Thi Tốt nghiệp THPT môn Vật lý: Đề thi sẽ tăng cường câu hỏi gắn với tình huống thực tế

Chỉ còn ít ngày nữa, học sinh trên toàn quốc sẽ dự Kỳ thi Tốt nghiệp THPT năm 2025. Với chương trình GDPT 2018, mỗi thí sinh sẽ thực hiện 4 bài thi gồm: Toán, Ngữ văn và 2 môn tự chọn tuỳ theo năng lực, sở trường của từng người.

Đối với Vật lý, giáo viên bộ môn cho rằng, căn cứ vào đề minh hoạ Bộ GD&ĐT đã công bố cho thấy, đề thi năm nay sẽ có nhiều thay đổi cả về cấu trúc, định dạng đề thi theo định hướng phát triển năng lực học sinh.

Cấu trúc đề thi bộ môn gồm 28 câu hỏi với thời gian làm bài 50 phút, chia thành 3 phần.

Trong đó, phần 1 là 18 câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn. Ở phần này các câu hỏi tập trung kiểm tra mức độ nhận biết và thông hiểu, chưa gây khó khăn, đánh đố học sinh.

Học sinh lớp 12, Trường THPT Kim Liên (Hà Nội) trong một chương trình tư vấn mùa thi trước kỳ thi Tốt nghiệp THPT năm nay.

Ở phần 2, gồm 4 câu hỏi trắc nghiệm đúng – sai với mỗi câu 4 ý, thí sinh trả lời đúng hết 4 câu sẽ đạt trọn vẹn 4 điểm. Các câu hỏi này có thể khai thác bài tập thực hành, xử lý số liệu, đa dạng mức độ tư duy trong cùng một câu hỏi. Dạng câu hỏi này đòi hỏi học sinh phải có năng lực, kiến thức chắc chắn mới trả lời được hết, không thể dùng mẹo mực để làm bài.

Phần 3 là phần trắc nghiệm trả lời ngắn gồm 6 câu hỏi yêu cầu điền kết quả chính xác gần với dạng tự luận, tập trung các câu hỏi vận dụng và vận dụng cao.

Theo thầy Nguyễn Hữu Tình, giáo viên bộ môn Vật lý, Hệ thống Giáo dục HOCMAI cũng là giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, phạm vi kiến thức của đề thi tập trung chủ yếu vào chương trình lớp 12, tuy nhiên có thể yêu cầu vận dụng các kiến thức, kĩ năng đã học từ lớp 10, 11 (xử lý số liệu, đọc biểu đồ, đồ thị; định luật Ohm, dao động điều hòa, động năng, công – công suất, biến dạng, áp suất, khối lượng ....).

Một số câu hỏi có thể tích hợp kiến thức ngoài chương trình, nhưng sẽ cung cấp đầy đủ công thức cần thiết.

Do đó, từ nay đến kỳ thi không còn nhiều thời gian, học sinh kết hợp ôn tập qua các mảng kiến thức kết hợp giải đề.

Cần tránh một số lỗi thường gặp

Trong quá trình dạy học, thầy giáo nhận ra, học sinh thường mắc một số lỗi như: Xác định sai yêu cầu của câu hỏi, sai sót trong tính toán và biến đổi, nhầm lẫn với kiến thức môn Hóa học…

Ví dụ, học sinh xác định sai yêu cầu của câu hỏi có các tình huống như: phần đơn vị, học sinh đọc lướt nhanh nên chưa trả lời đúng đơn vị đo của đại lượng vật lí cần tính toán, dẫn đến khoanh nhầm đáp án hoặc điền nhầm giá trị; phần “tăng thêm”, “độ biến thiên” thì thay bằng việc xác định độ biến thiên của đại lượng vật lí nào đó, các em chỉ đi tính giá trị đại lượng vật lí.

Sai sót trong tính toán và biến đổi: học sinh làm tròn nhiều bước trung gian khiến kết quả cuối cùng bị sai lệch; lỗi trong biểu diễn số mũ, thiếu ngoặc, nhầm dấu hoặc viết sai chữ số có nghĩa.

Một số học sinh cũng thường nhầm lẫn kiến thức Vật lý với Hoá học. Ví dụ, trong điều kiện thường, hầu hết các khí tồn tại ở dạng phân tử nhiều nguyên tử, chỉ có các khí trơ mới tồn tại ở dạng đơn nguyên tử hoặc dùng sai đơn vị khối lượng (trong Hóa học là gam, trong Vật lý thường là kg).

Không bỏ trống đáp án

Với thời gian làm bài Vật lý chỉ có 50 phút, thí sinh cần xác định chiến thuật làm bài hiệu quả.

Trước hết, sau khi đọc một lượt đề bắt tay làm bài theo thứ tự từ dễ đến khó, từ quen đến lạ, tránh sa đà vào câu lạ gây mất thời gian.

Với những câu kiến thức cơ bản, thí sinh cần tuân thủ đúng phương pháp ôn luyện đã học để làm bài. Gặp câu có yếu tố lạ, khó cần bình tĩnh suy nghĩ hoặc bỏ qua làm sau.

Với các câu trắc nghiệm nhiều lựa chọn, dù có một vài câu sau khi suy nghĩ nhưng chưa chắc chắn lắm cũng không nên để trắng mà cần tô hết đáp án. Dùng bút chì tô kín ô tương ứng trong phiếu trả lời trắc nghiệm. Tô vừa đủ, không tô lem nhem hay quá nhạt, tránh tô nhầm ô dòng.

Với 4 câu hỏi đúng – sai, đây là phần thí sinh chỉ cần sai 1 ý ở mỗi câu sẽ mất 0,5 điểm tuy nhiên các em không được tâm lý. Đọc kỹ đề, vận dụng kiến thức đã học để xác định câu trả lời câu hỏi. Nên làm trọn vẹn 4 ý một câu rồi mới tô đáp án vào phiếu.

Đối với phần câu hỏi trả lời ngắn đòi hỏi kỹ năng đọc hiểu, tính toán, đánh giá năng lực của học sinh nên các em cần cẩn trọng, tính toán cẩn thận chính xác, tránh các lỗi trên.

Sau khi làm xong, thí sinh dành thời gian 5 phút để kiểm tra lại một lượt câu hỏi từ trên xuống dưới. Lưu ý thí sinh, khi tô đáp án trả lời ngắn cần chú ý tô đúng cột, cẩn thận với số âm và số thập phân.

Từ nay đến kỳ thi ôn tập gì?

Theo thầy Tình, đề thi Tốt nghiệp THPT 2025 sẽ tăng cường các câu hỏi có tính thực tiễn như: Bối cảnh đời sống (ảnh, ứng dụng thực tiễn); Bối cảnh khoa học (thí nghiệm có mô hình, số liệu thật).

Học sinh cần rèn cho mình khả năng đọc hiểu, phân tích và xử lý thông tin, tăng cường liên hệ kiến thức sách giáo khoa với ứng dụng đời sống, làm quen với câu hỏi dạng mô tả hiện tượng hoặc thiết bị.

Đề thi cũng có thể tăng các câu hỏi tích hợp nhiều chủ đề kiến thức. Ví dụ bài toán electron chuyển động tròn dưới tác dụng của từ trường, đòi hỏi học sinh phải vận dụng được các kiến thức về điện trường ở lớp 11, các kiến thức về động học, năng lượng và chuyển động tròn đã học ở lớp 10).

Do đó, để đạt mục tiêu tối đa về mặt điểm số, học sinh cần phải hệ thống hóa và xâu chuỗi được tổng thể kiến thức trong chương trình THPT.

Tuy nhiên, thời gian không còn nhiều, học sinh không nên căng thẳng, thức quá khuya học bài. Thay vào đó, các em cần giữ tinh thần thoải mái, ngủ sớm, chuẩn bị đầy đủ các vật dụng làm bài và các giấy tờ quan trọng gồm: bút viết, bút chì gọt sẵn, tẩy, máy tính bỏ túi, giấy báo thi… sẵn sàng cho kỳ thi.