhóm cao nhất khu vực và thế giới. Có 32 địa phương tăng trưởng GRDP trên 8%, trong đó 13 nơi trên 10%. Quy mô GDP đạt khoảng 510 tỷ USD, xếp thứ 32 thế giới, thứ 4 ASEAN. GDP bình quân đầu người trên 5.000 USD, trở thành nước có thu nhập trung bình cao.

Nền kinh tế tăng trưởng tích cực trong giai đoạn vừa qua là nền tảng củng cố niềm tin, ổn định kinh tế vĩ mô và mở dư địa cho phát triển nhanh, bền vững trong thời gian tới. Dù vậy, mục tiêu cơ cấu nền kinh tế còn một số khó khăn, thách thức.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi, các động lực chính như xuất khẩu, tiêu dùng và đầu tư chưa thực sự mạnh. Trong đó, xuất khẩu còn thiếu vững chắc, có dấu hiệu chậm lại, phụ thuộc lớn vào khu vực FDI và nguồn cung bên ngoài. Chính sách thuế đối ứng, rào cản kỹ thuật và yêu cầu xanh hóa từ các thị trường lớn như Mỹ, EU tăng mạnh, ảnh hưởng tới khu vực này.

Bên cạnh đó, quy mô đầu tư công giai đoạn 2025 rất lớn, nhưng giải ngân vẫn thấp, mới đạt khoảng 50% kế hoạch đến hết tháng 9. Tiêu dùng trong nước chưa đột phá rõ nét, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong 2021-2025 tăng bình quân 7,5%, thấp hơn đáng kể so với giai đoạn trước.

Ông Mãi cũng cho rằng nhà điều hành cần nhìn nhận rõ hơn việc nền kinh tế vẫn dựa vào gia công, nhập khẩu, và mô hình tăng trưởng chủ yếu đến từ vốn, lao động. Cùng với đó, Chính phủ cũng cần kiên định nguyên tắc điều hành trong bối cảnh dư địa chính sách, nhất là tiền tệ, bị thu hẹp.

Theo tính toán của GS.TS Vũ Minh Khương, Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, có hai kịch bản để Việt Nam đạt mục tiêu thành nước thu nhập cao vào 2045.

Kịch bản 1, GDP bình quân đầu người của Việt Nam tăng 5,5% mỗi năm, tới 2045 thu nhập bình quân đầu người trên GDP chạm 11.000 USD, tương đương Malaysia vào 2021.

Kịch bản 2, GDP bình quân đầu người tăng 6,5% liên tục trong 20 năm thì tới 2045, chỉ số này sẽ chạm 15.000 USD - ngưỡng thấp nhất trong nhóm thu nhập cao. Nếu tốc độ này được duy trì, Việt Nam có thể đạt thu nhập bình quân đầu người khoảng 20.000 USD vào 2050.

Song để đạt mục tiêu, giới chuyên môn cho rằng Việt Nam cần cải thiện chỉ số năng suất nhân tố tổng hợp (TFP). Đây là một chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả hoạt động của nền kinh tế hoặc doanh nghiệp, và thường được sử dụng đo lường sự đóng góp của các yếu tố đầu vào tăng trưởng kinh tế.

TFP chính là động lực chủ chốt của tăng trưởng kinh tế trong dài hạn. Bởi, khi các yếu tố vốn và lao động đã được sử dụng một cách triệt để, chỉ có sự gia tăng về năng suất mới có thể thúc đẩy tăng trưởng hơn nữa. Trong đó, kinh tế số sẽ giúp tăng TFP thông qua cải tiến nghiên cứu và phát triển (R&D), giảm chi phí và nâng cao quản trị. Việc tự động hóa, phân tích dữ liệu lớn, IoT, AI cũng giúp tối ưu quy trình sản xuất, hiệu quả và tạo giá trị gia tăng.

Phương Dung