Thái Lan tính trưng cầu ý dân để hủy hai thỏa thuận biên giới với Campuchia

Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul xác nhận sẽ tổ chức trưng cầu ý dân về việc có nên hủy bỏ hai biên bản ghi nhớ (MOU) ký từ năm 2000 và 2001, liên quan vấn đề biên giới đất liền và biển với Campuchia.

Phát biểu ngày 30-9 trong cuộc họp tranh luận chính sách của Quốc hội, Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul cho biết cá nhân ông ủng hộ hủy các thỏa thuận, song “người dân phải được nói tiếng nói cuối cùng”.

Hai văn kiện được xem xét là MOU43 (ký năm 2000) về phân định biên giới đất liền và MOU44 (ký năm 2001) về Vùng chồng lấn yêu sách (OCA) trên biển.

Theo kế hoạch, Chính phủ sẽ kết hợp cuộc trưng cầu ý dân về MOU với cuộc bỏ phiếu sửa đổi Hiến pháp, dự kiến diễn ra song song với cuộc tổng tuyển cử sắp tới.

Phó thủ tướng Borwornsak cho hay một cuộc trưng cầu ý dân toàn quốc thường tốn khoảng 6 tỉ baht (khoảng 4,9 nghìn tỉ đồng). Việc kết hợp hai cuộc trưng cầu ý dân với cuộc tổng tuyển cử sẽ tiết kiệm ngân sách nhà nước, đồng thời đảm bảo tỉ lệ tham gia lớn hơn.

Cử tri sẽ nhận bốn lá phiếu: một để bầu đại biểu Quốc hội theo khu vực bầu cử, một phiếu cho đại biểu Quốc hội theo danh sách đảng, một lá phiếu cho cuộc trưng cầu ý dân về sửa đổi Hiến pháp và một lá phiếu cho cuộc trưng cầu ý dân về MOU.

Thủ tướng Anutin khẳng định các MOU suốt hơn 20 năm qua không ngăn được xung đột biên giới. “Nếu có ích thì giữ lại, nếu không thì nên hủy”, ông nói.

Ngoài các vấn đề nói trên, cuộc họp Chính phủ ngày 30-9 cũng ghi nhận những màn đối đáp căng thẳng. Nữ nghị sĩ Jiraporn Sinthuprai (Đảng Pheu Thai) chất vấn thỏa thuận quyền lực giữa Đảng Bhumjaithai và Đảng Nhân dân, đồng thời gợi lại phát biểu trước đây của Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen về việc Thái Lan sớm có thủ tướng mới.

Đáp lại, Thủ tướng Anutin phủ nhận mọi “thỏa thuận ngầm” hay quan hệ cá nhân với giới lãnh đạo Campuchia. Ông kể lại rằng lần đầu tiên ông gặp các nhà lãnh đạo Campuchia là trong chuyến thăm chính thức tới Phnom Penh của cựu Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra vào tháng 4.

Ông Anutin khẳng định cam kết chính trị giữa Đảng Bhumjaithai và Đảng Nhân dân là đưa quyền lực về tay người dân: “Quốc hội sẽ được giải tán muộn nhất vào ngày 31-1-2026”.

Hai đảng nói trên đạt thỏa thuận thành lập chính phủ tạm quyền tại Thái Lan vào cuối tháng 8 vừa qua, chấm dứt bế tắc chính trị kéo dài và mở đường cho trưng cầu ý dân nhằm sửa đổi Hiến pháp.