Thiếu nhân lực chuyên môn giáo dục ở cấp xã

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT khẳng định sẽ có văn bản hướng dẫn cụ thể về việc sở GD-ĐT chịu trách nhiệm tuyển dụng giáo viên. Có sở GD-ĐT chia sẻ tổ chức thi tuyển một lần nhưng mỗi ứng viên nên có nhiều nguyện vọng.

Tại tọa đàm về tổ chức quản lý giáo dục cấp xã sau khi sắp xếp đơn vị hành chính do Bộ GD-ĐT phối hợp Ủy ban Văn hóa - Xã hội (VH-XH) của Quốc hội tổ chức mới đây, vấn đề sử dụng, tuyển dụng đội ngũ nhà giáo được đặc biệt quan tâm.

KHOẢNG 1/3 CÁN bỘ GIÁO DỤC CẤP XÃ TRÁI CHUYÊN MÔN

Khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, không còn phòng GD-ĐT, thay vào đó, phòng VH-XH của UBND xã chịu trách nhiệm hàng chục nhiệm vụ về giáo dục trên địa bàn. Tuy nhiên, thiếu nhân lực về giáo dục ở cấp này đang là vấn đề cần khắc phục.

Theo ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông (Bộ GD-ĐT), báo cáo của nhiều địa phương cho thấy có tới 50% đơn vị hành chính cấp xã không có lãnh đạo, cán bộ từng công tác trong ngành giáo dục để theo dõi, quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

Phòng VH-XH của UBND cấp xã thiếu cán bộ am hiểu chuyên môn sâu trong quản lý các hoạt động giáo dục tại các nhà trường, dẫn tới khó khăn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và quản lý sử dụng viên chức.

Lãnh đạo Cục Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục (Bộ GD-ĐT) cho biết: Theo hướng dẫn hiện nay, mỗi phòng VH-XH bố trí tối đa 2 biên chế cho vị trí việc làm công chức phụ trách lĩnh vực GD-ĐT. Với tổng số 3.321 xã phường, đặc khu sau sắp xếp, dự kiến số lượng công chức cấp xã toàn quốc cần hơn 6.000 người.

Khảo sát nhanh trên số liệu khoảng 1.000 công chức đã được bố trí về làm việc tại cấp xã, được giao phụ trách lĩnh vực giáo dục thì có khoảng gần 1/3 số người đã từng công tác tại phòng GD-ĐT (cũ); hơn 1/3 có trình độ chuyên môn được đào tạo ở các ngành sư phạm, giáo dục, còn lại là trình độ đào tạo ở các ngành, lĩnh vực khác, hầu như không liên quan đến giáo dục, có trường hợp là kỹ sư chăn nuôi...

Ông Nguyễn Đình Long, Trưởng phòng VH-XH P.An Tường (Tuyên Quang), cho hay phòng của ông có duy nhất ông từng công tác trong ngành giáo dục nhưng cũng đã đi làm nhiệm vụ khác 17 năm nay. Do vậy, ông Long đề nghị Bộ sớm có chương trình tập huấn chuyên sâu cho cán bộ làm công tác chuyên môn về giáo dục ở cấp xã.

Bà Nguyễn Diệu Bình, chuyên viên Phòng VH-XH P.Láng Thượng (Hà Nội), chia sẻ nghiệp vụ của bà là giáo dục mầm non nhưng nay chịu trách nhiệm cả cấp học tiểu học, THCS nên không tránh khỏi khó khăn.

Bà Trần Thị Phương, Trưởng phòng VH-XH P.Thanh Liêm (Ninh Bình), cho hay hiện phòng có 5 biên chế chịu trách nhiệm khoảng 6 lĩnh vực khác nhau trên địa bàn xã. Do vậy, hơn 30 ngày qua, các cán bộ đang vào cuộc thực hiện nhiệm vụ theo tinh thần "làm ngày không đủ, tranh thủ làm đêm". Dù vậy, bà Phương cũng băn khoăn nếu chuyển một số chức năng nhiệm vụ cấp xã về cho hiệu trưởng nhà trường, chẳng hạn nếu giao hiệu trưởng quản lý dạy thêm ngoài nhà trường nhưng nhà trường không có thẩm quyền xử phạt hành chính thì vẫn là cấp xã phải làm.

Còn ở Hà Nội, ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở GD-ĐT, phản ánh thành phố có 126 xã phường, công chức của phòng VH-XH có tổng số 347 người, trong đó số cán bộ có bằng sư phạm là 212 người, chiếm khoảng 61% nhưng số từng công tác trong ngành giáo dục chỉ chiếm 25%. Có cán bộ ở phòng GD-ĐT trước đây phụ trách mầm non thì nay về xã phụ trách cả 3 cấp học…

ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP

Cũng theo ông Trần Thế Cương, cách mà Hà Nội đang áp dụng rất hiệu quả sau 1 tháng thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp là tổ chức theo các cụm chuyên môn theo phạm vi của các quận huyện trước đây. Điều này hỗ trợ rất tốt cho công tác sinh hoạt chuyên môn, tổ chức các cuộc thi dành cho giáo viên (GV) và học sinh. Hà Nội cũng trưng tập GV hỗ trợ chính quyền, phòng văn hóa - giáo dục cấp xã trong chuyên môn, chuyển đổi số…

Ông Võ Văn Mai, Phó giám đốc Sở GD-ĐT Nghệ An, thông tin tỉnh có 130 phường xã, trong đó 40 phường xã có chuyên viên, hoặc lãnh đạo phòng VH-XH, hoặc phó chủ tịch UBND xuất thân từ ngành giáo dục. Trước thực tế này, Sở GD-ĐT Nghệ An đã xây dựng kế hoạch điều động ngắn hạn phó hiệu trưởng (với trường có 2 phó hiệu trưởng) để cùng tham mưu, hỗ trợ, giúp đỡ đội ngũ công chức giáo dục cấp xã; đồng thời xây dựng kế hoạch tập huấn chuyên môn cho đội ngũ này.

Cục Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục cũng đề nghị giải pháp ngắn hạn là nghiên cứu và có cơ chế linh hoạt cho phép UBND cấp xã được trưng tập có thời hạn các cán bộ quản lý hoặc GV cốt cán có kinh nghiệm từ các trường học trên địa bàn lên hỗ trợ công tác chuyên môn cho phòng VH-XH, đặc biệt trong các giai đoạn cao điểm như lập kế hoạch đầu năm học hoặc quyết toán cuối năm.

THỐNG NHẤT SỞ GD-ĐT CHỊU TRÁCH NHIỆM TUYỂN DỤNG GIÁO VIÊN

Một điểm đáng chú ý được Phó giám đốc Sở GD-ĐT Nghệ An Võ Văn Mai kiến nghị là dù đã có các văn bản đề cập việc giao việc tuyển dụng GV cho ngành giáo dục nhưng Bộ cần có hướng dẫn cụ thể về đầu mối chịu trách nhiệm tuyển dụng GV để tránh dẫn đến các cách hiểu khác nhau như hiện nay.

Gợi ý cách làm, ông Mai nêu nếu sở GD-ĐT đứng ra tổ chức tuyển dụng thì sẽ căn cứ theo vị trí việc làm của ngành giáo dục. Sở chỉ tổ chức thi một lần, một người ứng tuyển có thể có nhiều nguyện vọng. Người ứng tuyển sẽ có cam kết nếu trúng tuyển sẽ thực hiện yêu cầu luân chuyển 3 - 5 năm. Cách làm này sẽ giúp giải quyết việc thiếu nguồn tuyển cho các địa bàn vùng khó khăn…

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc Sở GD-ĐT Ninh Bình, thì đề nghị Bộ GD-ĐT cần quy định rõ hơn vấn đề liên quan đến đội ngũ.

Phát biểu tại tọa đàm, ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban VH-XH của Quốc hội, cũng nhấn mạnh nên phân định rõ trách nhiệm trong lĩnh vực GD-ĐT, việc gì giao cho cấp xã, việc gì giao cho cấp sở thì phù hợp và hiệu quả. Về việc điều động GV, ông Vinh dẫn luật Nhà giáo đã quy định giao việc chỉ đạo tuyển dụng, điều động đội ngũ nhà giáo cho Bộ trưởng Bộ GD-ĐT. Trên cơ sở đó, Bộ GD-ĐT sẽ có hướng dẫn thực hiện với địa phương.

Khẳng định tiếp tục tập trung hỗ trợ cấp xã trong các hoạt động liên quan đến GD-ĐT là yêu cầu trọng tâm và cấp bách lúc này, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh trong hệ thống, cấp xã là nền tảng. "Nếu không củng cố tốt hệ thống cấp xã, nếu nền tảng này vận hành trục trặc thì không thể hy vọng phía trên sẽ vận hành tốt", ông Sơn nhìn nhận.

Về 2 vấn đề được các địa phương đặc biệt quan tâm hiện nay là bổ nhiệm và tuyển dụng đội ngũ nhà giáo, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng Thông tư 15 mà Bộ GD-ĐT mới ban hành đã nêu rõ quyền hạn bổ nhiệm đội ngũ lãnh đạo các cơ sở giáo dục. Riêng về vấn đề tuyển dụng, điều động GV, ông nêu rõ: "Ngành giáo dục đứng ra đảm nhiệm việc này. Đề xuất nhu cầu là từ các cơ sở giáo dục, cấp xã chịu trách nhiệm tổng hợp nhưng tổ chức các cuộc tuyển dụng trong phạm vi chung là do cấp sở GD-ĐT chịu trách nhiệm".

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng cho biết ngoài các thông tư đã ban hành, nếu cần có văn bản hướng dẫn cụ thể hơn nữa thì Bộ sẽ có hướng dẫn ngay để kịp cho việc tuyển dụng, điều động GV của địa phương trước thềm năm học.