Thống đốc NHNN được quyết cho vay đặc biệt lãi suất 0%

Dự thảo luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Các tổ chức tín dụng đề xuất cho Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quyết định cho vay đặc biệt lãi suất 0%, không có tài sản bảo đảm.

Dự án luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Các tổ chức tín dụng được Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Thị Hồng trình Quốc hội sáng 20.5. Theo luật hiện hành, việc cho vay đặc biệt lãi suất là 0%/năm, không có tài sản bảo đảm do Thủ tướng quyết định.

Dự thảo luật quy định, các tổ chức tín dụng được vay đặc biệt từ NHNN, tổ chức tín dụng khác trong trường hợp: chi trả tiền gửi cho người gửi tiền khi bị rút tiền hàng loạt; thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc.

Tại tờ trình, Chính phủ nhận định, việc chuyển thẩm quyền từ Thủ tướng sang NHNN nhằm triệt để phân cấp, phân quyền, giảm bớt khâu trung gian. Từ đó, rút ngắn thời gian xử lý, bảo đảm việc tổ chức thực hiện kịp thời, an ninh, an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng.

Báo cáo thuyết minh dự án luật của NHNN cũng nêu rõ, thời gian qua, NHNN đã thực hiện một số khoản cho vay đặc biệt với lãi suất 0%, không có tài sản đảm bảo.

Tuy nhiên, cơ quan kiểm tra cho rằng, NHNN vượt thẩm quyền khi văn bản quy định của NHNN không có nội dung phải có tài sản bảo đảm để đảm bảo cho khoản cho vay đặc biệt.

Vì vậy, dự thảo luật quy định NHNN được quyết định cho vay đặc biệt không có tài sản bảo đảm và quy định cụ thể lãi suất cho vay đặc biệt 0%/năm để đáp ứng yêu cầu thực tế (như đã phát sinh vừa qua), tránh tình trạng việc triển khai thực tế gặp vướng mắc do thẩm quyền của NHNN chưa được quy định rõ tại luật.

Quy định này cũng đáp ứng được yêu cầu xử lý thực tế khi đối tượng vay đặc biệt là tổ chức tín dụng trong giai đoạn khó khăn về khả năng thanh khoản, tài chính, cần các biện pháp khác nhau để sớm ổn định, phục hồi hoặc hạn chế tổn thất nghiêm trọng hơn.

NHNN cũng nhấn mạnh, biện pháp cho vay đặc biệt không chỉ hỗ trợ riêng tổ chức tín dụng vay đặc biệt mà nhằm bảo vệ quyền lợi cho người gửi tiền, bảo đảm an toàn hệ thống tổ chức tín dụng, ổn định an ninh, trật tự an toàn xã hội.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi đề nghị rà soát các quy định hiện hành về cho vay đặc biệt; nghiên cứu quy định chi tiết tiêu chí, điều kiện cho vay đặc biệt với khoản vay có lãi suất 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm.

"Cần quy định rõ ràng, minh bạch trình tự, thủ tục cho vay và có các biện pháp tăng cường kiểm soát, ngăn ngừa và hạn chế tổn thất có thể xảy ra", ông Mãi nêu.

Ủy ban Kinh tế - Tài chính cũng đề nghị rà soát các quy định của luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 liên quan đến thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt để sửa đổi, bổ sung phù hợp với việc phân cấp thẩm quyền cho NHNN, tránh phát sinh vướng mắc trong triển khai thực hiện.

Quy định chặt điều kiện thu giữ tài sản bảo đảm của nợ xấu

Một đề xuất khác tại dự thảo luật bổ sung quy định tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ được quyền thu giữ tài sản bảo đảm.

Việc thu giữ tài sản bảo đảm chỉ được thực hiện khi hợp đồng bảo đảm có thỏa thuận về việc bên bảo đảm đồng ý cho bên nhận bảo đảm có quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu khi phải xử lý tài sản bảo đảm.

Dự thảo luật, quy định rõ trong quá trình thu giữ, tổ chức tín dụng không được áp dụng các biện pháp vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội.

Dự thảo luật cũng quy định, tổ chức tín dụng bị chuyển giao bắt buộc được ủy quyền thu giữ tài sản bảo đảm cho tổ chức tín dụng nhận chuyển giao bắt buộc hoặc công ty quản lý nợ và khai thác tài sản của tổ chức tín dụng nhận chuyển giao bắt buộc.

Ủy ban Kinh tế - Tài chính đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát, bảo đảm quy định chặt chẽ các điều kiện để thực hiện quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu; vai trò, trách nhiệm của UBND cấp xã và cơ quan công an cấp xã trong bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội trong quá trình thu giữ; việc ủy quyền thu giữ tài sản bảo đảm.

Theo ông Mãi, dự thảo luật cần bổ sung quy định giao Chính phủ quy định chi tiết trình tự, thủ tục thu giữ tài sản bảo đảm và xử lý tài sản bảo đảm sau thu giữ.