Thấy gì từ những cảnh báo lừa đảo người hiến máu

Dẫu biết lừa đảo lợi dụng công nghệ cao luôn biến ảo khó lường nhưng nhắm vào những người từng hiến máu nhân đạo lại là điều ít ai ngờ đến.

Đầu tiên là Bệnh viện Chợ Rẫy, đến lượt Trung tâm hiến máu nhân đạo và mới đây Sở Y tế TP.HCM phải phát đi cảnh báo khẩn về những thủ đoạn mạo danh các cơ quan tiếp nhận hiến máu để lừa đảo người dân.

Chưa hiến máu lần nào cũng bị gọi

Tôi đã hàng chục lần hiến máu, vừa rồi cũng nhận được cuộc gọi, bên kia xưng là "nhân viên y tế" thông báo: "Kết quả xét nghiệm cho thấy máu của anh bị nghi ngờ mắc bệnh truyền nhiễm. Chúng tôi hướng dẫn anh các bước như sau để thực hiện khám tầm soát và hoàn toàn miễn phí"...

Nhóm những người từng hiến máu bàn luận nhiều về các cuộc gọi lừa người hiến máu. Có những băn khoăn, nghi ngờ về việc tại sao hiến máu xong ít lâu có người biết mà gọi. Nhiều người từng tham gia hiến máu nhân đạo tưởng thật, ai ngờ làm việc thiện nguyện, nhân ái cũng bị đối tượng lừa đảo lợi dụng.

Trong phiếu đăng ký hiến máu tình nguyện hiện nay thực hiện trên ứng dụng (app), sau đó nhân viên in ra giấy để người hiến máu xem lại và ký vào, có nội dung: "Anh (chị) có đồng ý xét nghiệm HIV, nhận thông báo và được tư vấn khi kết quả xét nghiệm HIV nghi ngờ hoặc dương tính?". Có lẽ đây là chi tiết dễ làm cho người hiến máu tin vào cuộc gọi của kẻ gian.

Quy trình xử lý máu được tình nguyện viên hiến tặng có bước xét nghiệm, đảm bảo chất lượng và độ an toàn khi truyền cho người bệnh. Kẻ xấu đã khai thác yếu tố này đánh vào tâm lý của người hiến máu. Họ tin vì nghĩ máu của mình khi xét nghiệm đã được phát hiện bệnh lý nào đó nên cần phải "hợp tác" với cơ quan tiếp nhận.

Cũng đừng nghĩ oan cho các đơn vị có chức năng tiếp nhận hiến máu nhân đạo, vô tình để lộ lọt thông tin người tham gia hiến máu. 

Bằng chứng là người quen của tôi chưa hiến máu tình nguyện bao giờ cũng nhận được cuộc gọi lừa đảo. Chẳng qua kẻ gian gọi điện ngẫu nhiên theo kiểu "giăng câu", gọi bừa vào nhiều thuê bao thế nào cũng gặp được người từng hiến máu.

Bóc phốt lừa đảo

Tỉnh táo một chút sẽ thấy việc bóc phốt, vạch trần chân tướng kẻ lừa đảo không hề khó. Chỉ cần truy vấn ngược lại "nhân viên ảo" kia bằng kinh nghiệm và thực tiễn của người hiến máu.

Chẳng hạn như yêu cầu cung cấp thông tin "tôi đã hiến máu được bao nhiêu lần?", hoặc "lần gần đây nhất tôi hiến máu là ngày tháng nào, tại đâu?". Tôi cũng áp dụng "test" nhanh kiểu này lúc bị kẻ gian gọi điện và cái kết tương tự nhiều lần trước đó, đối tượng cúp máy kèm theo giọng điệu bực tức.

Sau khi hiến máu hơn một tuần, chúng tôi sẽ nhận được tin nhắn SMS với nội dung: "Máu của bạn đã được truyền cho người bệnh. Bạn có thể hiến máu trở lại vào ngày... Liên hệ số điện thoại 02838685509".

Tin nhắn này cũng là một trong nhiều "bảo bối" giúp bản thân tránh khỏi bẫy lừa, đồng thời khiến kẻ gian hiện nguyên hình. Một khi "máu đã được truyền cho người bệnh", chứng tỏ người hiến hoàn toàn khỏe mạnh, những bệnh lý bịa đặt kia trở thành tác dụng ngược, "gậy ông đập lưng ông".

Mỗi phường, xã đều có cán bộ phụ trách công tác vận động hiến máu nhân đạo. Cần công khai rộng rãi số điện thoại cán bộ phụ trách, người dân lưu vào danh bạ cùng số máy đường dây nóng của các địa chỉ tiếp nhận hiến máu tình nguyện để xác minh thông tin khi nhận những cuộc gọi lạ.

Muộn còn hơn không! Có lẽ ngay từ bây giờ, mỗi khi người dân đến hiến máu, bộ phận tiếp nhận nên khuyến cáo trực tiếp cùng với cung cấp số điện thoại giải đáp thắc mắc. Lập "phòng tuyến" bảo vệ người hiến máu khỏi các chiêu lừa phải được xem là nhiệm vụ quan trọng không kém công việc vận động hiến máu.

Các thông tin cảnh báo từ các cơ quan chức năng cần được cộng đồng người hiến máu nhân đạo chia sẻ rộng rãi.