Thống đốc Nguyễn Thị Hồng: 'Kiểm soát sở hữu chéo ngân hàng rất khó khăn'

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết việc kiểm soát sở hữu chéo rất khó khăn, nhất là khi cổ đông và người có liên quan cố tình che giấu, nhờ đứng tên hộ cổ phần để lách quy định của pháp luật.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng vừa có báo cáo gửi Quốc hội về việc thực hiện cơ cấu lại hệ thống tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu.

Đang hoàn thiện phương án cơ cấu Ngân hàng SCB

Tại báo cáo, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, cơ quan này triển khai Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021 - 2025" (Đề án 689).

Ngân hàng Nhà nước đã ban hành các quyết định chuyển giao bắt buộc đối với 3 ngân hàng mua bắt buộc và Ngân hàng Đông Á.

Theo đó, vào ngày 17.10.2024, chuyển giao bắt buộc Ngân hàng TNHH MTV Xây dựng (CBBank) cho Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam; Ngân hàng TNHH MTV Đại Dương (Ocean Bank) cho Ngân hàng TMCP Quân đội. Ngày 17.1, chuyển giao bắt buộc Ngân hàng thương mại TNHH MTV Dầu khí Toàn cầu (GPBank) cho Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng và Ngân hàng TMCP Đông Á (Donga Bank) cho Ngân hàng TMCP Phát triển Hồ Chí Minh.

Về Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn (SCB), Ngân hàng Nhà nước đã có tờ trình báo cáo Chính phủ về phương án cơ cấu lại SCB. Hiện, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 25 ngày 29.4, Ngân hàng Nhà nước đang tiếp tục hoàn thiện phương án cơ cấu lại SCB và sẽ có tờ trình báo cáo cấp có thẩm quyền theo quy định.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cũng cho biết, nợ xấu được tập trung xử lý và kiểm soát. Đến tháng 2, tỷ lệ nợ xấu nội bảng (không bao gồm 5 ngân hàng đang thực hiện chuyển giao bắt buộc và cơ cấu lại nói trên) ở mức 1,88%.

Doanh nghiệp nhà nước sở hữu cổ phần vượt giới hạn tại ngân hàng

Liên quan ngăn ngừa tình trạng sở hữu chéo và sở hữu có tính chất thao túng, chi phối trong các tổ chức tín dụng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho hay, Ngân hàng Nhà nước đã tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý và quyết liệt triển khai các giải pháp ngăn ngừa, xử lý sở hữu cổ phần vượt giới hạn quy định, sở hữu chéo, cho vay, đầu tư không đúng quy định cùng với quá trình cơ cấu lại tổ chức tín dụng.

Nhờ đó, bà Hồng khẳng định, việc sở hữu cổ phần vượt giới hạn quy định, sở hữu chéo trong hệ thống tổ chức tín dụng từng bước được xử lý, tình trạng cổ đông, nhóm cổ đông lớn, thao túng, chi phối ngân hàng đã được hạn chế.

Tuy nhiên, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nêu rõ, việc kiểm soát sở hữu chéo rất khó khăn, nhất là khi cổ đông và người có liên quan của cổ đông cố tình che giấu, nhờ cá nhân, tổ chức khác đứng tên hộ số cổ phần sở hữu để lách quy định của pháp luật về sở hữu chéo, sở hữu vượt mức quy định hoặc lách quy định về giới hạn cấp tín dụng, tỷ lệ sở hữu cổ phần của cổ đông và người có liên quan.

Điều này dẫn tới tiềm ẩn nguy cơ hoạt động của tổ chức tín dụng thiếu công khai, minh bạch. Việc này chỉ có thể được phát hiện và nhận diện thông qua công tác điều tra, xác minh của cơ quan điều tra.

Bà Hồng cũng nêu khó khăn trong việc phát hiện mối liên quan giữa các doanh nghiệp. Ngân hàng Nhà nước không chủ động được trong việc tra cứu thông tin cũng như xác định được độ chính xác, tin cậy của các nguồn thông tin.

Cạnh đó, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước phản ánh, việc sở hữu chéo có thể liên quan đến nhiều đối tượng thuộc sự quản lý của các bộ, ngành. Trong đó hiện nay còn tồn tại tình trạng sở hữu cổ phần vượt giới hạn tại ngân hàng thương mại là doanh nghiệp nhà nước với tỷ lệ sở hữu khá lớn. Các ngân hàng thương mại gặp khó khăn trong việc yêu cầu cổ đông này thực hiện thoái vốn.

Để giải quyết tình trạng sở hữu chéo, có tính chất thao túng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nêu rõ, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục thực hiện giám sát an toàn hoạt động của tổ chức tín dụng và qua công tác thanh tra. 

Trường hợp phát hiện rủi ro, vi phạm, Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo tổ chức tín dụng xử lý các tồn tại nhằm ngăn ngừa rủi ro. 

Đồng thời, bà Hồng đề nghị, các bộ, ban ngành, đơn vị cần chỉ đạo các doanh nghiệp thực hiện việc đầu tư, góp vốn mua cổ phần tại các tổ chức tín dụng tuân thủ quy định, sử dụng nguồn vốn đi vay, đặc biệt vốn vay từ các tổ chức tín dụng đúng mục đích, hiệu quả đảm bảo an toàn và trả nợ đúng hạn cho các tổ chức tín dụng.