Thành phố đông học sinh thứ 2 cả nước tuyển sinh và thi vào lớp 10 như thế nào?

TPHCM có khoảng 1,7 triệu học sinh, lớn thứ 2 cả nước, sau Hà Nội. Kỳ thi lớp 10 là mối quan tâm của hàng trăm nghìn học sinh, phụ huynh.

Luôn đảm bảo 70% số học sinh trở lên vào công lập, không thiếu chỗ học

TPHCM có dân số đông nhất nước với gần 10 triệu người, đứng thứ 2 cả nước về số học sinh (sau Hà Nội) với khoảng 1,7 triệu em ở tất cả các cấp học. Kỳ thi lớp 10 hàng năm có khoảng 100.000 thí sinh tham gia.

Về quy mô, hiện TPHCM có 114 trường THPT công lập, trong đó có 3 trường chuyên; 91 trường ngoài công lập và quốc tế; mỗi quận/huyện có 1 trung tâm giáo dục thường xuyên, chưa kể hàng chục trường trung cấp, cao đẳng nghề, đảm bảo học sinh tốt nghiệp lớp 9 không thiếu chỗ học lớp 10.

Bắt đầu từ năm 2017, TPHCM đẩy mạnh công tác phân luồng sau THCS. Năm học này có hơn 70.000 học sinh lớp 9 thi vào lớp 10, trong đó 63.000 em có suất vào trường công lập, gần 2.000 em vào lớp chuyên.

Theo định hướng phân luồng sau THCS, cũng bắt đầu từ năm học này, chỉ tiêu vào lớp 10 công lập ở TPHCM mỗi năm dự kiến giảm 3%. Mục tiêu là đến năm 2020, tỷ lệ học sinh theo học THPT công lập chỉ còn 70%. Trong nhiều năm liên tiếp, dù lượng học sinh thi vào lớp 10 biến động, TPHCM vẫn duy trì mức 70% học sinh có chỗ học công lập.

Năm 2018, có 105.000 học sinh tốt nghiệp THCS (số thực thi lớp 10 ít hơn), trong khi tổng chỉ tiêu vào lớp 10 công lập khoảng 70.000 em. Năm 2019, có hơn 80.000 thí sinh đăng ký dự thi lớp 10, chỉ tiêu tuyển sinh công lập là hơn 67.000.

Đến năm 2020, có 96.000 học sinh tốt nghiệp THCS, nhưng 14.000 thí sinh chủ động không thi vào lớp 10, còn lại 82.000 thí sinh dự thi và chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10 công lập hơn 67.000 em.

Dịch Covid-19 đỉnh điểm ở TPHCM năm 2021, nên năm này không tổ chức thi vào lớp 10, mà 114 trường THPT công lập xét tuyển 67.989 học sinh, chiếm 70% tổng số học sinh học lớp 9 thời điểm đó.

Đến năm 2022, có 93.277 thí sinh dự thi vào lớp 10, trong đó 114 trường THPT công lập trên địa bàn tuyển 72.784 em.

Năm 2023, khoảng 96.000 học sinh dự thi vào lớp 10, thì chỉ tiêu vào công lập là 77.300 em.

Gần nhất, năm 2024 dù có 114.933 học sinh tốt nghiệp THCS nhưng chỉ có 98.681 học sinh dự thi vào lớp 10. Trong khi đó, chỉ tiêu tuyển sinh các trường công là 71.020 em. 16.252 học sinh chủ động không thi chiếm 14,15%. Con số này năm 2022 là 14,33%, còn 2023 là 15,35%.

Sở GD-ĐT đã khảo sát sơ bộ tại các phòng GD-ĐT quận, huyện và TP Thủ Đức, thấy rằng có nhiều nguyên nhân khiến học sinh chủ động không thi như: Thuộc diện tuyển thẳng (7,42%); lựa chọn du học hoặc chuyển địa bàn cư trú (9,37%); học nghề tại các trường cao đẳng hoặc trung cấp, học tập tại trung tâm giáo dục thường xuyên - giáo dục nghề nghiệp hoặc tiếp tục học tập tại các trường tư thục (79,63%); lý do khác (3,58%).

“Lựa chọn hướng đi sau tốt nghiệp THCS phù hợp với nhu cầu học tập và phát triển nghề nghiệp của cá nhân, tương ứng sự phát triển của xã hội đang là xu hướng tích cực trong học sinh và phụ huynh hiện nay. Việc này cũng phản ánh các loại hình trường lớp, các trung tâm giáo dục thường xuyên - giáo dục nghề nghiệp, trường cao đẳng, trung cấp, các trường nghề trên địa bàn thành phố đã dần khẳng định uy tín, chất lượng đào tạo đối với người dân”, Sở GD-ĐT nhận định.

Năm nay, TPHCM có hơn 88.000 học sinh tốt nghiệp lớp 9, trong khi đó chỉ tiêu lớp 10 trường công hơn 70.000 em.

Ông Hồ Tấn Minh, Chánh Văn phòng Sở GD-ĐT cho biết, với chỉ tiêu trên, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS vào lớp 10 công lập khoảng 79%, tăng 14% so với năm ngoái. Dự kiến Sở sẽ đề nghị UBND thành phố cho phép Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa và Năng khiếu TDTT Nguyễn Thị Định nhận thêm học sinh; đồng thời giao chỉ tiêu cho một trường mới xây dựng ở quận Bình Tân. Nếu được chấp thuận, tỷ lệ học sinh vào lớp 10 công lập sẽ đạt trên 80%. Các trung tâm giáo dục thường xuyên tuyển 17.000 em; gần 100 trường tư thục, quốc tế cũng sẽ tuyển hàng chục nghìn học sinh, đảm bảo dư chỗ cho học sinh trượt lớp 10 công lập theo học.

Khoa học trong thi tuyển và xét tuyển

Nhiều năm qua, TPHCM luôn tổ chức thi tuyển vào lớp 10 bằng 3 môn Toán, Văn và Ngoại ngữ. Trước đây, điểm xét tuyển lớp 10 là điểm môn Toán, Văn tính hệ số 2, môn Ngoại ngữ tính hệ số 1. Nhưng từ năm 2021, cả 3 môn thi Toán, Văn, Ngoại ngữ đều tính điểm hệ số 1.

“Việc thay đổi này nhằm khẳng định tầm quan trọng của ngoại ngữ. Đây cũng là môn học quan trọng, nền tảng trong quá trình đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho thành phố”, Giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM Nguyễn Văn Hiếu nói.

Trong nhiều năm qua, Sở GD-ĐT TPHCM áp dụng một số phương thức để giảm áp lực tâm lý cho học sinh và phụ huynh. Người đứng đầu ngành giáo dục thành phố luôn yêu cầu các trường tăng cường tư vấn hướng nghiệp để phụ huynh và học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 9, có đầy đủ thông tin về công tác phân luồng. Các trường hướng dẫn học sinh đăng ký nguyện vọng tuyển sinh vào lớp 10 trên tinh thần tôn trọng lựa chọn của các em và gia đình.

Theo quy định, mỗi thí sinh được đăng ký 3 nguyện vọng theo thứ tự ưu tiên 1, 2, 3 vào lớp 10 các trường THPT công lập phù hợp với năng lực học tập của bản thân, gần nơi cư trú để thuận lợi cho việc đi học khi trúng tuyển và giảm áp lực giao thông theo chủ trương của thành phố. Đối với thí sinh thi vào trường chuyên, tích hợp nguyện vọng thi thêm môn chuyên ngay sau khi làm bài thi môn thường.

Giữa tháng 4 hàng năm, Sở GD-ĐT sẽ công bố chỉ tiêu vào lớp 10 công lập. Sau đó học sinh có khoảng 10 ngày đăng ký nguyện vọng theo phương thức trực tuyến. Đóng đăng ký, Sở GD-ĐT tổng hợp số học sinh đăng ký dự thi vào từng trường theo nguyện vọng 1, công bố rộng rãi, từ đó phụ huynh và học sinh biết tỷ lệ chọi của từng trường. Sau đó, Sở GD-ĐT dành 5 ngày để học sinh điều chỉnh nguyện vọng nếu muốn.

“Quy định này nhằm giúp thí sinh tăng cơ hội vào lớp 10 công lập. Bởi trong lần đầu, học sinh đăng ký nguyện vọng 1 nhưng chưa biết tổng số nguyện vọng vào trường ấy là bao nhiêu. Ví dụ, một trường có chỉ tiêu tuyển sinh 500 em nhưng thống kê có tới 1.000 nguyện vọng 1, nếu giữ nguyên như vậy chắc chắn có khoảng 500 em sẽ trượt. Nhưng nếu cho điều chỉnh, các em có thể thay đổi nguyện vọng 1 vào một trường khác có số lượng nguyện vọng/chỉ tiêu ít hơn, khả năng trúng tuyển sẽ cao hơn. Điều này không ảnh hưởng gì tới chất lượng tuyển sinh vào lớp 10 hàng năm của thành phố”, một cán bộ Sở nói.

Đối với các trường tư thục, trung tâm giáo dục thường xuyên, thực hiện xét tuyển trong thời gian dài, chủ động nhưng không vượt chỉ tiêu được giao. Từ năm nay, trường tư cũng tuyển sinh trên hệ thống quản lý của Sở do phòng Khảo thí và kiểm định chất lượng giáo dục chịu trách nhiệm và hướng dẫn.