Thái Lan - Campuchia tranh cãi tại LHQ về căng thẳng biên giới

Phát biểu tại phiên họp thứ 80 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ngày 27/9, Phó thủ tướng kiêm Ngoại trưởng Campuchia Prak Sokhonn nói rằng nước này đang phải đối mặt các mối đe dọa từ xung đột biên giới với "một nước láng giềng", song không trực tiếp nêu tên Thái Lan.

"Đáng tiếc là những hành động liên tiếp, một phía của nước láng giềng, việc sử dụng vũ lực quân sự, thay vì các cơ chế đã thỏa thuận, sử dụng những bản đồ đơn phương, thay vì bản đồ được quốc tế công nhận vẽ theo nghĩa vụ hiệp ước, cùng nhiều hành động khác, đang phá hoại nỗ lực xây dựng lòng tin và hòa bình", ông tuyên bố.

Ông Prak bày tỏ quan ngại sâu sắc về việc dân thường Campuchia ở biên giới bị trục xuất hay hàng trăm người khác có nguy cơ bị đưa ra khỏi những khu vực mà họ đã sinh sống trong nhiều thập kỷ. Ông nhấn mạnh những biện pháp như vậy ở khu vực biên giới tranh chấp không chỉ vi phạm các điều khoản của thỏa thuận ngừng bắn, mà còn vi phạm thỏa thuận chung về biên giới.

"Những hành động này cấu thành hành vi vi phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ Campuchia, cũng như quyền và phẩm giá của nhiều người dân Campuchia", ông cho hay.

Phó thủ tướng Campuchia khẳng định Phnom Penh đã tuân thủ nghiêm ngặt và minh bạch thỏa thuận ngừng bắn, thể hiện thiện chí trong mọi giai đoạn thực hiện và kiềm chế tối đa, bất chấp việc phải đối mặt những "hành động khiêu khích" lặp đi lặp lại.

Đề cập đến cuộc đụng độ ở biên giới cùng ngày, ông cho biết lực lượng Campuchia bị cáo buộc nổ súng trước gần biên giới, song điều này "không đúng sự thật". Phó thủ tướng nói rằng Campuchia đã kiềm chế trả đũa nhằm thể hiện cam kết đối với hòa bình.

Ông kêu gọi đàm phán, giải quyết hòa bình tất cả các vấn đề còn tồn đọng, thúc giục tuân thủ nghiêm ngặt lệnh ngừng bắn, tôn trọng thỏa thuận song phương và luật pháp quốc tế, trong đó có Hiến chương Liên Hợp Quốc và các nguyên tắc của ASEAN.

Đáp lại những tuyên bố từ Campuchia, phát biểu sau đó cùng ngày tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, Ngoại trưởng Thái Lan Sihasak Phuangketkeow chỉ trích Phom Penh về những căng thẳng biên giới tái diễn.

Ngoại trưởng cho hay ông buộc phải sửa lại bài phát biểu của mình sau những gì ông mô tả là nhận xét "xuyên tạc" từ phía Phó thủ tướng, Ngoại trưởng Campuchia trong phiên thảo luận.

"Chúng tôi biết ai mới là nạn nhân thực sự: Những binh sĩ Thái Lan bị mất chân do mìn, những trường học của trẻ em bị pháo kích và những dân thường vô tội bị tấn công bởi hỏa lực rocket Campuchia", ông nói.

Ông cáo buộc Phnom Penh cố tình leo thang tranh chấp biên giới và quốc tế hóa xung đột, nói rằng Campuchia đã liên tục nã đạn qua biên giới và điều máy bay không người lái (drone) do thám vào lãnh thổ Thái Lan từ ngày 23/9, vi phạm thỏa thuận ngừng bắn đạt được tại Putrajaya, Malaysia.

"Những ngôi làng mà đồng nghiệp Campuchia của tôi đề cập nằm trọn trong lãnh thổ Thái Lan, chấm hết", ông cho biết, đồng thời cáo buộc Phnom Penh phớt lờ những phản đối liên tục từ Thái Lan về việc xâm phạm.

Thừa nhận lệnh ngừng bắn còn "khá mong manh", Ngoại trưởng Sihasak nhấn mạnh hòa bình đòi hỏi "cam kết và hành động chân thành từ cả hai phía". Ông tái khẳng định Thái Lan khao khát một "thế giới hòa bình, công bằng và toàn diện", sẵn sàng hợp tác với cộng đồng quốc tế để củng cố chủ nghĩa đa phương theo khuôn khổ Liên Hợp Quốc.

Thái Lan - Campuchia đạt thỏa thuận ngừng bắn vào ngày 28/7, kết thúc 5 ngày giao tranh khiến 43 người thiệt mạng ở cả hai bên. Tuy nhiên, tình hình thực địa ở biên giới tiếp tục diễn biến phức tạp với những cuộc biểu tình ở khu vực giữa tỉnh Sa Kaeo của Thái Lan và tỉnh Banteay Meanchey của Campuchia từ giữa tháng này.

Quân đội hai nước ngày 27/9 cáo buộc nhau sử dụng hỏa lực bắn qua biên giới ở khu vực An Ses và tỉnh Ubon Ratchathani. Hai bên không ghi nhận thương vong trong sự cố này.

Vũ Hoàng (Theo Nation Thailand, Khmer Times, AFP, Reuters)