Thái Lan - Campuchia nhất trí hạ nhiệt căng thẳng biên giới

Tư lệnh Lục quân Hoàng gia Thái Lan Pana Klaewplodthuk và người đồng cấp Campuchia Mao Sophan cùng phái đoàn hai nước ngày 29/5 gặp nhau tại Văn phòng Liên lạc Biên giới ở cửa khẩu quốc tế O'Smach-Chong Chom, nhằm giải quyết căng thẳng sau cuộc đấu súng giữa quân đội hai bên tại khu vực tranh chấp.

Sau cuộc đàm phán kéo dài 1 giờ 20 phút, hai bên nhất trí giải quyết tranh chấp nằm giữa tỉnh Preah Vihear của Campuchia và tỉnh Ubon Ratchathani của Thái Lan một cách hòa bình thông qua cuộc họp Ủy ban Biên giới chung (JBC), dự kiến được sắp xếp trong 2-3 tuần tới, tướng Winthai Suvaree, phát ngôn viên quân đội Thái Lan, cho hay.

Theo tướng Winthai, hai bên đồng ý "giữ vị trí thích hợp để giảm nguy cơ đối đầu trực diện", nhất trí duy trì quan hệ tốt đẹp, thể hiện sự kiên nhẫn, kiềm chế trong khi chờ kết quả cuộc họp JBC. Quân đội hai bên nhất trí rút lực lượng ít nhất 200 m khỏi địa điểm xảy ra đấu súng.

Cùng ngày, quân đội hoàng gia Campuchia (RCAF) tuyên bố hai bên đạt thỏa thuận về 4 điểm chính trong cuộc đàm phán ở cửa khẩu, xác nhận Campuchia và Thái Lan sẽ giải quyết căng thẳng thông qua JBC và các ủy ban chung liên quan.

Hai bên sẽ duy trì nguyên trạng tại thực địa. Phnom Penh yêu cầu tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau. RCAF nhấn mạnh đã đồn trú tại điểm xung đột trước năm 2000 và sẽ không rút quân hay giải trừ quân bị của lực lượng tại đây.

Phnom Penh cho biết Bangkok đồng thuận với 4 điểm trên, song không xác nhận thông tin hai bên nhất trí rút lui ít nhất khoảng 200 m khỏi địa điểm đấu súng.

Campuchia cho biết quân đội nước này và lực lượng Thái Lan chạm trán, đấu súng ở làng Tacho Morakot, huyện Choam Ksan, tỉnh Preah Vihear, thuộc địa phận Campuchia vào rạng sáng 28/5. Thái Lan cho biết điểm đấu súng xảy ra ở Chong Bok, tỉnh Ubon Ratchathani, thuộc địa phận Thái Lan. Khu vực nằm giữa hai địa danh này là nơi hai nước tranh chấp từ lâu, được coi là vùng phi quân sự theo thỏa thuận chung.

Bangkok cho rằng binh sĩ Campuchia tiến vào khu vực tranh chấp. Đội tuần tra Thái Lan đã tiếp cận để bắt đầu đối thoại như những lần chạm mặt trước đây, xong phía Campuchia "dường như hiểu lầm" và nổ súng.

Phnom Penh bác bỏ, cho rằng quân đội Campuchia đang tiến hành tuần tra dọc biên giới như thường lệ thì phía Thái Lan nổ súng. Cuộc đụng độ kéo dài khoảng 10 phút khiến một binh sĩ Campuchia thiệt mạng.

Trong cuộc đàm phán ở cửa khẩu ngày 29/5, Tư lệnh Lục quân Thái Lan Pana đã chia buồn về cái chết của binh sĩ Campuchia.

Tranh chấp chủ quyền giữa Thái Lan và Campuchia tại khu vực biên giới này chủ yếu xoay quanh đền cổ Preah Vihear. Căng thẳng leo thang thành giao tranh vào tháng 7/2008, sau khi Campuchia thành công trong vận động UNESCO công nhận đền là di sản văn hóa thế giới của nước này.

Các cuộc giao tranh kéo dài ba năm sau đó đã khiến hàng chục người thiệt mạng, hàng trăm nghìn người sống dọc biên giới phải di tản. Năm 2011, quân đội hai bên rút quân khỏi khu phi quân sự quanh đền do Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) chỉ định.

Năm 2013, ICJ ra phán quyết cuối cùng, tuyên bố khu vực quanh đền cổ thuộc về Campuchia. Thái Lan tuyên bố "hài lòng" và cam kết hợp tác thông qua các cơ chế song phương để giải quyết mọi tranh chấp. Kể từ đó, khu vực biên giới giữa hai nước nhìn chung ổn định, chỉ ghi nhận một số hiểu lầm nhỏ hoặc chạm mặt giữa các đội tuần tra hai bên.

Đức Trung (Theo Nation Thailand, Khmer Times)